Wskaźnik WHR i WHtR – co to jest, jak się mierzy, interpretacja wyników

Wskaźnik WHR – co to jest?

WHR to skrót od angielskiego wyrażenia Waist-Hip Ratio, oznaczającego stosunek obwodu talii do obwodu bioder. Wskaźnik WHR jest stosowany w celu określenia typu otyłości (typu sylwetki) i zwykle jest traktowany jako uzupełnienie BMI, stąd jego obliczenie zaleca się przede wszystkim osobom z BMI powyżej 25. Warto zaznaczyć, że współczynnik WHR często jest uważany za lepszy wyznacznik zdrowia metabolicznego i ryzyka chorób sercowo-naczyniowych niż BMI. Dlaczego?

• BMI mówi nam o stosunku wagi i wzrostu, nie uwzględnia jednak, czy masa ta pochodzi z tłuszczu, mięśni czy kości – jest mniej dokładne, przez co podchodzi się do niego z pewnym dystansem,
• WHR koncentruje się na tym, gdzie zlokalizowana jest tkanka tłuszczowa, możemy więc powiedzieć, że jest bardziej miarodajny – np. tłuszcz zgromadzony w okolicy brzucha jest bardziej niebezpieczny niż ten w innych częściach ciała.

Dla przykładu: osoba umięśniona z małą ilością tłuszczu może mieć wysokie BMI i niski wskaźnik WHR, co wskazuje na dobre zdrowie.

Zobacz także: Jak obliczyć BMI?

WHR – jak obliczyć?

Aby obliczyć WHR, potrzebny jest obwód talii i obwód bioder w tej samej jednostce – najłatwiej będzie zrobić to w centymetrach. Wartości te wstawiamy do poniższego wzoru:

WHR = obwód talii (cm) / obwód bioder (cm)

Żeby wskaźnik talia-biodra można było uznać za miarodajny, trzeba pamiętać o zasadach prawidłowego pomiaru. Mierząc obwód talii, przeciągamy centymetr krawiecki w połowie wysokości pomiędzy górnym grzebieniem kości biodrowej a dolną krawędzią łuku żebrowego. Z kolei obwód bioder mierzymy, przeciągając centymetr na wysokości kolców biodrowych przednich górnych albo najszerszego miejsca pośladków. Podczas obu pomiarów należy stać prosto i trzymać stopy złączone.

Pamiętaj też, że pomiaru WHR nie wykonujemy na ubraniu, lecz na nagiej skórze i o tym, aby nie naciągać centymetra zbyt mocno. W celu upewnienia się, że pomiary wyszły prawidłowo, możesz wykonać je drugi raz.

Wskaźnik WHR – normy i interpretacja

Normy wskaźnika WHR wyglądają następująco:

< 0,8 dla kobiet

< 1 dla mężczyzn

Jak je interpretować?

• wynik poniżej 0,8 u kobiet i odpowiednio poniżej 1 u mężczyzn świadczy o sylwetce typu gynoidalnego (gruszce) – jest to typ występujący częściej u kobiet,
• wynik powyżej tych wartości świadczy o sylwetce typu androidalnego (jabłko) – częściej występuje u mężczyzn oraz kobiet w wieku menopauzalnym.
  

Sylwetka o typie jabłka, czyli gdy tkanka tłuszczowa odkłada się głównie w okolicy brzucha, predysponuje do chorób układu krążenia i cukrzycy typu 2. Dlaczego tak się dzieje? W przypadku otyłości brzusznej (sylwetka typu jabłko) tkanka tłuszczowa otacza narządy wewnętrzne. Nadmiar komórek tłuszczowych w jamie brzusznej jest przyczyną zmniejszenia wrażliwości tkanek na insulinę – hormonu obniżającego stężenie cukru we krwi i rozwój insulinooporności, a następnie cukrzycy. Z kolei cukrzyca niesie za sobą wiele powikłań narządowych, między innymi poważnych chorób układu krążenia. Wszystko to przyczynia się do wzrostu umieralności osób otyłych.

Przy redukcji wagi bardzo ważna jest prawidłowa dieta, którą może pomóc ustalić dietetyk. Gdy dieta nie przynosi efektów, warto zgłosić się także do bariatry. Skuteczna może się okazać współpraca obu specjalistów.

Czym jest WHtR?

WHtR z kolei to skrót od Waist-to-Height Ratio. Oznacza wskaźnik talia-wzrost, czyli stosunek obwodu talii (a co za tym idzie – ilości tkanki tłuszczowej brzusznej) do wzrostu. Zyskuje coraz większą popularność jako narzędzie oceny zdrowia metabolicznego, ponieważ uwzględnia rozmieszczenie tłuszczu w organizmie, jak i ogólną budowę ciała.

Wskaźnik WHtR, podobnie jak WHR, jest silnie powiązany z występowaniem cukrzycy oraz chorób związanych z układem krążenia. W celu jego wyliczenia dzielimy obwód talii przez wzrost, obie wartości w tej samej jednostce. Zakres norm to 0,47-0,53 dla mężczyzn i 0,47-0,49 dla kobiet. Im wyższa wartość WHtR, tym większe ryzyko wymienionych wyżej chorób.

WHR i WHtR a otyłość – podsumowanie

Otyłość jest powszechnym i poważnym problemem zdrowotnym, a WHR i WHtR to wskaźniki pomagające określić rozłożenie tkanki tłuszczowej w organizmie. Można uznać je za bardziej precyzyjne niż BMI, ponieważ uwzględniają tylko tkankę tłuszczową, a nie całą masę człowieka. Rozłożenie tkanki tłuszczowej i określenie typu otyłości są kluczowe w szacowaniu ryzyka wystąpienia wielu poważnych chorób, np. układu krążenia lub cukrzycy.