Zmiany skórne – rodzaje i przyczyny powstania
Zmiany skórne można definiować jako fragment skóry z zaburzonym kolorem lub strukturą odbiegającą od prawidłowej. Niekiedy towarzyszy im swędzenie, pieczenie, ból. Zmiany skórne mogą być uwarunkowane genetyczne, spowodowane przez czynniki zewnętrzne lub stanowić reakcję na nieprawidłowe funkcjonowanie organizmu.
Spis treści
Zmiany skórne mogą się rozwinąć w każdym miejscu na skórze, największym ludzkim narządzie. W większości przypadków stanowią wyłącznie problem estetyczny, niekiedy na skutek podrażnienia powodują miejscowe stany zapalne lub rany. Te, które nie stanowią zagrożenia, nie wymagają leczenia. Czym właściwie są zmiany skórne i jakie istnieją ich rodzaje?
Co to są zmiany skórne? Jakie są przyczyny ich powstania?
Zmiany skórne to nietypowe zabarwienie i struktura tkanki skóry. Mogą mieć charakter wrodzony, być efektem działania czynników zewnętrznych, takich jak promieniowanie słoneczne, uszkodzenia i urazy, lub pojawiać się w wyniku starzenia się organizmu oraz schorzeń, w tym dermatoz, czyli chorób skóry, i dolegliwości pierwotnie niezwiązanych ze skórą.
Za najczęstsze czynniki predysponujące do powstania zmian skórnych uważa się:
- infekcje bakteryjne, np. zapalenie mieszków włosowych, czyraki;
- reakcje alergiczne, np. rumień, wysypka, grudki;
- infekcje wirusowe, np. kłykciny kończyste, brodawki;
- choroby autoimmunologiczne, np. pęcherze, liszaj, łuska;
- choroby pasożytnicze, np. wypryski, nadżerki, grudki;
- brak równowagi hormonalnej, np. zmiany pigmentacyjne (rogowacenie ciemne w przypadku cukrzycy);
- choroby nowotworowe np. zmiany skórne w białaczkach i chłoniakach, rogowacenie ciemne w nowotworach przewodu pokarmowego.
Jakie są najczęstsze rodzaje zmian skórnych?
Do najczęściej występujących zmian należą:
Brodawki
Brodawki mogą być zarówno wirusowe (wywołane zakażeniem wirusem HPV, czyli wirusem brodawczaka ludzkiego), jak i łojotokowe. Te pierwsze są powszechnie nazywane kurzajkami. Stanowią łagodne zmiany grudkowe o nierównej powierzchni, obejmujące skórę lub błony śluzowe. Brodawki łojotokowe to zmiany nowotworowe o charakterze łagodnym, wywodzące się z naskórka, bez skłonności do przemiany w nowotwór złośliwy. W usuwaniu tego typu zmian skórnych zastosowanie mają zwłaszcza środki farmakologiczne (preparaty zawierające kwas salicylowy, mające działanie złuszczające), krioterapia, łyżeczkowanie, elektrokoagulacja i laseroterapia.
Znamiona barwnikowe
Znamiona barwnikowe, czyli popularne pieprzyki, zbudowane są z komórek barwnikowych skóry (tzw. melanocytów). Wyróżnia się znamiona zwykłe i atypowe. Te pierwsze występują przeważnie od urodzenia bądź rozwijają się do ukończenia 1. roku życia. Zazwyczaj są pojedyncze, owalne lub okrągłe, mają pobrużdżoną lub grudkowatą powierzchnię i z reguły nie przejawiają tendencji do przemiany w czerniaka. Zmiany atypowe mają charakter nabyty i w ich przypadku istnieje spore ryzyko rozwoju złośliwego nowotworu skóry. Czerniak charakteryzuje się szybkim wzrostem, przerzutami i niewielką podatnością na leczenie. Zmiany atypowe mają z reguły nieregularne brzegi i rozmieszczenie barwnika. Nowoczesna medycyna oferuje wiele metod usuwania znamion barwnikowych – m.in. zabieg chirurgiczny, laseroterapia, elektrokoagulacja.
Włókniaki
Włókniak (inaczej fibroma) to łagodny nowotwór powstający z tkanki łącznej włóknistej na skutek idiopatycznego, czyli o nieznanej przyczynie, niezłośliwego rozrostu fibroblastów (komórek tkanki łącznej występujących w skórze właściwej). Przypomina niewielką wypukłą krostkę lub grudkowatą narośl. Ma nieregularny kształt i może być twardy lub miękki. Twarde włókniaki nazywane są podskórnymi, mają zwykle postać małego pojedynczego, workowatego lub kulistego guzka o średnicy od 2 mm do 5 cm i są twarde w dotyku. Miękkie włókniaki to pojedyncze lub mnogie, uszypułowane zmiany skórne o barwie cielistej lub brązowawej. Są leczone w następujący sposób: wycięcie chirurgiczne, elektrokoagulacja, laser frakcyjny CO2 lub kriochirurgia. Twarde z kolei wycina się chirurgicznie lub poddaje się działaniu iniekcji sterydowych.
Kępki żółte
Kępki żółte, potocznie zwane żółtakami, to guzki lub grudki o żółtawo-pomarańczowej barwie. Związane są z zaburzeniami gospodarki tłuszczowej organizmu. Za ich powstanie odpowiada duże stężenie cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Najczęściej lokalizują się wokół oczu i w okolicy łokci. Ich leczenie opiera się na stosowaniu diety niskotłuszczowej, a w cięższych przypadkach na przyjmowaniu leków obniżających poziom cholesterolu i trójglicerydów.
Czyrak
Czyrak to zapalny naciek zlokalizowany wokół mieszka włosowego, który tworzy czop martwiczy. Do jego powstania najczęściej przyczynia się bakteria Staphylococcus aureus, czyli gronkowiec złocisty. Czynnikami predysponującymi do zakażenia są: cukrzyca, niedobory odporności i nieodpowiednia higiena skóry. Czyrak to bolesny guzek o sinoczerwonym kolorze, najczęściej w okolicy szyi, pachy lub pośladków. Na jego szczycie w ciągu kilku dni powstaje mała, biała krosta przebita włosem, która może się otworzyć, w wyniku czego tworzy się kraterowe owrzodzenie. Czyraki leczone są zazwyczaj farmakologicznie, poprzez miejscowe aplikowanie maści, kremów. W przypadku licznych zmian podaje się leki doustne.
Niepokojące objawy – na co trzeba zwrócić uwagę?
Podczas obserwowania zmian skórnych na swoim ciele należy zwracać szczególną uwagę na objawy, które mogą świadczyć o rozwoju raka skóry:
- zmianę zabarwienia zmiany (zwłaszcza nierównomierne rozłożenie barwnika, czarne i czerwone zabarwienie);
- nierówne brzegi (pofałdowane, poszarpane);
- świąd;
- krwawienie ze zmiany;
- duży rozmiar zmiany (szczególnie powyżej 6mm);
- nagłe pojawienie się nowej, szybko rosnącej zmiany;
- ewolucję zmian – znamię zmienia się z czasem;
- pojawienie się owrzodzenia w obrębie znamiona.
Powyższe objawy są wskazaniem do pilnej konsultacji dermatologicznej. Należy pamiętać, że obserwowanie swojego ciała to najlepszy sposób profilaktyki złośliwych nowotworów skóry, w tym czerniaka. Wczesne rozpoznanie i włączenie odpowiedniego leczenia dają duże szanse na wyleczenie.
Do jakiego lekarza się udać?
Lekarzem zajmującym się zmianami skórnymi jest dermatolog. To specjalista z zakresu nieprawidłowości w obrębie skóry, który za pomocą dermatoskopu (specjalnego urządzenia optycznego) ocenia zmiany skórne.
Profilaktyka zmian skórnych
Zapobieganie powstawaniu zmian skórnych będzie się nieco różnić w zależności od rodzaju zmiany. Mimo to, w celu zmniejszenia ryzyka ich powstania, warto stosować się do ogólnych zaleceń, takich jak:
- unikanie podrażnienia mechanicznego np. paskiem od torebki, szelką od biustonosza, metką na bluzce;
- ograniczenie ekspozycji na działanie promieniowania słonecznego, ochrona UV w postaci preparatów z wysokim filtrem (SPF 30-50);
- unikanie opalania w solarium, które zwiększa ryzyko raka skóry;
- nieaplikowanie na zmiany silnych kosmetyków;
- regularne wizyty u dermatologa i kontrolowanie zmian, zwłaszcza atypowych, zgodnie z zaleceniem dermatologa;
- zdrowe odżywianie i nawadnianie organizmu.
Udostępnij:
Zobacz także
Czym jest wskaźnik BMI? Jak interpretować wyniki?
W ciągu ostatnich lat w polskim społeczeństwie – i nie tylko – wzrósł problem nadwagi i otyłości. Szacuje się, że w naszym kraju na otyłość cierpi ok. 9 mln osób. Statystyki na ten temat bazują na międzynarodowej skali BMI (ang. Body Mass Index), która pozwala oszacować, czy aktualna waga jest prawidłowa, zbyt wysoka lub za niska. Sprawdź, czym jest ten wskaźnik, jak dokonywać obliczeń i interpretować wyniki.
Jak objawia się niedobór magnezu? Jakie ma skutki? Kiedy wdrożyć suplementację?
Magnez to ważny minerał dla organizmu człowieka. Pełni on wiele istotnych funkcji: wspiera układ nerwowy i odpornościowy, zapobiega bolesnym skurczom mięśni i zmęczeniu i wraz z wapniem buduje zdrowe kości i zęby etc. Sprawdź, jak objawia się niedobór tego pierwiastka, jakie mogą być jego skutki i kiedy warto rozważyć suplementację.
Czym jest płyn w opłucnej – dlaczego się gromadzi? Jakie daje objawy? Jak się go pozbyć?
Płyn w opłucnej, potocznie zwany „wodą w płucach”, to stan, w którym w przestrzeni między płucami a ścianą klatki piersiowej gromadzi się nadmierna ilość płynu. Może on świadczyć m.in. o chorobach płuc, serca, układu krążenia lub niektórych schorzeniach autoimmunologicznych. Sprawdź, jak rozpoznać nieprawidłowości w obrębie jamy opłucnej, jakie badania wykonać i na czym polega leczenie.
