Zdjęcie rentgenowskie, potocznie określane „prześwietleniem”, jest wynikiem badania rentgenowskiego (RTG). To dwuwymiarowy obraz, będący cennym narzędziem diagnostycznym wielu chorób, zwłaszcza z zakresu ortopedii i stomatologii. Do badania nie trzeba się specjalnie przygotowywać i jest ono całkowicie bezbolesne.
Kiedy nie można robić RTG?
Badanie RTG wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie, które jest formą promieniowania jonizującego. Promieniowanie jonizujące ma wystarczającą energię, aby usunąć elektrony z atomów i cząsteczek, co może prowadzić do zmian w strukturze komórek i tkanek. Dlatego istnieje pewne ryzyko związane z promieniowaniem, zwłaszcza przy częstych i długotrwałych ekspozycjach.
W praktyce medycznej korzyści z diagnozowania i monitorowania stanu zdrowia za pomocą badań RTG znacznie przewyższają potencjalne ryzyko, szczególnie jeśli badanie jest wykonywane rzadko i zgodnie z zaleceniami lekarza. Badania RTG są ograniczane u:
- kobiet w ciąży, zwłaszcza w pierwszym trymestrze, ponieważ istnieje ryzyko uszkodzenia płodu;
- dzieci, które są bardziej wrażliwe na promieniowanie niż dorośli.
Obecnie istnieje wiele innych metod diagnostycznych, które nie wykorzystują promieniowania jonizującego, w przeciwieństwie do tomografii komputerowej (CT) oraz badania RTG. Należą do nich m.in.: badanie USG i rezonans magnetyczny (MRI).
Przebieg badania RTG
Przed badaniem technik radiologii lub lekarz udzielają Pacjentowi niezbędnych wskazówek. Zdjęcia rentgenowskie mogą być wykonywane w pozycji stojącej lub leżącej, w zależności od obszaru badania oraz kondycji Pacjenta. Na część ciała nieobjętą badaniem zakładany jest ołowiany fartuch ochronny. Ze względu na charakter dwuwymiarowego obrazu zazwyczaj tworzy się dwie różne projekcje, takie jak tylno-przednia i boczna, co pozwala dokładniej zlokalizować ewentualne zmiany.
Podczas wykonywania zdjęcia, trwającego zwykle kilkanaście sekund, zaleca się wstrzymanie oddechu, ponieważ nawet niewielki ruch może wpłynąć na jakość obrazu. Całkowity czas trwania badania waha się od kilku do maksymalnie kilkunastu minut. Po tym czasie Pacjent dostaje płytę ze zdjęciem.
Jak przygotować się do badania RTG?
Przygotowanie do badania RTG zależy od obszaru ciała, który ma zostać prześwietlony. Jednak postępowanie we wszystkich przypadkach jest bardzo podobne. Nie ma zaleceń dotyczących posiłków czy przyjmowania płynów, wyjątkiem są RTG jamy brzusznej lub części lędźwiowej kręgosłupa – wówczas lekarz może poprosić o przyjście na badanie na czczo lub co najmniej 6 godzin po ostatnim posiłku. Możliwe, że będzie konieczność zażycia środków przeczyszczających – o wszystkim odpowiednio wcześniej poinformują lekarz lub osoba, która będzie przeprowadzała badanie.
Metal może zakłócić obraz na zdjęciu RTG. Jeśli jest to możliwe, należy zdjąć biżuterię i inne metalowe przedmioty. W zależności od obszaru, który będzie badany, może być konieczne zdjęcie ubrań, np. z górnej części ciała podczas RTG klatki piersiowej czy buta do RTG stopy.
Należy pamiętać, że po otrzymaniu skierowania na konkretne badanie o sposobie szczegółowego przygotowania do badania poinformuje lekarz zlecający.