Wyrośla chrzęstno-kostne – przyczyny, objawy, leczenie
Udostępnij na:
Wyrośla chrzęstno-kostne są łagodnymi zmianami kostnymi wykrywanymi najczęściej u dzieci, jednak mogą rozwinąć się u osób dorosłych, a także w wieku podeszłym. W zdecydowanej większości występują pojedynczo, jednak u około 1 na 50 tys. pacjentów mogą być mnogie. Dowiedz się, dlaczego dochodzi do rozwoju wyrośli chrzęstno-kostnych, jakie mogą dawać objawy i w jaki sposób się je leczy.
Spis treści
Wyrośle chrzęstno-kostne (inaczej osteochondroma) są dość często pojawiającymi się zmianami występującymi głównie u dzieci i młodzieży w okresie dojrzewania. Mają charakter łagodny, jednak u 1-2% pacjentów może dojść do ich zezłośliwienia. Najczęściej lokalizują się w obrębie nasad (końców) kości długich takich jak kość udowa czy piszczelowa. U większości pacjentów wyrośl nie daje żadnych objawów, jednak może ona wywoływać ból, a także zaburzenia czucia i krążenia krwi w kończynie. W diagnostyce wykorzystuje się badania obrazowe takie jak rentgen, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny zajętej kończyny. Leczenie polega na chirurgicznym wycięciu zmiany.
Wyrośla chrzęstno-kostne – czym są?
Wyrośla chrzęstno-kostne to w znacznej większości łagodne zmiany nowotworowe kości zbudowane z tkanki chrzęstnej i kostnej. Pojawiają się najczęściej w okolicy przynasad kości długich (w szczególności kości udowej i kości piszczelowej, w okolicy kolana), jednak mogą rozwinąć się również w innych lokalizacjach, na przykład w obrębie kości ramiennej, kościach stopy, dłoni czy kręgach kręgosłupa. Diagnozowane są najczęściej u dzieci i młodzieży w okresie dojrzewania, jednak mogą pojawić się u osób w każdym wieku. Są to dość często występujące zmiany – szacuje się, że stanowią aż 35% łagodnych nowotworów kości. Niestety u 1-2% pacjentów może dojść do ich zezłośliwienia, dlatego konieczne są regularne kontrole zmiany.
Wyrośla chrzęstno-kostne najczęściej występują pojedynczo, jednak czasem może być ich wiele – taka sytuacja występuje u chorych z mutacją genetyczną (nieprawidłową zmianą w materiale genetycznym), która sprzyja powstawaniu wyrośli. Mówi się wtedy o zespole mnogich wrodzonych wyrośli chrzęstno-kostnych, które mogą wynikać z mutacji w genach (tzw. EXT1 lub EXT2), odpowiadających za syntezę kluczowego składnika chrząstki człowieka.
Objawy wyrośli chrzęstno-kostnych
Najczęściej wyrośl chrzęstno-kostna nie daje żadnych objawów, głównie ze względu na swój powolny wzrost. Diagnozowane są wtedy, często przypadkowo, podczas badań wykonywanych z powodu innych dolegliwości. Czasami jednak guz podczas wzrostu może uciskać otaczające tkanki i nerwy, wywołując stan zapalny i ból. Do objawów, które wywołują wyrośle chrzęstno-kostne, zaliczamy:
- Ból w okolicy zmiany nasilający się podczas wysiłku fizycznego – wynikające z tarcia więzadeł mięśni przez guz.
- Zaburzenia czucia w kończynie, mrowienia, parestezje (pieczenie, kłucie) – związane z uciskiem guza na nerwy.
- Zaburzenia przepływu krwi przez kończynę – spowodowane uciskiem wyrośli na naczynia krwionośne, pacjent może odczuwać ból i skurcze w obrębie kończyny, dłonie lub stopy mogą być zimne.
Do kogo się zgłosić z objawami?
Na początku zmianę powinien zobaczyć lekarz pierwszego kontaktu – internista lub lekarz rodzinny, by wykluczyć inne przyczyny występowania dolegliwości. Następnie pacjent może zostać skierowany do ortopedy, który zadecyduje o dalszym leczeniu i wskazaniach do wycięcia zmiany.
Diagnostyka
W celu rozpoznania wyrośli chrzęstno-kostnej i różnicowania jej z innymi zmianami kostnymi wykonuje się badania obrazowe. Jednym z pierwszych badań jest rentgen (RTG) kończyny, który ukazuje charakterystyczne dla wyrośli kostno-chrzęstnej cechy. Obraz jest na tyle typowy, że zazwyczaj już na podstawie zdjęcia rentgenowskiego lekarz jest w stanie rozpoznać tę zmianę. Jeżeli jednak pojawiają się wątpliwości co do charakteru zmiany, można wykonać również tomografię komputerową (TK) i rezonans magnetyczny (MR) kończyny. Badania te dokładniej obrazują tkanki miękkie w okolicy zmiany (na przykład struktury okołostawowe, ścięgna czy mięśnie) i są przydatne, gdy planowane jest operacyjne usunięcie guza. Rezonans jest również czułym badaniem pozwalającym ocenić, czy doszło do zezłośliwienia wyrośli.
Leczenie wyrośli chrzęstno-kostnych
Terapią wyrośli chrzęstno-kostnych zajmuje się lekarz ortopeda. Jeżeli guz nie daje żadnych objawów, nie ma potrzeby wykonywania operacji – w takiej sytuacji wymagane są jedynie regularne kontrole w poradni ortopedycznej i okresowe wykonywanie badań obrazowych. Pacjenci, u których wyrośle dają uporczywe objawy takie jak ból czy obrzęk, wymagają operacyjnej resekcji zmiany. Zabieg jest wskazany również przy podejrzeniu zezłośliwienia zmiany (rozwoju nowotworu złośliwego). Usuniętego guza wysyła się do badania histopatologicznego, które ostatecznie potwierdza rozpoznanie i pozwala określić, czy obecne są cechy złośliwości. Po zabiegu zaleca się chodzenie przez około 2-3 tygodnie o kulach, aby nie obciążać nadmiernie kończyny. Następnie pod okiem fizjoterapeuty można powoli wracać do wykonywania codziennych czynności.
Powikłania nieleczonych wyrośli chrzęstno-kostnych
Do powikłań wyrośli chrzęstno-kostnych należy wcześniej wymieniona przemiana w nowotwór złośliwy. Należy pamiętać, że wyrośla występujące u dzieci mogą zaburzać prawidłowy wzrost kości, a w konsekwencji prowadzić do deformacji. Z tego względu wskazane są regularne kontrole ortopedyczne.
Udostępnij na:
Zobacz także
Zespół Ehlersa-Danlosa – jak go rozpoznać, diagnozować i leczyć?
Zespół Ehlersa-Danlosa (EDS) to złożona grupa dziedzicznych zaburzeń tkanki łącznej, które wynikają z defektów w strukturze i funkcjonowaniu kolagenu. Ta rzadka choroba – po raz pierwszy opisana w XIX wieku – charakteryzuje się szerokim spektrum objawów, od nadmiernej elastyczności skóry po komplikacje naczyniowe zagrażające życiu. Sprawdź, jak ją rozpoznać, diagnozować i leczyć!
Jakie są przyczyny suchości w nosie? Jak jej przeciwdziałać?
Niezależnie od pory roku uczucie suchości w nosie to uciążliwy problem, który nie tylko powoduje dyskomfort, lecz także może prowadzić do poważniejszych komplikacji zdrowotnych. Choć zazwyczaj sucha śluzówka nosa nie jest powodem do niepokoju, w niektórych przypadkach może być oznaką poważniejszej choroby. Sprawdź, jakie są potencjalne przyczyny „suchego nosa” i dowiedz się, jak przeciwdziałać temu kłopotliwemu symptomowi.
Co oznaczają przebarwienia na paznokciach?
Zadbane paznokcie to nie tylko kwestia estetyki, ale przede wszystkim cenna informacja o stanie zdrowia. Jednak wraz z wiekiem – a także pod wpływem różnorodnych czynników – ich wygląd może ulec niekorzystnym zmianom. Jednym z najczęstszych problemów są przebarwienia płytki paznokciowej. Sprawdź, o czym może świadczyć ten objaw i kiedy należy udać się do specjalisty.
