Krioterapia – co to jest? Poznaj wskazania i efekty zimnolecznictwa
Udostępnij na:
Krioterapia ma liczne zastosowania. Jest wykorzystywana w odnowie biologicznej, chorobach układu ruchu czy układu nerwowego. Zabieg krioterapii może hamować procesy zapalne, zmniejszać ból i napięcie mięśniowe.
Spis treści
Krioterapia to jedna z najstarszych metod fizjoterapii. Dobroczynny wpływ zimna na organizm wykorzystywano już w średniowieczu – śniegiem i lodem łagodzono ból. Sprawdź, jak dziś wygląda zimnolecznictwo i jakie są wskazania do poddawania się krioterapii.
Krioterapia – co to jest?
Krioterapia wywodzi się ze starogreckich słów krýos, co oznacza „zimny” oraz therapeía, co tłumaczy się jako „leczenie”. Już samo znaczenie tego słowa wskazuje, że odnosi się ono do zimnolecznictwa. W zależności od powierzchni ciała poddawanej zabiegom krioterapii wyróżnia się takie jej postacie:
- Krioterapia miejscowa – nazywana też krioterapią częściową. Polega na oddziaływaniu zimnem na określony obszar ciała.
- Krioterapia ogólnoustrojowa – polega na oddziaływaniu zimnem na cały organizm.
Na czym polega krioterapia?
Działanie zimna na organizm przebiega w dwóch fazach. W pierwszej dochodzi do skurczu mięśni i naczyń krwionośnych. W konsekwencji tego następuje spowolnienie przemiany materii oraz przepływu krwi. W drugiej fazie, którą nazywa się fazą obronną, dochodzi do znacznego wzrostu przepływu krwi na skutek poszerzenia naczyń krwionośnych.
Zimnolecznictwo ma wielokierunkowy korzystny wpływ na organizm. Krioterapia m.in. prowadzi do zmniejszenia stanu zapalnego, łagodzi ból, nasila regenerację tkanek, rozluźnia mięśnie, poprawia funkcjonowanie stawów. Dodatkowo zwiększa wydolność układu sercowo-naczyniowego, wspomaga regenerację powysiłkową, utratę masy ciała, łagodzi uczucie lęku, poprawia nastrój, zwiększa odporność na stres i poprawia kondycję skóry.
Krioterapia miejscowa i ogólna – jaką mogą mieć formę?
Krioterapia miejscowa przyjąć może następujące formy:
- nawiewu na określoną część ciała oziębionego powietrza o temperaturze –25ºC, dwutlenku węgla (–70ºC), azotu (–176ºC),
- przyłożenia do danej części ciała aplikatora, który jest źródłem niskiej temperatury. W przypadku stosowania krioterapii w domu można do niej użyć schłodzonego w zamrażarce ”cold packa”, woreczka z lodem lub wodą z lodem, mrożonki warzywnej lub zastosować schładzanie bardzo zimną wodą. Skórę należy chronić przed odmrożeniem, oddzielając lód od ciała np. ręcznikiem. Czas chłodzenia to około 15-20 min.
Krioterapia ogólna jest przeprowadzana z wykorzystaniem specjalnej komory – niewielkiego pomieszczenia lub tuby, która przykrywa ciało pacjenta. Zabiegi trwają do 3 minut i wykorzystuje się w nich temperatury niższe od –100°C. Zabieg ten określa się inaczej kriostymulacją.
Zastosowania krioterapii
Krioterapia to jedna z podstawowych metod leczenia fizykalnego (tzw. fizykoterapii – leczenia za pomocą zjawisk fizycznych, takich jak niska temperatura, prąd elektryczny lub ultradźwięki) stosowanego w rehabilitacji. Wykorzystuje się jej efekt przeciwbólowy, przeciwzapalny oraz przeciwobrzękowy. Najczęściej krioterapia wspiera leczenie fizjoterapeutyczne stanów po urazach mięśni i stawów, chorobach zwyrodnieniowych, zespołów bólowych kręgosłupa, zapaleń oraz przeciążeń stawów. Wskazania do tego typu zabiegów określa ortopeda oraz fizjoterapeuta.
Usuwanie zmian skórnych to kolejne zastosowanie krioterapii. Zamrożenie tkanki powoduje jej uszkodzenie oraz martwicę. Dzięki temu można usuwać takie zmiany jak brodawki skórne, włókniaki lub naczyniaki. Popularne określenie „wymrażanie kurzajek”, częstych zmian skórnych u dzieci i młodzieży, to właśnie krioterapia brodawek skórnych wywołanych przez wirusa brodawczaka ludzkiego (ang. Human Papillomavirus, HPV). Należy jednak pamiętać, że zastosowanie krioterapii w tym przypadku nie jest leczeniem pierwszego rzutu – można je zastosować dopiero po 2 miesiącach nieskutecznej terapii z zastosowaniem leków na bazie kwasu salicylowego lub 5-fluorouracylu. Krioterapią brodawek wirusowych zajmuje się lekarz chorób skóry – dermatolog. To on w zależności od wskazań zaleca zabieg krioterapii w obrębie skóry.
Ważnym zastosowaniem zabiegów z udziałem zimna jest również krioterapia zmian nowotworowych (m.in. guzów piersi, nerki lub wątroby) oraz przerzutów, tzw. krioablacja. Powoduje ona na zamrożeniu tkanki guza, co prowadzi do jego martwicy.
Należy też wspomnieć o wykorzystaniu krioterapii do odnowy biologicznej. Najczęściej z zabiegów tych korzystają sportowcy oraz osoby przemęczone psychicznie i/lub fizycznie.
Do jakiego lekarza się zgłosić?
Na zabieg krioterapii w zależności od wskazań może skierować m.in. neurolog, reumatolog, lekarz mający specjalizację rehabilitacji ruchowej, ortopeda lub dermatolog. Należy pamiętać, że zabiegi krioterapii mogą spowodować powikłania, takie jak odmrożenia skóry lub zaburzenia krążenia u pacjentów z chorobami naczyń krwionośnych, także z chorobą wieńcową serca. Dlatego też każde zastosowanie krioterapii leczniczej powinno być omówione z lekarzem, który wykluczy przeciwwskazania i omówi z pacjentem dalsze postępowanie.
Czy każdy może skorzystać z zabiegu krioterapii?
Mimo że krioterapia ma liczne zastosowania i wykazuje szeroki korzystny wpływ na organizm, nie może zostać wykorzystana u wszystkich pacjentów. Istnieją pewne przeciwwskazania do zabiegów krioterapii. Wśród nich wymienia się m.in.: nadwrażliwość na zimno, znaczne osłabienie i wyniszczenie organizmu, objaw Raynauda (gdy pod wpływem zimna mrowieją i bledną palce rąk w wyniku nadmiernego skurczu naczyń krwionośnych), ostre choroby infekcyjne, zaawansowane zmiany miażdżycowe, niedokrwistość, zaburzenia czucia, niewydolność układu oddechowego, przebyty zawał serca, zaburzenia rytmu serca, uszkodzenia skóry, stany gorączkowe, zapalenie miedniczek nerkowych i pęcherza moczowego, niedoczynność tarczycy, zaawansowane ropno-zgorzelinowe zmiany kończyn, epilepsja, ciąża, zagrożenia zatorami oraz zakrzepami w układzie żylnym.
Udostępnij na:
Zobacz także
Zespół Ehlersa-Danlosa – jak go rozpoznać, diagnozować i leczyć?
Zespół Ehlersa-Danlosa (EDS) to złożona grupa dziedzicznych zaburzeń tkanki łącznej, które wynikają z defektów w strukturze i funkcjonowaniu kolagenu. Ta rzadka choroba – po raz pierwszy opisana w XIX wieku – charakteryzuje się szerokim spektrum objawów, od nadmiernej elastyczności skóry po komplikacje naczyniowe zagrażające życiu. Sprawdź, jak ją rozpoznać, diagnozować i leczyć!
Jakie są przyczyny suchości w nosie? Jak jej przeciwdziałać?
Niezależnie od pory roku uczucie suchości w nosie to uciążliwy problem, który nie tylko powoduje dyskomfort, lecz także może prowadzić do poważniejszych komplikacji zdrowotnych. Choć zazwyczaj sucha śluzówka nosa nie jest powodem do niepokoju, w niektórych przypadkach może być oznaką poważniejszej choroby. Sprawdź, jakie są potencjalne przyczyny „suchego nosa” i dowiedz się, jak przeciwdziałać temu kłopotliwemu symptomowi.
Co oznaczają przebarwienia na paznokciach?
Zadbane paznokcie to nie tylko kwestia estetyki, ale przede wszystkim cenna informacja o stanie zdrowia. Jednak wraz z wiekiem – a także pod wpływem różnorodnych czynników – ich wygląd może ulec niekorzystnym zmianom. Jednym z najczęstszych problemów są przebarwienia płytki paznokciowej. Sprawdź, o czym może świadczyć ten objaw i kiedy należy udać się do specjalisty.
