Zastrzyki dostawowe

Co to są iniekcje dostawowe?

Iniekcje dostawowe to małoinwazyjna metoda leczenia, która polega na wykonaniu zastrzyku z odpowiednio dobranych substancji, bezpośrednio w okolicę objętego chorobą stawu. Zmiany chorobowe stawów powstają na skutek spadku elastyczności i lepkości płynu maziowego,  który w konsekwencji nie chroni już skutecznie chrząstek przed siłami tarcia. W efekcie dochodzi do uszkodzeń stawów.

Jednymi z częściej wykonywanych są dostawowe iniekcje kortykosteroidów i kolagenu. Powszechnie wykorzystywane jest w ortopedii osocze bogatopłytkowe pozyskiwane bezpośrednio z krwi pacjenta poprzez proces wirowania, zawierające zwiększone stężenie płytek krwi bogatych w czynniki wzrostu. Obiecujące wyniki zapewnia również terapia kwasem hialuronowym (syntetyczny odpowiednik naturalnie występującego w organizmie kwasu hialuronowego).

Dostawowe wstrzyknięcia mogą zapewnić okresowe (z reguły na 4–12 tygodni) złagodzenie bólu i poprawę funkcji stawu. Rozwiązanie to przeznaczone jest dla osób, które nie kwalifikują się do zabiegu chirurgicznego, a terapia farmakologiczna nie przyniosła zadowalających efektów lub pacjent chce ograniczyć doustne przyjmowanie preparatów.

Wskazania do wykonania zastrzyków dostawowych

Iniekcje dostawowe mają szerokie zastosowanie. Jednym z głównych wskazań do zastrzyków dostawowych jest choroba zwyrodnieniowa stawów. Najczęściej dotyczy ona stawu kolanowego, biodrowego i nadgarstkowego. Zastrzyki leczą nie tylko toczący się w stawie stan zapalny, lecz także wspomagają regenerację po urazach ortopedycznych, takich jak skręcenia. Iniekcje dostawowe stosowane są w przypadku stawu objętego stanem zapalnym, z ograniczoną ruchomością lub dolegliwościami bólowymi i obrzękiem. Zalecane są w przypadku m.in. niedoborów płynu stawowego w torebce stawowej, przeciążenia stawów lub chorób tkanki chrzęstnej.

Zalecenia iniekcji dostawowych to:

• nieskuteczność leczenia farmakologicznego lub zachowawczego;
• występowanie działań niepożądanych po zastosowaniu farmakoterapii;
• ograniczenie dolegliwości podczas oczekiwania na operację;
• odroczenie operacji w czasie;
• zwiększenie efektów leczenia artroskopowego.

Zastrzyki dostawowe – przeciwwskazania

Mimo że iniekcje dostawowe to zabieg bezpieczny, który można stosować właściwie we wszystkich stawach w ludzkim organizmie, istnieją pewne przeciwwskazania do przeprowadzenia go. Wymienia się wśród nich zwłaszcza:

• przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych;
• septyczne zapalenie stawów lub infekcję;
• zmiany skórne (również na tle zapalnym) w miejscu podania (np. ropiejące rany w okolicach stawu);
• obecność implantów w stawie, którego dotyczy iniekcja;
• uszkodzenie skóry lub chorobę dermatologiczną w miejscu planowanej iniekcji.

Przeciwwskazaniem do iniekcji dostawowej jest nadwrażliwość na którykolwiek składnik stosowanego preparatu. Zastrzyki dostawowe z kolagenem będą różniły się zawartością od tych z kwasem hialuronowym. Dlatego brak możliwości zastosowania jednego z nich nie musi wykluczać wykorzystania drugiego produktu.

Przebieg zabiegu iniekcji dostawowych

Zabieg iniekcji dostawowych trwa dosłownie kilka minut. Pacjent proszony jest o odsłonięcie chorego stawu. Przed iniekcją skóra zostaje odkażana. Aplikuje się też miejscowy środek znieczulający, ponieważ zastrzyk dostawowy wiąże się z pewnymi dolegliwościami bólowymi. Następnie lekarz przy użyciu cienkiej igły wprowadza do stawu odpowiedni środek leczniczy. Iniekcja dostawowa przeprowadzana powinna być pod kontrolą ultrasonograficzną. USG pozwoli podać lek dokładnie w wybrane miejsce.

Iniekcje dostawowe – jeżeli wykonywane są pod kontrolą USG – to zabiegi obarczone minimalnym ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych. Wśród najczęściej zgłaszanych działań niepożądanych wymienia się zaczerwienienie i tkliwość miejsca iniekcji, sztywność o lekkim lub umiarkowanym nasileniu. Objawy ustępują jednak samoistnie w ciągu kilku dni.

Po zabiegu można wrócić do codziennych obowiązków, choć zaleca się unikanie dużych obciążeń stawu, forsownego lub długotrwałego wysiłku.

W zależności od dolegliwości, z jakimi pacjent zgłasza się do ortopedy, oraz oczekiwanych rezultatów, specjalista proponuje mu indywidualnie dobrany preparat. Korzystne efekty można zauważyć już po 7–10 dniach od zabiegu. Główne efekty, jakie zapewnia użycie poszczególnych preparatów to:

• kwas hialuronowy – zapewnia lepszą amortyzację na powierzchni chrząstek stawowych, poprawia jakość mazi stawowej, sprzyja regeneracji ruchomości stawu, łagodzi dolegliwości bólowe i obrzęk, przywraca właściwą masę cząsteczkową w płynie stawowym;
• kolagen – to jedna z kluczowych substancji budulcowych tkanki chrzęstnej i stawów, która wspomaga regenerację stawów i poprawę sprawności ruchowej, poprawia śliskość chrząstki stawowej;
• osocze bogatopłytkowe – wspiera wytwarzanie nowych, zdrowych komórek, pobudza proces gojenia się ran oraz odbudowy uszkodzonych lub zdegenerowanych tkanek.

Przygotowanie do zabiegu

Zabieg dostawowego podania preparatów leczniczych wiąże się dla Pacjenta ze szczególnymi przygotowaniami. Do wykonania zabiegu konieczne jest wykonanie USG stawu objętego procesem chorobowym. Przed iniekcją konieczna będzie też wizyta u lekarza ortopedy. To specjalista podejmuje decyzję o wyborze preparatu, liczbie i częstotliwości wykonywania zastrzyków. W przypadku iniekcji kwasu hialuronowego specjalista określa czas odstawienia leków mogących mieć wpływ na krzepliwość krwi (antykoagulanty, leki przeciwpłytkowe).