Nietrzymanie moczu – co je powoduje? Na czym polega leczenie inkontynencji?
Udostępnij na:
Nietrzymanie moczu (inaczej inkontynencja moczu) to termin określający różne formy mimowolnego oddawania moczu. Przyczyn takiego stanu jest wiele – mogą za to odpowiadać schorzenia układu moczowo-płciowego oraz układu nerwowego. Dowiedz się więcej o poszczególnych rodzajach nietrzymania moczu.
Spis treści
Nietrzymanie moczu to przypadłość częściej występująca u kobiet oraz ludzi starszych. Problemy z nietrzymaniem moczu często dotyczą osób otyłych, z cukrzycą, z osłabionymi mięśniami dna miednicy tzw. Kegla, np. po ciąży i porodzie. Zmagający się z tym problemem nierzadko rezygnują z aktywności zawodowej, życia towarzyskiego lub współżycia z partnerem.
Nietrzymanie moczu – co to znaczy? Jakie są jego rodzaje?
Nietrzymanie moczu to niezamierzone częściowe lub całkowite opróżnianie pęcherza moczowego. Inaczej określa się je inkontynencją. W zależności od podłoża problemu wyróżnia się następujące rodzaje nietrzymania moczu:
- nietrzymanie wysiłkowe – występuje najczęściej. To mimowolne oddawanie moczu związane z wysiłkiem powodującym wzrost ciśnienia w brzuchu (np. kichnięcie, śmiech). Prowadzą do tego nieprawidłowości mechanizmu otwierania i zamykania cewki moczowej, za które odpowiada zazwyczaj osłabienie mięśni dna macicy lub zwieraczy. Dotyczy zazwyczaj kobiet po porodzie lub menopauzie;
- naglące nietrzymanie moczu – to potrzeba natychmiastowego oddania moczu. Jest wynikiem zbyt wczesnego kurczenia się pęcherza moczowego. Spowodowane jest ono stanami pozabiegowymi, chorobami prostaty, nowotworami jelita, jajnika lub macicy;
- mieszane nietrzymanie moczu – połączenie nietrzymania naglącego z wysiłkowym;
- funkcyjne nietrzymanie moczu – dotyczy osób z problemami z mobilnością, które nie są w stanie dotrzeć do toalety na czas;
- nietrzymanie z przepełnienia – jest spowodowane zaburzonym funkcjonowaniem pęcherza moczowego (np. nie opróżnia się całkowicie). Występuje najczęściej u mężczyzn z przerostem prostaty;
- nietrzymanie o podłożu neurologicznym – występuje u osób ze schorzeniami neurologicznymi, takimi jak choroba Alzheimera, udar mózgu, choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane, uszkodzenia nerwów lub rdzenia kręgowego;
- kropelkowe wyciekanie – ma miejsce krótko po wizycie w toalecie. Często towarzyszy problemom z prostatą;
- przemijające nietrzymanie moczu – występuje przejściowo w szczególnych sytuacjach takich jak infekcje dróg moczowych, po lekach moczopędnych, ale także po wypiciu dużej ilości kawy lub alkoholu.
Do jakiego lekarza się zgłosić?
Z problemem nietrzymania moczu należy najpierw zgłosić się do lekarza rodzinnego lub internisty, który po wstępnym rozpoznaniu może zadecydować o skierowaniu pacjenta do urologa (specjalisty z zakresu układu moczowego) lub w przypadku pacjentek do ginekologa (specjalisty z zakresu żeńskiego układu moczowo-płciowego). Warto też skorzystać z pomocy fizjoterapeuty uroginekologicznego, który zaproponuje odpowiednią fizjoterapię.
W jaki sposób rozpoznaje się nietrzymanie moczu?
Diagnostyka nietrzymania moczu opiera się na badaniu podmiotowym, czyli wywiadzie z pacjentem, oraz badaniu przedmiotowym, tj. stwierdzeniu występowania objawów klinicznych, badaniu fizykalnym brzucha, badaniu ginekologicznym u kobiet i badaniu prostaty u mężczyzn (palcem przez odbyt). Dużo informacji dostarcza też kwestionariusz do oceny nietrzymania moczu i dzienniczek oddawania moczu (inaczej mikcji). Ważnym elementem diagnostyki jest próba kaszlowa, która polega na obserwacji, czy w ujściu zewnętrznym cewki moczowej przy kaszlu pojawi się wyciek moczu. Pacjenta kieruje się na badanie ogólne moczu i posiew celem wykluczenia zakażenia układu moczowego. W rozpoznaniu nietrzymania moczu wykonuje się test wkładkowy. Polega on na noszeniu przez godzinę wkładki chłonącej. Waży się ją przed i po badaniu, a w międzyczasie pacjent wykonuje czynności, które mogą przyczynić się do nietrzymania moczu.
Jeśli istnieją wskazania, lekarz może skierować pacjenta na badanie USG. Pozwala ono na ocenę morfologii i czynności układu moczowego oraz stwierdzenie patologii (np. guzy, kamica dróg moczowych). Umożliwia określenie ruchomości cewki moczowej i ilości moczu zalegającego po mikcji. Kolejnym badaniem obrazowym, które można wykonać przy podejrzeniu nietrzymania moczu, jest urografia. Przeprowadza się je z wykorzystaniem promieni rentgenowskich i środka cieniującego. Służy do obrazowania układu moczowego. Inną metodę obrazowania układu moczowego stanowi cystoskopia. Polega ona na oglądaniu cystoskopem (wziernikiem endoskopowym wprowadzonym przez cewkę moczową) wnętrza pęcherza i cewki moczowej. Celem badania jest wykluczenie obecności ciał obcych, chorób nowotworowych, przetok i innych nieprawidłowości. Wskazaniem do niego są m.in. parcia naglące, częstomocz dzienny, ból przy mikcji niezwiązany z ostrym zakażeniem dróg moczowych.
Przy powikłanym, nawrotowym nietrzymaniu moczu i przed zabiegiem wskazane jest badanie urodynamiczne. Wykonuje się je przy użyciu cewnika wprowadzanego do odbytu oraz drugiego cewnika wprowadzonego przez cewkę moczową do pęcherza. Badanie to pozwala na ocenę układu moczowego w czasie fazy napełniania i opróżniania pęcherza moczowego. Najogólniej określa się je jako test przepływu moczu.
Na czym polega leczenie nietrzymania moczu?
Leczenie nietrzymania moczu może być zachowawcze lub operacyjne. Popularne metody leczenia zachowawczego to trening mięśni dna miednicy (szczególnie ważny u kobiet z wysiłkowym nietrzymaniem moczu), elektrostymulacja i terapia behawioralna mająca na celu zmianę zachowań związanych z oddawaniem moczu. Do dodatkowych metod należą: biofeedback, pole magnetyczne, technika ETS (łącząca kilka metod). W leczeniu zachowawczym nietrzymania moczu ważną rolę odgrywa także farmakoterapia, zmiana stylu życia (zmniejszenie lub zaprzestanie spożywania alkoholu i kofeiny, redukcja masy ciała). Jakość życia osób z tą dolegliwością poprawia stosowanie materiałów pomocniczych, takich jak środki chłonące – np. majtki chłonne, pieluchomajtki, podkłady i prześcieradła, pieluchy i wkłady anatomiczne, oraz różnego rodzaju cewników. Z uwagi na drażniące działanie moczu na skórę konieczne jest stosowanie maści chroniących przed odparzeniami.
Jeżeli metody zachowawcze nie przyniosą rezultatu, konieczny będzie zabieg. Leczenie chirurgiczne stosuje się przede wszystkim w wysiłkowym nietrzymaniu moczu. Najczęściej wykonuje się tzw. małoinwazyjne zabiegi pętlowe (polegają na wprowadzeniu od strony pochwy specjalnej taśmy, która podtrzymuje cewkę moczową), a także zabiegi podwieszenia szyi pęcherza moczowego (metodą Burcha). Należy pamiętać, że po zabiegu trzeba również regularnie ćwiczyć mięśnie Kegla i stosować profilaktykę nietrzymania moczu, by zapobiec nawrotom.
Profilaktyka nietrzymania moczu
Profilaktyka nietrzymania moczu sprowadza się do:
- utrzymywania prawidłowej masy ciała;
- stosowania diety zapobiegającej zaparciom;
- ograniczenia spożycia alkoholu i kofeiny;
- dbania o higienę intymną i zapobiegania stanom zapalnym dróg moczowych;
- regularne ćwiczenia mięśni dna miednicy (ważne zwłaszcza po porodzie).
Udostępnij na:
Zobacz także
Zespół Ehlersa-Danlosa – jak go rozpoznać, diagnozować i leczyć?
Zespół Ehlersa-Danlosa (EDS) to złożona grupa dziedzicznych zaburzeń tkanki łącznej, które wynikają z defektów w strukturze i funkcjonowaniu kolagenu. Ta rzadka choroba – po raz pierwszy opisana w XIX wieku – charakteryzuje się szerokim spektrum objawów, od nadmiernej elastyczności skóry po komplikacje naczyniowe zagrażające życiu. Sprawdź, jak ją rozpoznać, diagnozować i leczyć!
Jakie są przyczyny suchości w nosie? Jak jej przeciwdziałać?
Niezależnie od pory roku uczucie suchości w nosie to uciążliwy problem, który nie tylko powoduje dyskomfort, lecz także może prowadzić do poważniejszych komplikacji zdrowotnych. Choć zazwyczaj sucha śluzówka nosa nie jest powodem do niepokoju, w niektórych przypadkach może być oznaką poważniejszej choroby. Sprawdź, jakie są potencjalne przyczyny „suchego nosa” i dowiedz się, jak przeciwdziałać temu kłopotliwemu symptomowi.
Co oznaczają przebarwienia na paznokciach?
Zadbane paznokcie to nie tylko kwestia estetyki, ale przede wszystkim cenna informacja o stanie zdrowia. Jednak wraz z wiekiem – a także pod wpływem różnorodnych czynników – ich wygląd może ulec niekorzystnym zmianom. Jednym z najczęstszych problemów są przebarwienia płytki paznokciowej. Sprawdź, o czym może świadczyć ten objaw i kiedy należy udać się do specjalisty.
