Samobadanie piersi – w jaki sposób i jak często je przeprowadzać?
Udostępnij na:
Samobadanie piersi to element profilaktyki raka piersi, stanowiącego najczęstszy nowotwór złośliwy u kobiet w Polsce. Zaleca się wykonywanie samobadania raz w miesiącu, od 20. roku życia. Stanowi ono wyłącznie uzupełnienie specjalistycznych badań obrazowych, które są nieporównywalnie czulsze.
Spis treści
Samobadanie piersi jest darmową, prostą metodą edukacji prozdrowotnej i budowania świadomości zagrożenia, akceptowaną zarówno przez pacjentki, jak i lekarzy. Dowiedz się, kiedy najlepiej przeprowadzać samokontrolę piersi, jakie elementy ona obejmuje i jakie objawy powinno się uznać za niepokojące.
Samobadanie piersi jako element profilaktyki nowotworowej
Na profilaktykę nowotworu piersi składa się kilka kluczowych elementów:
- samobadanie piersi – zalecane u kobiet w każdym wieku, powinno się zacząć je wykonywać po ukończeniu 20 lat. Regularna samokontrola piersi to istotny czynnik zwiększający świadomość prozdrowotną, ponieważ kobieta poznaje dokładnie budowę piersi i dzięki temu jest w stanie ocenić, jakie zmiany zaszły od ostatniego badania;
- badanie piersi na wizycie u ginekologa – lekarz ogląda piersi i szuka nieprawidłowości, ocenia kształt, symetrię, przeprowadza badanie palpacyjne piersi i okolicy pod pachą. W przypadku kobiet w wieku 20–39 lat zaleca się wykonywanie takiego badania co 36 miesięcy, po 40 roku życia badanie palpacyjne powinno się wykonywać co 12 miesięcy;
- przesiewowe badania mammograficzne – jedyna skuteczna metoda wczesnego wykrywania raka piersi. Mammografia piersi (MMG, mammography) może zostać wykonana u kobiet w wieku od 35 lat z wysokim ryzykiem choroby nowotworowej, w innych sytuacjach badanie pierwszy raz wskazane jest po 40. roku życia. Grupą objętą programem profilaktyki raka piersi polegającym na bezpłatnym badaniu mammograficznym raz na 2 lata są kobiety w wieku 45 - 74 lat.
Kiedy wykonywać samobadanie piersi?
Samobadanie piersi powinno być wykonywane regularnie co miesiąc, najlepiej w tym samym dniu. W przypadku kobiet miesiączkujących samobadanie zaleca się wykonywać w 8–10 dniu cyklu miesiączkowego (najlepiej 3-5 dni po skończeniu miesiączki), gdy piersi nie są obrzmiałe lub obolałe. Kobiety, u których miesiączka nie występuje, powinny wybrać sobie konkretny dzień (np. pierwszy dzień miesiąca), w którym będą wykonywać samobadanie piersi.
Jak samodzielnie badać piersi?
Aby samokontrola piersi przyniosła efekt, musi być wykonywana w odpowiedni sposób. W badaniu wykorzystuje się metodę kwadratów lub tarczy zegara. Polegają one na wzrokowym podziale piersi na cztery części. Pierwszym etapem samobadania jest oglądanie. Przeprowadza się go w pozycji stojącej, przed lustrem – najpierw z rękoma uniesionymi do góry, następnie opuszczonymi luźno wzdłuż ciała, a później trzymanymi na biodrach analizuje się kształt piersi i stan skóry. Oglądając piersi, zwraca się uwagę na: symetrię gruczołów piersiowych, wielkość i kształt samych piersi, napięcie, obecność zmian skórnych lub wydzieliny wypływającej z brodawek sutkowych.
Następnie lewą rękę kładzie się za głową, a prawą bada lewą pierś. Samobadanie przeprowadza się całymi opuszkami płasko złączonych trzech środkowych palców. Miejsca badane uciska się na głębokość ok. 20–30 mm. Pierś bada się, wykonując koliste ruchy i stopniując nacisk od słabego do mocnego w każdym badanym punkcie. W ten sposób możliwe staje się przeanalizowanie wszystkich struktur piersi, zarówno tych powierzchniowych, jak i zlokalizowanych głębiej. Badając, zatacza się wzdłuż piersi koła zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Sprawdza się punkt po punkcie, zaczynając od brodawki, a po zakreśleniu największego koła powraca się do środka. Podczas badania trzeba też ścisnąć brodawkę sutkową między dwoma palcami, aby sprawdzić, czy nie wydobywa się z niej krew lub inna wydzielina. Czynności te powtarza się na drugiej piersi.
Następnie przeprowadza się samobadanie w pozycji leżącej na wznak. Po włożeniu poduszki pod prawy bark i położeniu prawej ręki pod głową rozpoczyna się badanie piersi. Tak jak wcześniej, trzema palcami na płasko, lekko naciskając, zatacza się koła na piersi w jednym kierunku. Następnie w taki sam sposób bada się lewą pierś, wkładając poduszkę pod lewy bark, a lewą rękę pod głowę.
Na koniec sprawdza się pachowe węzły chłonne. Badanie pachy wykonuje się w pozycji leżącej na wznak. W tym celu kładzie się prawą rękę wzdłuż tułowia i bada prawą pachę opuszkami trzech środkowych palców. Następnie analogicznie przeprowadza się badanie lewego dołu pachowego.
Dowiedz się więcej, jak przeprowadzić samobadanie piersi.
Samobadanie piersi – co powinno zaniepokoić?
Podczas samokontroli piersi uwagę powinny zwrócić takie objawy jak:
- uwidocznione naczynia żylne na skórze piersi;
- zaciągnięcia, dołki, owrzodzenia na skórze piersi;
- skóra piersi przypominająca wyglądem skórkę pomarańczy;
- zmiany w kolorze, strukturze, wielkości, kształcie gruczołu piersiowego;
- strupki, łuszczenie, zaczerwienienia, owrzodzenie brodawki sutkowej;
- obecność guzka, zgrubienia w piersi;
- krwawienie, wyciek innej wydzieliny z sutka;
- powiększenie węzłów chłonnych (gdy ich średnica przekracza 1 cm) w dole pachowym;
- obrzęk ramienia.
W przypadku wyczucia jakichś zmian lub nieprawidłowego wyglądu piersi należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.
Do jakiego lekarza się zgłosić?
W przypadku wystąpienia wyżej wymienionych objawów należy się jak najszybciej zgłosić do ginekologa lub lekarza pierwszego kontaktu – internisty lub lekarza rodzinnego. W zależności od wskazań skieruje on pacjentkę na dodatkowe badania obrazowe – USG piersi lub mammografię.
Udostępnij na:
Zobacz także
Zespół Ehlersa-Danlosa – jak go rozpoznać, diagnozować i leczyć?
Zespół Ehlersa-Danlosa (EDS) to złożona grupa dziedzicznych zaburzeń tkanki łącznej, które wynikają z defektów w strukturze i funkcjonowaniu kolagenu. Ta rzadka choroba – po raz pierwszy opisana w XIX wieku – charakteryzuje się szerokim spektrum objawów, od nadmiernej elastyczności skóry po komplikacje naczyniowe zagrażające życiu. Sprawdź, jak ją rozpoznać, diagnozować i leczyć!
Jakie są przyczyny suchości w nosie? Jak jej przeciwdziałać?
Niezależnie od pory roku uczucie suchości w nosie to uciążliwy problem, który nie tylko powoduje dyskomfort, lecz także może prowadzić do poważniejszych komplikacji zdrowotnych. Choć zazwyczaj sucha śluzówka nosa nie jest powodem do niepokoju, w niektórych przypadkach może być oznaką poważniejszej choroby. Sprawdź, jakie są potencjalne przyczyny „suchego nosa” i dowiedz się, jak przeciwdziałać temu kłopotliwemu symptomowi.
Co oznaczają przebarwienia na paznokciach?
Zadbane paznokcie to nie tylko kwestia estetyki, ale przede wszystkim cenna informacja o stanie zdrowia. Jednak wraz z wiekiem – a także pod wpływem różnorodnych czynników – ich wygląd może ulec niekorzystnym zmianom. Jednym z najczęstszych problemów są przebarwienia płytki paznokciowej. Sprawdź, o czym może świadczyć ten objaw i kiedy należy udać się do specjalisty.
