Zespół bolesnego barku – co to jest? Przyczyny, objawy i leczenie
Zespół bolesnego barku to stan, któremu towarzyszą silne dolegliwości bólowe w obrębie stawu barkowego i upośledzenie ruchomości w tym stawie. Trudno jednoznacznie określić przyczynę powstania tej patologii. Sprawdź, kto jest w największym stopniu narażony na rozwój zespołu bolesnego barku.
Spis treści
Bóle barku są jedną z najczęściej zgłaszanych dolegliwości ze strony narządu ruchu. Zespół bolesnego barku oddziałuje nie tylko na stan fizyczny, lecz także na kondycję psychospołeczną. Dowiedz się, na czym polega leczenie zespołu bolesnego barku i jakie działania rehabilitacyjne są stosowane w przypadku tej przypadłości.
Zespół bolesnego barku – co to jest?
Zespół bolesnego barku to choroba wywołana przez różnorodne przyczyny, powodująca dolegliwości bólowe w obrębie struktur budujących i otaczających staw barkowy. Dotyczy elementów kostnych, stawowych, mięśniowych oraz nerwów i naczyń krwionośnych okolicy barku. Zespół bolesnego barku bywa określany też jako choroba Duplaya lub brachialgia, a jeżeli związany jest z ograniczoną ruchomością barku także jako zespół zamrożonego barku. Szczyt zachorowalności na zespół bolesnego barku przypada na IV i V dekadę życia.
Jakie mogą być przyczyny zespołu bolesnego barku?
Wśród przyczyn powstania zespołu bolesnego barku wymienia się:
- uszkodzenia o charakterze strukturalnym – rozwijają się zazwyczaj na skutek urazu lub procesu zapalnego np. w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS);
- uszkodzenia o charakterze funkcjonalnym – to zaburzenia ze strony działania mięśni, układu nerwowego, nieprawidłowej mechaniki stawu ramiennego np. w przebiegu wad postawy i przeciążenia mięśni.
Na powstanie obu rodzajów uszkodzeń wpływ mają czynniki wewnętrzne i zewnętrzne. W przypadku pierwszej kategorii na uwagę zasługują: zmiany zwyrodnieniowe i zapalne w schorzeniach reumatycznych, upośledzone unaczynienie, wysokie ciśnienie wewnątrzmięśniowe, zespół ciasnoty podbarkowej (m.in. w wyniku przeciążenia mięśni obręczy barkowej), zespół zamrożonego barku (zapalenie torebki stawowej otaczającej staw barkowy), niestabilność stawu ramiennego, następstwa zwichnięcia stawu barkowo-obojczykowego. W drugiej kategorii wymienia się obciążenia mechaniczne, do jakich może dojść podczas pracy wymagającej wielokrotnego powtarzania tych samych ruchów lub jednorazowego wysiłku fizycznego, który w znaczący sposób przeciąża struktury barku. Do czynników zewnętrznych zalicza się też zmiany zwyrodnieniowe odcinka szyjnego kręgosłupa, nowotwory (np. szczytu płuca), jamistość rdzenia oraz zespół górnego otworu klatki piersiowej (dolegliwości bólowe powstające w wyniku ucisku na splot ramienny, naczynia i nerwy w okolicy obojczyka)
Do czynników ryzyka zespołu barku bolesnego należy m.in. długotrwałe unieruchomienie kończyny, wady postawy, podeszły wiek, osłabienie mięśni obręczy kończyny górnej, cukrzyca, otyłość brzuszna i niska aktywność fizyczna. Zespół bolesnego barku często diagnozowany jest u sportowców, a zwłaszcza siatkarzy, pływaków oraz tenisistów. Podkreśla się nierzadko jednoczesne występowanie u chorego wielu czynników predysponujących do powstania zespołu bolesnego barku.
Zespół bolesnego barku – objawy
Głównym objawem zespołu bolesnego barku jest silny ból, który może doprowadzić do upośledzenia czynności ruchowych, a tym samym do ograniczenia aktywności fizycznej i wykonywania codziennych czynności (np. ubierania się, sprzątania, czesania). Ból nasila się w nocy, niekiedy utrudniając zaśnięcie lub wybudzając ze snu. Chorzy podczas leżenia mają problem z przyjęciem pozycji na boku. W przebiegu choroby dochodzi do osłabienia siły mięśniowej, obrzęku zajętej okolicy i wzmożonego napięcia mięśniowego. W rezultacie może rozwinąć się tzw. zespół zamrożonego barku, który oprócz bólu objawia się znacznym ograniczeniem ruchomości stawu. Pacjent nie może swobodnie unieść ręki, ani wykonywać czynności wymagających sięgania do tyłu, takich jak, chociażby zapinanie stanika u kobiet. Dolegliwości bólowe lokalizują się w większości przypadków po stronie kończyny dominującej, choć mogą dotyczyć również kończyny niedominującej lub obu rąk.
Zespół zamrożonego barku zwykle rozwija się powoli, w trzech etapach. Objawy zaczynają się stopniowo, nasilają z czasem, a następnie ustępują, zwykle w ciągu jednego do trzech lat. Każdy etap może trwać kilka-kilkanaście miesięcy.
- Etap zamrażania — każdy ruch ramienia powoduje ból, a zakres ruchu ramienia zaczyna się ograniczać — ból może także być odczuwany niezależnie od ruchu.
- Etap zamrożonego barku — ból może zacząć się zmniejszać, ale ruchy w stawie barkowym są ograniczone, a używanie ręki staje się trudniejsze.
- Etap rozmrażania — zakres ruchu w ramieniu zaczyna się poprawiać.
Ból barku może ograniczać samodzielność, jest przyczyną dyskomfortu fizycznego i psychicznego. Zespół bolesnego barku w znaczący sposób może doprowadzić do obniżenia jakości życia chorego.
Do jakiego lekarza się zgłosić?
W przypadku wystąpienia dolegliwości bólowych w obrębie stawu barkowego najlepiej w pierwszej kolejności zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu – internisty lub lekarza rodzinnego. Zbada on pacjenta i wykluczy inne przyczyny bolesności barku (w tym również zawał mięśnia sercowego, który może być przyczyną, zwłaszcza przy nagłym silnym bólu promieniującym z klatki piersiowej do barku). W razie potrzeby skieruje pacjenta na dodatkowe badania, takie jak USG lub RTG barku, a także zaleci konsultację u ortopedy – specjalisty zajmującego się schorzeniami układu ruchu. W zależności od przyczyny może być również konieczna pomoc fizjoterapeuty.
Zespół bolesnego barku – leczenie i rozpoznanie
Rozpoznanie zespołu barku bolesnego wymaga szczegółowego wywiadu, badania przedmiotowego (oglądanie i badanie palpacyjne okolicy stawu, ocena postawy ciała, siły mięśniowej, stabilności stawowej, długości i obwodów kończyn, testy funkcjonalne analizujące umiejscowienie dysfunkcji i ruchomość stawu) oraz w razie potrzeby badań dodatkowych (RTG, USG, czasem także rezonans magnetyczny). W większości przypadków dokładne badanie fizykalne jest wystarczające do rozpoczęcia leczenia zachowawczego. Opiera się ono na farmakoterapii i rehabilitacji.
Postępowanie polega przede wszystkim na 3 elementach:
- Oszczędzanie barku – unikaj ruchów, które powodują ból, odciążaj bark. Poruszaj tylko delikatnie ramieniem. Użyj paracetamolu lub ibuprofenu, aby złagodzić ból.
- W razie silnego bólu i obrzęków – dodatkowe leki przeciwbólowe przepisane przez lekarza, iniekcja leków sterydowych do stawu barkowego.
- Powrót do ruchu – ćwiczenia ramion i barku, gdy jest to mniej bolesne. Możesz ćwiczyć w domu lub u fizjoterapeuty.
W celu łagodzenia bólu i obrzęku wykorzystać można zimne okłady. W okresie silnych dolegliwości bólowych farmakoterapia uzupełniana jest odciążeniem i unieruchomieniem stawu przy użyciu ortezy stabilizującej staw barkowy. W ostrej fazie choroby chory powinien prowadzić oszczędzający tryb życia i unikać przeciążeń.
W łagodzeniu dolegliwości towarzyszących zespołowi barku bolesnego pomocne okazać się może również plastrowanie dynamiczne (tzw. kinesiotaping), które zmniejsza ból, poprawia krążenie i odciąża uszkodzone mięśnie, umożliwiając ich prawidłową regenerację. Uzupełnieniem fizykoterapii, takiej jak laseroterapia, krioterapia, jest terapia manualna, masaż tkanek głębokich i kinezyterapia, na którą składają się ćwiczenia: ogólnousprawniające, rozluźniające, rozciągające, obejmujące konkretne grupy mięśni (np. wzmacniające mięśnie grzbietu i przywracające prawidłową postawę tułowia, wzmacniające mięśnie stabilizujące łopatkę i centrujące głowę kości ramiennej w panewce), wykonywane zarówno biernie, jak i czynnie, zgodnie z planem ułożonym przez fizjoterapeutę. Ich zadaniem jest wzmocnienie siły mięśniowej, pobudzenie tkanki do procesów regeneracyjnych oraz poprawa stabilizacji i dynamiki ruchów barku. W rzadkich przypadkach konieczne staje się leczenie operacyjne, ale ze względu na przemijający charakter dolegliwości warto poczekać, bo dolegliwości powinny samoistnie ustąpić.
Udostępnij:
Zobacz także
Pielęgnacja cery trądzikowej krok po kroku
Trądzik, czyli jeden z najczęściej występujących problemów skórnych, może być powodem kompleksów i obniżonej samooceny. Podstawą do zminimalizowania zmian skórnych i poprawy kondycji cery jest diagnoza podłoża trądziku, zbalansowana dieta oraz odpowiedni dobór codziennej pielęgnacji do potrzeb problematycznej skóry. Jaką kolejność schematu pielęgnacji stosować? Jakie składniki kosmetyków są szczególnie polecane, a których lepiej unikać? Co z makijażem cery trądzikowej? Odpowiadamy.
Otyłość brzuszna (trzewna) – jak z nią walczyć?
Od 1990 roku odnotowano ponad dwukrotny wzrost występowania otyłości u dorosłych, a w 2022 roku 890 mln ludzi na całym świecie chorowało na otyłość. Te liczby przerażają? Nic dziwnego. Otyłość to nie tylko kwestia wyglądu, który rzecz jasna jest kwestią względną – to przede wszystkim choroba, która niesie za sobą mnóstwo zagrożeń zdrowotnych.
Szczególnie niebezpieczna jest otyłość brzuszna. Dlaczego i jak z nią walczyć? Wyjaśniamy.
Wskaźnik WHR i WHtR – co to jest, jak się mierzy, interpretacja wyników
Otyłość niesie za sobą wiele powikłań i obecnie jest uważana za chorobę cywilizacyjną stanowiącą globalny problem zdrowotny. Mówimy o niej, gdy BMI przekracza 30 kg/mkw, ale to nie jedyny wskaźnik zdrowia związany z masą ciała. Używa się jeszcze wskaźnika WHR, który przez wielu uznawany jest za cenniejszy, ponieważ dostarcza informacji o rozmieszczeniu tkanki tłuszczowej, co ma związek ryzykiem wystąpienia różnego rodzaju chorób. Czym właściwie jest WHR i WHtR? Jak je obliczyć? I wreszcie: czy naprawdę są lepsze niż BMI?
