Złamanie kości śródstopia – objawy, badania, czas i sposób leczenia
Kości śródstopia to pięć długich kości znajdujących się w środkowej części stopy, które łączą palce z kośćmi stępu. Złamanie ich to uraz, który często występuje w wyniku upadków, uderzeń, skręceń lub przeciążeń, zwłaszcza u sportowców. Sprawdź, jak lekarz rozpoznaje złamanie kości śródstopia i jak się je leczy.
Spis treści
Jakie są objawy złamania kości śródstopia?
Wśród symptomów złamania kości śródstopia można wymienić:
- Ostry ból w miejscu złamania, który nasila się podczas chodzenia lub nacisku na stopę.
- Obrzęk wokół stopy, zwłaszcza nad uszkodzoną kością.
- W przypadku urazu może pojawić się siniak w obszarze złamania.
- Trudności w chodzeniu (stopa może nie być w stanie utrzymać ciężaru ciała).
- W niektórych przypadkach może być widoczna deformacja stopy, szczególnie przy przemieszczeniu kości.
Zobacz także: Obrzęk okolicy stawów skokowych.
Badania diagnostyczne przy złamaniu kości śródstopia
Przy podejrzeniu złamania kości śródstopia ważne jest wykonanie odpowiednich badań diagnostycznych w celu oceny stopnia uszkodzenia i wybrania właściwego leczenia. Diagnostyka rozpoczyna się od wywiadu medycznego: lekarz pyta o okoliczności urazu, objawy (np. ból, obrzęk) oraz ewentualne wcześniejsze urazy w okolicy stopy. Następnie przeprowadza badanie fizykalne – ocenia obszar stopy, sprawdza obecność obrzęku, zasinienia, deformacji, a także wrażliwość na dotyk i możliwość poruszania stopą.
Ważnych informacji dostarczają badania obrazowe. RTG stopy to podstawowe badanie tego typu w przypadku podejrzenia złamania. RTG pozwala na dokładne zobrazowanie kości śródstopia, dzięki czemu można ocenić miejsce złamania, jego charakter (czy jest przemieszczenie) oraz stopień uszkodzenia. RTG wykonuje się w różnych projekcjach, aby uzyskać pełen obraz złamania.
W bardziej skomplikowanych przypadkach, gdy złamanie okazuje się trudne do zobaczenia na RTG lub obejmuje więcej niż jedną kość, wykonywana jest tomografia komputerowa stopy. Pozwala to na uzyskanie trójwymiarowego obrazu kości, co ułatwia dokładną ocenę uszkodzenia oraz zaplanowanie leczenia, zwłaszcza w przypadku konieczności operacji.
Rezonans magnetyczny stopy stosuje się rzadziej. Badanie to jest pomocne w ocenie tkanek miękkich wokół kości. Stosuje się je także w przypadku, gdy istnieje podejrzenie współistniejących uszkodzeń więzadeł, ścięgien lub chrząstki.
Sprawdź, na czym polega rezonans magnetyczny stawu skokowego.
Jak przebiega leczenie złamania kości śródstopia?
Leczenie zachowawcze (nieoperacyjne) stosowane jest w przypadku złamań bez przemieszczenia lub z minimalnym przemieszczeniem, przy prostych złamaniach, które mogą zrosnąć się bez interwencji chirurgicznej. Wykorzystywane metody to:
- unieruchomienie – gips lub specjalna orteza (but ortopedyczny) na stopę i kostkę, aby utrzymać kość w stabilnej pozycji i umożliwić jej prawidłowe zrośnięcie się;
- odciążenie stopy – stosowanie kul lub chodzika, unikanie chodzenia na uszkodzonej stopie;
- leki przeciwbólowe i przeciwzapalne – stosowane w celu złagodzenia bólu i obrzęku;
- regularne zdjęcia rentgenowskie w celu monitorowania procesu gojenia i upewnienia się, że kość zrasta się prawidłowo.
Leczenie operacyjne (chirurgiczne) stosowane jest w przypadku złamań z przemieszczeniem, złamań wieloodłamowych, złamań, które nie zrosły się prawidłowo po leczeniu zachowawczym, oraz w przypadku urazów z uszkodzeniem stawów, gdy złamanie jest niestabilne i istnieje ryzyko, że nie zrośnie się prawidłowo bez interwencji chirurgicznej. Stosuje się takie metody jak:
- osteosynteza – zespolenie kości za pomocą śrub, płytek, drutów lub gwoździ, by utrzymać ich fragmenty w prawidłowej pozycji;
- otwarte nastawienie złamania – zabieg, w którym chirurg dokonuje cięcia, aby uzyskać dostęp do złamanej kości i ustawić jej fragmenty w odpowiedniej pozycji przed zespoleniem.
Jakie są zalecenia pozabiegowe? Jak wygląda rehabilitacja?
Po operacji konieczne jest unieruchomienie stopy na kilka tygodni, a następnie stopniowe wprowadzanie ćwiczeń rehabilitacyjnych, aby przywrócić pełną ruchomość i siłę w stopie.
Po zakończeniu okresu unieruchomienia (zarówno po leczeniu zachowawczym, jak i operacyjnym) kluczowe jest rozpoczęcie fizjoterapii. Ćwiczenia mają na celu przywrócenie pełnego zakresu ruchu, wzmocnienie mięśni stopy i poprawę koordynacji. Terapia manualna, ćwiczenia równowagi, a także trening chodu są częścią procesu rehabilitacji. Powrót do pełnej aktywności fizycznej, w tym sportu, jest możliwy dopiero po całkowitym zrośnięciu się kości.
Dowiedz się, czym jest USG ortopedyczne oraz kiedy wykonuje się USG stawu skokowego.
Czy z pękniętą kością śródstopia można chodzić?
Z pękniętą kością śródstopia teoretycznie można chodzić, ale jest to zdecydowanie niewskazane i może prowadzić do poważnych powikłań. Chodzenie z pękniętą kością śródstopia jest ryzykowne z uwagi na:
- nasilenie urazu – może to pogłębić pęknięcie, prowadząc do pełnego złamania lub przemieszczenia kości, co znacznie utrudni leczenie i wydłuży czas rekonwalescencji;
- zaburzenia gojenia – obciążanie stopy może zaburzyć proces zrastania się kości, co często prowadzi do powstania zrostów nieprawidłowych, a nawet do stanu, w którym powstaje tzw. staw rzekomy;
- długotrwałe powikłania – źle leczone złamania mogą prowadzić do trwałych deformacji stopy, przewlekłego bólu, problemów z chodzeniem i wczesnych zmian zwyrodnieniowych w stawach stopy.
Zobacz także: Skręcenie kostki.
Jak długo zrastają się kości śródstopia?
Na czas zrastania się kości śródstopia wpływają różne czynniki:
- Rodzaj złamania:
- złamania proste (bez przemieszczenia) zrastają się w ciągu 6–8 tygodni;
- złamania z przemieszczeniem lub wieloodłamowe wymagają dłuższego czasu leczenia, często do 10–12 tygodni.
- Leczenie:
- unieruchomienie (gips, orteza) – czas gojenia to zazwyczaj 6-8 tygodni;
- operacja, gdy konieczne jest zespolenie kości – czas zrastania może się wydłużyć w porównaniu do unieruchomienia.
- Indywidualne czynniki:
- wiek – u młodszych osób zazwyczaj szybciej się goi;
- stan zdrowia – choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, mogą wydłużyć czas gojenia;
- styl życia – palenie tytoniu i niedobory żywieniowe mogą negatywnie wpływać na proces gojenia.
Po zrośnięciu się kości ważna jest rehabilitacja (może trwać kilka tygodni), aby przywrócić pełną sprawność stopy. Powrót do aktywności może więc zająć od 2 do 3 miesięcy, a w bardziej skomplikowanych przypadkach nawet dłużej.