Pierwsza wizyta u lekarza ginekologa. Przygotowanie rodziców w temacie miesiączkowania u dziecka
Rozpoczęcie miesiączkowania i pierwsza wizyta u ginekologa to niezwykle trudne doświadczenia w życiu dziewczynek. Aby nie były przykrymi wspomnieniami, powinno się do nich odpowiednio przygotować. Ważną rolę w tej kwestii odgrywają dorośli, którzy wprowadzą dzieci w tematykę dojrzewania i związane z nim zmiany w organizmie.
Spis treści
Kiedy i jak często pojawia się miesiączka? Ile trwa okres? Jakie objawy mu towarzyszą? Jakie środki higieniczne wybrać? Kiedy dziewczynka powinna udać się na wizytę do ginekologa? Jak się do niej przygotować? Te i inne kwestie rodzic powinien poruszyć z dojrzewającym dzieckiem. Poniżej znajdziesz informacje, które pomogą Ci podczas rozmowy.
Edukacja rodziców w temacie rozpoczęcia miesiączkowania
Rozmowa o pierwszej miesiączce, a także o innych aspektach związanych z dojrzewaniem, może być dość trudna zarówno dla dziecka, jak i dla rodzica. Aby przebiegła jak najbardziej komfortowo, konieczne jest odpowiednie przygotowanie się do niej. Rodzice powinni wiedzieć, kiedy i jakie tematy poruszyć z dojrzewającą córką. Omówienie intymnych problemów związanych z pierwszą miesiączką, zmianami podczas dojrzewania takimi jak rozwój piersi, owłosienia oraz rozpoczęcia aktywności seksualnej może powodować duży stres i zawstydzenie u dziecka. Należy jednak pamiętać, że edukacja seksualna jest bardzo istotna i zapewni dziecku prawidłowy rozwój oraz zdrowie intymne. Zazwyczaj rozmowę na temat miesiączkowania podejmują mamy. Większości dziewczynek łatwiej jest otworzyć się przed kobietą, która przeszła to samo i ma większą wiedzę na temat menstruacji. Do pierwszej miesiączki dochodzi zwykle w wieku 12–13 lat, dlatego odpowiednio wcześniej rodzice powinni się przygotować i przekazać wiedzę dziecku.
Co warto przekazać dziecku? Na początku trzeba je uświadomić, czym jest miesiączka (tzw. okres, menstruacja). To etap dojrzewania, naturalny proces, który pojawia się u kobiety, dzięki niemu możliwe staje się posiadanie potomstwa. Okres pojawia się cyklicznie. Choć cykle miesiączkowe przez pierwsze lata bywają nieregularne, z czasem trwają 28–32 dni, a krwawienie utrzymuje się od 3 do 7 dni. Warto pokazać dziecku aplikacje na telefon, które obliczają przewidywaną datę kolejnego okresu. Początkowo miesiączkom może towarzyszyć spora utrata krwi. Dolegliwości, jakie pojawiają się w czasie menstruacji, a niekiedy i na kilka dni przed nią, to m.in.: ból brzucha promieniujący do pleców, nudności, tkliwość piersi, biegunka, osłabienie, uczucie rozbicia, wzmożony apetyt, wahania nastroju. Należy jednak zaznaczyć, że każdy organizm inaczej reaguje podczas miesiączki, co więcej, każda menstruacja może być inna.
Ważne są informacje na temat środków higienicznych. Ich wybór jest bardzo duży i czasem potrzeba czasu, aby znaleźć te najbardziej komfortowe. Najlepiej udać się z dzieckiem do sklepu i wspólnie skompletować „pakiet miesiączkowy”. Poza środkami higienicznymi powinny się w nim znaleźć: środki przeciwbólowe (stosowane zawsze pod kontrolą rodzica), takie jak paracetamol (m.in. Apap) lub leki rozkurczowe takie jak drotaweryna (znana pod nazwą „No-spa”), wygodna bielizna, produkty do higieny intymnej – podpaski, tampony, żele do higieny intymnej. Należy nauczyć dziecko, w jaki sposób używać i jak często zmieniać środki higieniczne (tampony i podpaski średnio co 3-4h, a przy intensywnych krwawieniach za każdym razem, gdy podpaska/tampon są przemoczone). Warto pamiętać, że dojrzewająca dziewczynka może mieć wiele wątpliwości, jak radzić sobie z miesiączką podczas zajęć WF-u, basenu, aktywności sportowych. Rodzice powinni zapewnić komfort i opowiedzieć dziecku, jak zadbać o higienę intymną w takich sytuacjach.
Pierwsze założenie tamponu może być dużym stresem dla dziecka. Na początku warto wytłumaczyć, jak go założyć i dobrać odpowiedni rozmiar przeznaczony dla dziewczynek i nastolatek (tampony mniejszych rozmiarów, tzw. mini). Przed wyjazdami szkolnymi dziewczynka powinna być zaopatrzona w zapas podpasek oraz tamponów, ponieważ samodzielne zakupienie ich może być niekomfortowe i stresujące. Należy także pamiętać o zakupie topu/biustonosza, antyperspirantu delikatnego dla skóry oraz maszynce do golenia. Rosnące piersi, owłosienie pod pachami oraz na nogach może powodować zawstydzenie i wycofanie się dziecka z zajęć z rówieśnikami. W przypadku niepewności informacyjnych rodzice zawsze mogą skorzystać z pomocy specjalistów – lekarza czy położnej.
Pierwsza wizyta u ginekologa – jak się do niej przygotować?
Wizyta u ginekologa to jedna z bardziej intymnych konsultacji, jakie kobieta powinna regularnie odbywać. Pierwsza wizyta ginekologiczna jest szczególnie ważna i może wywoływać wiele stresu oraz lęków u dojrzewającej nastolatki. Dlatego najlepiej udać się z dzieckiem do lekarza, który zajmuje się ginekologią pediatryczną. Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników pierwsza wizyta u ginekologa powinna odbyć się między 12. a 15. rokiem życia, kiedy rozpoczęło się miesiączkowanie. Szczególnymi sytuacjami, które powinny skłonić do konsultacji ginekologicznej, są m.in.
- dziewczynka ukończyła 15 lat i nie ma miesiączki,
- dziewczynka zaczęła miesiączkować, ale nie zaszły u niej inne zmiany związane z dojrzewaniem,
- dziewczynka nie ma miesiączki, choć minęły 3 lata od początku rozwoju piersi,
- krwawieniu miesiączkowemu towarzyszą silne bóle,
- krwawienia miesiączkowe utrzymują się przez ponad 10 dni.
Przed ukończeniem 18 lat na wizytę do ginekologa należy zgłosić się z rodzicem lub opiekunem. Najlepszy moment to kilka dni po miesiączce. Przed wizytą warto przygotować następujące informacje: wiek, w którym dziewczynka dostała pierwszej miesiączki, datę ostatniej miesiączki, długość krwawienia, obfitość krwawienia, częstotliwość miesiączek, objawy towarzyszące miesiączce, informacje o chorobach towarzyszących, wagę, wzrost, aktywność seksualną. Przed wizytą wystarczy zachować codzienną higienę okolic intymnych – nie trzeba się myć specjalnymi środkami. Powinno się opróżnić pęcherz moczowy, co ułatwi badanie. Najlepiej, aby dziewczynka ubrała się w sukienkę lub tunikę – zdjęcie bielizny i przejście na fotel ginekologiczny będzie wówczas dla niej mniej stresujące. Prawidłowe przygotowanie do pierwszej wizyty pomoże obniżyć towarzyszący jej stres.
Przebieg wizyty u ginekologa
W przebiegu wizyty można wyróżnić trzy części:
- zebranie wywiadu, po którym dziewczynka zostanie poproszona o przygotowanie się do badania ginekologicznego, zdjęcie dolnej części ubrań oraz bielizny – zarówno majtek jak i biustonosza/topu,
- badanie odbywa się na specjalnym fotelu, stopy umieszcza się na przeznaczonych do tego podpórkach, a następnie zsuwa się na sam brzeg fotela, w pierwszej kolejności lekarz obejrzy z zewnątrz narządy płciowe (oceni, czy mają one prawidłowy kształt i wielkość, czy na skórze nie ma żadnych niepokojących zmian), może wykonać:
- jeśli pacjentka jest dziewicą – badanie dwuręczne (polega na wprowadzeniu do pochwy jednego lub dwóch palców, aby sprawdzić ruchomość, położenie i wielkość macicy, w tym czasie druga ręka umieszczona jest na dolnej części brzucha), USG przez odbyt albo USG przez powłoki brzuszne,
- jeżeli pacjentka rozpoczęła współżycie – badanie wewnętrzne, w którym po włożeniu wziernika do pochwy lekarz ocenia jej wnętrze i szyjkę macicy, pobierana jest także cytologia, następnie lekarz usuwa wziernik i wykonuje badanie dwuręczne, USG sondą dopochwową albo USG przez powłoki brzuszne,
- podsumowanie wizyty – przekazanie zaleceń, ewentualne wypisanie recept. Jeżeli zajdzie taka potrzeba, lekarz przedstawi wiedzę na temat fizjologii układu rozrodczego i przebiegu dojrzewania, może również porozmawiać o seksualności i różnych metodach antykoncepcji, przekaże informacje o konieczności poddawania się badaniom profilaktycznym.