Nowoczesna diagnostyka raka prostaty - rezonans prostaty MRI, płynna biopsja, badania 4K

Dr Stefan W. Czarniecki

W Polsce co tydzień ponad 300 mężczyzn dowiaduje się, że ma raka prostaty. Najczęściej rozpoznaje się go u mężczyzn po 60. roku życia, ale wciąż diagnozuje się go za późno. Tymczasem nowoczesna diagnostyka sprawia, że raka można rozpoznać o wiele szybciej i skutecznie z nim walczyć.

rak-prostaty.jpg

Spis treści

Kiedy wykonać pierwsze badanie PSA
Wysoka skuteczność nowoczesnej diagnostyki
Biopsja - kiedy jest konieczna
Badanie 4K

Rak prostaty nie daje żadnych charakterystycznych objawów. Nie sposób więc wykryć go samodzielnie, bo nie daje żadnych zauważalnych symptomów. A to właśnie wczesne wykrycie nowotworu jest wciąż najskuteczniejszą metodą ratującą życie pacjentów. Profilaktyka więc jest niezbędnym elementem, a regularne (raz w roku) wizyty u urologa - minimalnym wysiłkiem, który ratuje życie.

Wczesne wykrywanie raka gruczołu krokowego umożliwia jego skuteczne wyleczenie, radykalnie zmniejsza śmiertelność z jego powodu i - co nie mniej ważne - zapewnia dobrą jakość życia. Europejskie Towarzystwo Urologiczne (European Association of Urology) wraz z Polskim Towarzystwem Urologicznym zalecają w diagnostyce przede wszystkim wykonywanie badań przesiewowych PSA (prostate-specific antigen, czyli antygen swoisty dla prostaty) wykonywanych z krwi u wybranych, świadomych mężczyzn po 40. roku życia.

Kiedy wykonać pierwsze badanie PSA

Najwcześniej badaniu PSA powinni się poddawać „bezobjawowi" mężczyźni, czyli nosiciele mutacji BRCA2, u których ryzyko rozpoznania raka prostaty w młodszym wieku jest najwyższe. Od 45. roku życia badani powinni być panowie zagrożeni rakiem prostaty uwarunkowanym dziedzicznie (rak prostaty w najbliższej rodzinie, szczególnie rozpoznawany przed 55. rokiem życia lub u dwóch-trzech bliskich krewnych).

W każdym z tych przypadków oznaczenie PSA powinno być poprzedzone konsultacją urologiczną. Zalecamy więc, żeby z urologiem zaprzyjaźnić się już po czterdziestce. Bo wykryty nowotwór wcale nie oznacza od razu inwazyjnego leczenia. Warto wiedzieć, że z rozpoznanym rakiem prostaty w Europie żyje obecnie 2, 5 miliona mężczyzn, a znaczna ich część nie umiera z powodu raka.

Wyzwaniem dla współczesnej profilaktyki i wczesnego wykrywania raka gruczołu krokowego jest zatem zidentyfikowanie tych mężczyzn, którzy są zagrożeni istotnym klinicznie rakiem prostaty.

Wysoka skuteczność nowoczesnej diagnostyki

Do nowoczesnych metod, które wspomagają dziś urologów w wykrywaniu raka prostaty, należą:

  • Rezonans magnetyczny prostaty
  • Biopsja fuzyjna prostaty
  • Biomarkery Select MDx oraz Badanie 4K

W diagnostyce i planowaniu leczenia raka prostaty rezonans prostaty MRI PI-RADS v2.1 odgrywa kluczową rolę. Bo dzięki niemu można precyzyjnie określić, gdzie znajdują się ogniska nowotworowe oraz sprawdzić pod tym kątem inne obszary w obrębie gruczołu krokowego. To rewolucja w diagnostyce. Dlaczego? Bo większość istotnych klinicznie zmian nowotworowych powstających w prostacie jest widoczna w tym badaniu.

Badanie rezonansem magnetycznym MRI w ogromnej mierze przesądza również, kiedy bezwzględnie konieczne jest wykonanie biopsji, a kiedy można jej uniknąć. W trakcie wieloparametrycznego rezonansu magnetycznego prostaty lekarz radiolog jednocześnie:

  • lokalizuje ogniska podejrzane pod kątem onkologicznym;
  • sprawdza, czy ewentualne zmiany nowotworowe nie obejmują innych struktur gruczołu krokowego oraz regionalne węzły chłonne.

Wieloparametryczność oznacza, że każde badanie MRI obejmuje minimum 3 sekwencje:

  • morfologię gruczołu (T2),
  • charakter dyfuzji cząsteczek wody przez tkankę (DWI)
  • cechy wzmocnienia ognisk po podaniu kontrastu.

Następnie wykryte ogniska punktuje się według międzynarodowej skali PI-RADS na podstawie uzyskanych w badaniu obrazów. Ocena PI-RADS wykorzystuje 5-punktową skalę, dzięki czemu odróżnia się zmiany podejrzane o istotnego klinicznie raka prostaty (PI-RADS 3-5) od zmian o niskim prawdopodobieństwie charakteru rozrostowego (PI-RADS 1-2).

Biopsja - kiedy jest konieczna

W specjalistycznym ośrodku HIFU CLINIC będącym częścią Grupy LUX MED rekomendujemy wykonanie biopsji płynnej SelectMDx prostaty najczęściej już po wykonaniu rezonansu MRI. Płynna biopsja fuzyjna w niczym nie przypomina tradycyjnej biopsji gruboigłowej.

Jakie są jej zalety? Jest bezbolesna i nieinwazyjna. Umożliwia precyzyjne określenie ryzyka wykrycia raka gruczołu krokowego w przypadku poddania się biopsji, zapewniając leczenie we wczesnym stadium umożliwiającym wyleczenie.

Biopsja gruboigłowa i cienkoigłowa

Płynna biopsja opiera się na pomiarze w moczu pacjenta ekspresji dwóch genetycznych biomarkerów silnie powiązanych z rakiem prostaty: mRNA DLX1 (gen progresji) oraz HOXC6 (gen proliferacji), ulegających szczególnie silnej ekspresji w komórkach agresywnego raka prostaty. Wynik badania przedstawiony jest procentowo, ukazując procentowe ryzyko wykrycia agresywnego raka prostaty u danego pacjenta.

W HIFU CLINIC widzimy na co dzień, jak wiele zależy od wczesnego wykrycia nowotworu i jak pomaga w tym płynna biopsja SelectMDx. Dlatego cieszymy się, że jesteśmy pierwszym ośrodkiem w Polsce, który zapewnia pacjentom kompleksową diagnostykę oraz dostęp do nowoczesnych metod leczenia raka gruczołu krokowego, nerki, pęcherza czy jądra. Stawiamy na leczenie celowane i personalizowane dla każdego pacjenta.

Badanie 4K

Jako jedyny ośrodek w Polsce i tej części Europy wykonujemy także nowoczesne badanie 4K, często nazywane płynną biopsją z krwi. Jest rekomendowane przez Europejskie Towarzystwo Urologiczne (EAU), Amerykańskie Towarzystwo Urologiczne (AUA) oraz National Comprehensive Cancer Network (NCCN). Badanie 4K pomaga podjąć decyzję o konieczności rozszerzenia diagnostyki, w tym wykonania biopsji także u pacjentów z pozornie prawidłowym stężeniem PSA, które nie jest żadną gwarancją braku zagrożenia chorobą nowotworową.

Co więcej, nowotwory u młodszych mężczyzn (od ok. 40 roku życia) częściej występują przy prawidłowym stężeniu PSA i cechują się bardziej złośliwym przebiegiem. Badanie 4K jest w stanie te nowotwory wykryć. Pozwala przewidzieć prawdopodobieństwo wystąpienia raka z kilkunastoletnim wyprzedzeniem.


Zobacz także

Złamanie kości śródstopia – objawy, badania, czas i sposób leczenia
Diagnostyka

Złamanie kości śródstopia – objawy, badania, czas i sposób leczenia

Kości śródstopia to pięć długich kości znajdujących się w środkowej części stopy, które łączą palce z kośćmi stępu. Złamanie ich to uraz, który często występuje w wyniku upadków, uderzeń, skręceń lub przeciążeń, zwłaszcza u sportowców. Sprawdź, jak lekarz rozpoznaje złamanie kości śródstopia i jak się je leczy.

Złamany nos – jak wygląda i ile się zrasta? Badania i leczenie
Diagnostyka

Złamany nos – jak wygląda i ile się zrasta? Badania i leczenie

Złamany nos jest jedną z najczęstszych kontuzji twarzy. Może wystąpić w wyniku urazu, takiego jak uderzenie, upadek lub wypadek. Objawy, badania diagnostyczne oraz proces leczenia zależą od stopnia złamania i towarzyszących uszkodzeń. Dowiedz się więcej na temat złamania nosa.

Rezonans magnetyczny głowy
Diagnostyka

Światowy Dzień Radiologii – znaczenie obrazowania radiologicznego w medycynie

Radiologia dzięki dynamicznemu rozwojowi technologii obrazowania stale poszerza swoje możliwości diagnostyczne i terapeutyczne, co przekłada się na poprawę jakości opieki zdrowotnej i skuteczności leczenia pacjentów. Dla upamiętnienia Wilhelma Roentgena, który dokładnie 129 lat temu odkrył promieniowanie X, obchodzony jest Światowy Dzień Radiologii.