Ortopeda

Konsultacja ortopedyczna – dla kogo?

Konsultacja u ortopedy wskazana jest w przypadku różnego rodzaju urazów układu ruchu (np. złamania kości, zwichnięcia stawów) oraz wrodzonych lub nabytych chorób, bądź zwyrodnień (np. haluksy, palec młoteczkowaty). Pacjent powinien zgłosić się do ortopedy, jeśli doświadcza niepokojących objawów ze strony układu ruchu, takich jak m.in.:

• ograniczona ruchomość kończyn i stawów;
• ból kręgosłupa lub kończyn (np. po wewnętrznej stronie łokcia, nadgarstka promieniujący do przedramienia, karku promieniujący do przedramienia);
• sztywność, drętwienie i mrowienie palców;
• obrzęki, zaczerwienienie, ucieplenie okolicy stawowej;
• bóle startowe i rozruchowe;
• dyskomfort podczas chodzenia;
• bóle mięśni i stawów;
• problemy z ruchomością kończyn bądź stawów (np. uczucie „przeskakiwania” i braku stabilności stawu, zablokowanie kolana w pozycji zgiętej).

Zakres porad ortopedycznych

Ortopeda zajmuje się profilaktyką, diagnozowaniem i leczeniem nieprawidłowości ze strony układu szkieletowego (bez kości czaszki) oraz w obrębie więzadeł, stawów, mięśni, ścięgien i innych elementów układu ruchu. Ortopeda skupia się także na działaniach związanych z minimalizowaniem skutków niepełnosprawności, czyli np. na doborze odpowiedniego sprzętu rehabilitacyjnego, a w przypadku amputacji kończyn – dopasowaniu protezy. W ramach konsultacji ortopedycznej możliwe jest m.in.:

• opatrywanie urazów narządów ruchu, powikłań pourazowych, szacowanie czasu rekonwalescencji zajętych patologią tkanek;
• badanie funkcjonalne FMS;
• dobranie zaopatrzenia ortopedycznego;
• USG stawów biodrowych;
• leczenie koncentratem autologicznego osocza bogatopłytkowego;
• terapia kwasem hialuronowym;
• wystawienie skierowania na zabiegi chirurgiczne (m.in. operacja stopy, kończyny dolnej i górnej, miednicy i biodra oraz barku), a także zabiegi wstawienia endoprotezy stawów biodrowych i kolanowych;
• udzielenie zaleceń;
• przepisanie recepty;
• wydawanie skierowań do innych specjalistów, np. neurologa czy rehabilitanta;
• zlecanie zabiegów fizykoterapeutycznych, takich jak m.in. kinesiotaping, kinezyterapia, pole magnetyczne, ultradźwięki czy elektroterapia.

Jak przebiega konsultacja ortopedyczna?

Co się robi na wizycie u ortopedy? Konsultacja lekarska rozpoczyna się od badania podmiotowego, czyli wywiadu z pacjentem. Lekarz zadaje pytania na temat doświadczanych dolegliwości – ich charakteru, intensywności, okoliczności powstania lub zmiany natężenia. Pyta też o przebyte choroby i urazy, prowadzony styl życia, przyjmowane leki, wykonywaną pracę (znaczna część zmian zwyrodnieniowych powstaje na skutek ciężkiej pracy fizycznej), choroby występujące w rodzinie. Uzyskane w ten sposób informacje posłużą do postawienia wstępnego rozpoznania i są podstawą dla dalszej diagnostyki. Pacjent powinien zabrać ze sobą na wizytę u ortopedy wyniki badań diagnostycznych, wypisy ze szpitala, dotychczasowe opinie lekarzy itp., jeśli oczywiście je posiada.

Następnie lekarz przechodzi do badania przedmiotowego. Jak wygląda badanie ortopedyczne? Sprawdzana jest ruchomość (czynna i bierna), stabilność, położenie stawów, kondycja kręgosłupa oraz ogólny stan szkieletu. Ortopeda ocenia chód pacjenta, położenie kończyn (dowolne/wymuszone), występowanie ewentualnych zniekształceń w obrębie stawów lub kości. W niektórych przypadkach konieczne będzie zdjęcie obuwia czy rozebranie się do bielizny.

Aby uzyskać więcej informacji, kieruje się pacjenta na badania laboratoryjne (zwłaszcza morfologia, OB, CRP), densytometrię (polega na pomiarze gęstości mineralnej tkanki kostnej) i badania obrazowe. W przypadku tych ostatnich do dyspozycji ortopedy są m.in.:

• zdjęcie rentgenowskie (RTG);
• badania ultrasonograficzne (USG);
• tomografia komputerowa (TK);
• rezonans magnetyczny (RM).

Jeśli zachodzi taka konieczność, to ortopeda kieruje pacjenta na jeszcze dokładniejsze badanie, czyli na artrografię. To rodzaj badania rezonansem magnetycznym, w którym możliwe jest szczegółowe zobrazowanie struktury stawu. Dopiero po przeprowadzeniu kompleksowej diagnostyki ortopeda może zadecydować o wdrożeniu leczenia i jego rodzaju. Przekazuje pacjentowi zalecenia, wypisuje recepty lub skierowania.

Jakie choroby leczy ortopeda?

Ortopeda zajmuje się leczeniem szeregu schorzeń, w tym takich nieprawidłowości układu ruchu jak:

• bóle kręgosłupa różnego pochodzenia, dyskopatie, przepuklina dyskowa;
• wady postawy (np. skolioza, paluch koślawy, płaskostopie, kifoza, lordoza, stopa szpotawa);
• pourazowe zmiany narządu ruchu (złamania, zwichnięcia, skręcenia – m.in. złamania i zwichnięcia kości skokowej, niestabilność rzepki, uszkodzenia łąkotek);
• jałowe martwice kości, w tym choroba Kienbocka;
• choroba Dupuytrena;
• choroba Scheuermanna, czyli jałowa martwica kręgosłupa;
• zakażenia kości i stawów;
• choroba Olliera, czyli chrzęstniakowatość;
• choroby metaboliczne obejmujące układ ruchu;
• wady wrodzone (np. kręcz szyi, wrodzona dysplazja stawu biodrowego);
• choroby zapalne stawów i kości;
• choroby nowotworowe w obrębie narządu ruchu;
• zmiany wywołane nadmiernym obciążeniem stawów (m.in. łokieć tenisisty, łokieć golfisty, ostroga piętowa, zespół mięśnia nadgrzebieniowego, zespół cieśni nadgarstka);
• choroby zwyrodnieniowe stawów, w tym zwyrodnienia kręgosłupa;
• haluksy;
• złamania, skręcenia, zwichnięcia i nadwyrężenia (stawów i kości).