Jak działa mózg człowieka? Na czym polega badanie EEG mózgu?
Elektroencefalografia, czyli EEG mózgu to jedno z kluczowych badań wykorzystywanych w neurologii. Pozwala na zobrazowanie pracy mózgu. Wśród głównych wskazań do przeprowadzenia elektroencefalografii wymienia się padaczkę, zaburzenia snu, urazy czaszkowo-mózgowe. EEG mózgu to badanie bezpieczne, bezbolesne, nieinwazyjne.
Spis treści
Układ nerwowy generuje różne zakresy fal elektromagnetycznych. Na ich rejestrację i analizę pozwala badanie elektroencefalograficzne (EEG) mózgu. Przeprowadza się je w przypadku podejrzenia nieprawidłowej czynności ośrodkowego układu nerwowego. Dowiedz się więcej na temat badania czynności bioelektrycznej mózgu – jak przygotować się do badania i w jaki sposób się je przeprowadza.
Jak działa mózg?
Mózg to najważniejsza część ośrodkowego układu nerwowego. Razem z pniem mózgu tworzą mózgowie. W skład mózgu wchodzą półkule mózgu (półkula lewa – odpowiada za myślenie logiczne, półkula prawa – kontroluje myślenie artystyczne i twórcze), ale i takie struktury jak spoidła mózgu (łączące obie półkule), hipokamp (odpowiadający za pamięć), komory boczne (umożliwiające przepływ płynu mózgowo-rdzeniowego), jądra podstawne (odpowiedzialne za wiele funkcji m.in. procesy poznawcze, uczenie się), sklepienie (łączące istotne obszary w mózgu).
Mózg stanowi 2% masy ludzkiego ciała, a zużywa nawet 20% energii wytwarzanej przez organizm. Rozwój mózgu rozpoczyna się w stadium embrionalnym, a kończy się w młodości. Mózg składa się głównie z wody, białka, tłuszczu i soli mineralnych. Położony jest w czaszce, gdzie otacza go płyn mózgowo-rdzeniowy, który zapewnia mu ochronę mechaniczną. Mózg jest zbudowany z komórek nerwowych zwanych neuronami, które połączone są ze sobą tzw. synapsami. To dzięki nim przy udziale neuroprzekaźników dochodzi do przekazania impulsów między komórkami nerwowymi.
Jakie są zadania mózgu?
Mózg to narząd niezwykle plastyczny. Jest zaprojektowany do uczenia się. Przy braku ćwiczeń traci swoją sprawność. Pod wpływem nowych doświadczeń wykazuje zdolność do reorganizacji swojej struktury. Mózg odgrywa w organizmie szereg różnorodnych funkcji. Wśród jednych z ważniejszych wymienia się:
- kontrolowanie wyższych funkcji poznawczych, takich jak np. pamięć, uwaga, percepcja,
- kontrolowanie funkcji życiowych, takich jak np. temperatura ciała, częstość akcji mięśnia sercowego, ciśnienie tętnicze krwi, oddychanie, jedzenie,
- kontrolowanie ruchów i postawy, w tym m.in. mówienia, stania, chodzenia,
- odbieranie, przetwarzanie i interpretacja informacji otrzymywanych dzięki narządom zmysłów,
- odpowiedzialność za zachowanie, emocje, osobowość.
Czym jest badanie EEG mózgu?
EEG mózgu to nazwa skrótowa elektroencefalografii. To badanie bioelektrycznej czynności mózgu. Polega na umieszczeniu na głowie elektrod (zazwyczaj 19), które podłączone do encefalografu rejestrują aktywność mózgu, a dokładnie zmiany potencjału elektrycznego na powierzchni skóry, co przedstawia się w formie zapisu zwanego elektroencefalogramem.
Badanie fal mózgowych jest nieinwazyjne, bezbolesne i bezpieczne – wykonać je można bez obaw u małych dzieci czy kobiet w ciąży. Badanie EEG trwa około 40-45 minut. Przeprowadzane jest w pozycji leżącej. Obecnie stosowane czepki przypominają te używane do pływania. Między skórę głowy a elektrodami aplikuje się specjalny żel, który ma za zadanie zmniejszyć zakłócenia i usprawnić przekazywanie sygnału elektrycznego.
W pierwszej części badania rejestruje się spoczynkową aktywność bioelektryczną mózgu – pacjent stara się wyciszyć, ma zamknięte oczy. Następnie naprzemiennie je otwiera i zamyka, co podnosi aktywność mózgu. Przeprowadza się również próbę hiperwentylacyjną (pacjent proszony jest o głębokie oddychanie) i fotostymulacji (stosowane są krótkie błyski światła o różnej częstotliwości).
Szczególnym rodzajem jest badanie EEG mózgu wykonywane podczas snu. Przeprowadza się je zazwyczaj u pacjentów pediatrycznych do 5. roku życia, które wykazują trudności w stosowaniu się do poleceń osoby prowadzącej badanie lub u dorosłych w celu diagnostyki zaburzeń snu. Takie badanie wykonuje się o naturalnej porze snu, użycie środków nasennych przyczynić by się mogło do modyfikacji czynności bioelektrycznej mózgu i zaburzyć wynik badania EEG.
Jakie są wskazania do badania EEG mózgu?
Badanie fal mózgowych to narzędzie diagnostyczne, które pozwala na stwierdzenie nieprawidłowości w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Badanie EEG wykorzystuje się do diagnozowania i monitorowania takich przypadłości, jak m.in.:
- padaczka,
- choroby organiczne mózgu (uszkadzające tkankę nerwową np. guzy, stany zapalne, udary,
- zaburzenia snu,
- nawracające omdlenia,
- utraty przytomności,
- częste bóle i zawroty głowy,
- zatruciach substancjami neurotoksycznymi,
- śpiączka, śmierć mózgu,
- po zabiegach neurochirurgicznych,
- ilościowe i jakościowe zaburzenia świadomości (m.in. zespół majaczeniowy, objawy splątania),
- choroby neurodegeneracyjne.
Lekarz może zdecydować się na wykonanie badania EEG mózgu również w przypadku występowania innych zaburzeń np. trudności w szkole, zaburzeń pamięci czy zachowań niewyjaśnionych innymi przyczynami.
EEG może być również wykorzystywane w tzw. biofeedbacku – treningu umysłu u osób skarżących się na problemy z koncentracją, nauką, nadmiernym stresem. Badanie EEG w trakcie odpowiedniego treningu prowadzonego przez terapeutę umożliwia analizę aktywności mózgu i poprawienie funkcjonowania umysłu.
Do jakiego lekarza się zgłosić?
Lekarzem najczęściej kierującym pacjenta na badanie EEG mózgu jest neurolog. To specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób układu nerwowego. Na badanie skierować może również psychiatra. Tylko specjaliści są w stanie odpowiednio odczytać wyniki badania EEG, które otrzymywane są w formie wykresu od razu po badaniu. Należy pamiętać, że interpretacja badania EEG przez specjalistę wymaga czasu – nie jest dostępna od razu po badaniu. W razie nieprawidłowości wskazana jest ponowna konsultacja z lekarzem kierującym na badanie.
Jak się przygotować na badanie mózgu EEG?
Badanie fal mózgowych wymaga od pacjenta specjalnego przygotowania. Na EEG mózgu pacjent powinien się zgłosić wyspany, wypoczęty, po spożyciu lekkiego posiłku. Niewskazane jest spożywanie w dniu badania napojów energetyzujących, produktów z dużą zawartością cukru (np. słodkich napojów, batonów) i alkoholu, a w ciągu doby poprzedzającej EEG nie należy zażywać środków pobudzających lub hamujących ośrodkowy układ nerwowy. Pacjent powinien umyć do badania włosy i nie nakładać na nie jakichkolwiek kosmetyków np. żelu, lakieru. Podczas badania nie powinno się mieć przy sobie żadnych urządzeń elektrycznych.
Jak wspierać prawidłową pracę mózgu?
Dla zapewnienia prawidłowej pracy mózgu należy prowadzić zdrowy tryb życia i zapewnić odpowiednią ilość snu, czyli nie mniej niż 7 godzin dziennie. Ważne miejsce zajmuje dieta bogata w składniki odżywcze dla mózgu (zwłaszcza w kwasy tłuszczowe omega-3, np. orzechy, ryby), aktywność fizyczna, która zapewnia dotlenienie organizmu, stymulowanie mózgu ćwiczeniami, np. krzyżówki, a na wypadek uszkodzeń mózgu w pracy czy w czasie wolnym noszenie kasku.
Udostępnij:
Zobacz także
Czym jest wskaźnik BMI? Jak interpretować wyniki?
W ciągu ostatnich lat w polskim społeczeństwie – i nie tylko – wzrósł problem nadwagi i otyłości. Szacuje się, że w naszym kraju na otyłość cierpi ok. 9 mln osób. Statystyki na ten temat bazują na międzynarodowej skali BMI (ang. Body Mass Index), która pozwala oszacować, czy aktualna waga jest prawidłowa, zbyt wysoka lub za niska. Sprawdź, czym jest ten wskaźnik, jak dokonywać obliczeń i interpretować wyniki.
Jak objawia się niedobór magnezu? Jakie ma skutki? Kiedy wdrożyć suplementację?
Magnez to ważny minerał dla organizmu człowieka. Pełni on wiele istotnych funkcji: wspiera układ nerwowy i odpornościowy, zapobiega bolesnym skurczom mięśni i zmęczeniu i wraz z wapniem buduje zdrowe kości i zęby etc. Sprawdź, jak objawia się niedobór tego pierwiastka, jakie mogą być jego skutki i kiedy warto rozważyć suplementację.
Czym jest płyn w opłucnej – dlaczego się gromadzi? Jakie daje objawy? Jak się go pozbyć?
Płyn w opłucnej, potocznie zwany „wodą w płucach”, to stan, w którym w przestrzeni między płucami a ścianą klatki piersiowej gromadzi się nadmierna ilość płynu. Może on świadczyć m.in. o chorobach płuc, serca, układu krążenia lub niektórych schorzeniach autoimmunologicznych. Sprawdź, jak rozpoznać nieprawidłowości w obrębie jamy opłucnej, jakie badania wykonać i na czym polega leczenie.
