Sposoby na chrapanie – w jaki sposób można je leczyć?
Chrapanie jest bardzo uciążliwe i potrafi zaburzyć sen całej rodzinie. To powszechna przypadłość – do regularnego chrapania co noc przyznaje się 40% mężczyzn i 20% kobiet. Częstość jego występowania wzrasta z wiekiem. Dowiedz się, jakie są przyczyny chrapania i poznaj sposoby na jego pozbycie się.
Spis treści
Chrapanie jest powszechną i zazwyczaj uciążliwą przypadłością, która znacznie częściej występuje u mężczyzn. Może być związane między innymi z nadmierną masą ciała czy z zaburzeniami anatomicznymi w obrębie górnych dróg oddechowych. Leczenie polega głównie na zmianie stylu życia. W sytuacji, kiedy chrapaniu towarzyszy bezdech senny, czyli okresowe zatrzymanie oddechu, wykorzystuje się zakładane na noc aparaty oddechowe CPAP. Aparaty te zwiększając ciśnienie w drogach oddechowych, nie pozwalają na ich zamknięcie prowadzące do zatrzymania oddechu. W przypadku obecności zmian w budowie gardła, które sprzyjają chrapaniu, może być konieczne wykonanie zabiegu chirurgicznego.
Chrapanie – przyczyny i konsekwencje
Chrapanie powstaje, gdy podczas snu struktury miękkie jamy ustnej i gardła rozluźniają się nadmiernie, a przepływające przez nie powietrze wprawia w drgania podniebienie miękkie oraz języczek. Najczęściej przyczyną chrapania jest nadmierna masa ciała (nadwaga bądź otyłość), palenie papierosów i nadużywanie alkoholu. Może się ono pojawiać u osób ze skrzywieniem przegrody nosowej, o nadmiernie wiotkim podniebieniu, z przerośniętymi migdałkami, bądź też z innymi wadami budowy górnych dróg oddechowych. Chrapanie nasila się również w przebiegu infekcji, w szczególności obejmujących zatoki.
Długotrwałe chrapanie może prowadzić do bezdechów sennych, czyli przerw w oddychaniu w trakcie snu. Pacjenci z bezdechami często przebudzają się w nocy, a w ciągu dnia są zmęczeni, niewyspani i ciężko jest im się skoncentrować w szkole bądź w pracy. Nieleczony bezdech senny bywa groźny dla zdrowia – zwiększa ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca i udaru mózgu, może też doprowadzić do niekontrolowanego zasypiania na przykład w czasie prowadzenia samochodu, co stanowi bezpośrednie zagrożenie życia dla kierowcy i innych użytkowników drogi.
Diagnostyka chrapania
Leczeniem chrapania zajmuje się lekarz laryngolog. Jeżeli zastosowane leczenie nie przynosi poprawy i pojawiają się bezdechy senne, konieczna może być diagnostyka przyczyny chrapania. Lekarz może zlecić wykonanie badań obrazowych takich jak tomografia komputerowa, fiberoendoskopia (endoskopia nosogardła) lub rynomanometria (badająca drożność przewodów nosowych). W niektórych przypadkach, zwłaszcza podejrzenia obturacyjnego bezdechu sennego, może być konieczna pełna diagnostyka snu – polisomnografia, która składa się z kilku odrębnych badań wykonywanych, gdy pacjent śpi.
Leczenie chrapania
Wiele osób zmagających się z chrapaniem lekceważy ten problem, jednak skuteczna terapia może przynieść wiele korzyści nie tylko osobie chrapiącej, ale także jej rodzinie. Odpowiednie leczenie poprawia jakość snu i zmniejsza prawdopodobieństwo pojawienia się bezdechów sennych, a jeżeli już występują, ogranicza ich ilość i łagodzi związane z nimi objawy.
Zmiana stylu życia
Niekiedy kontrolę chrapania można uzyskać dzięki samym zmianom w stylu życia. Chrapanie bardzo często pojawia się u osób z nadwagą bądź otyłych. Z tego względu jednym z pierwszych zaleceń, które słyszą pacjenci na wizycie u lekarza, jest zmniejszenie masy ciała za pomocą odpowiedniej diety i regularnych ćwiczeń. Palenie tytoniu również sprzyja chrapaniu, dlatego pacjentom zaleca się całkowite zerwanie z nałogiem lub jak największe ograniczenie liczby wypalanych papierosów. Osoby chrapiące powinny także unikać spożywania alkoholu.
Chrapanie łagodzą niektóre domowe sposoby. Skuteczne jest spanie na boku. Aby uniknąć spania na plecach, warto umocować piłkę tenisową na środku pomiędzy łopatkami (np. w przyszytej kieszonce do piżamy). To ciekawy sposób, który spowoduje, że pozycja na plecach będzie dla nas niewygodna podczas snu, dzięki czemu będziemy jej unikać. Pomocne mogą być wieczorne inhalacje z olejku eukaliptusowego i miętowego, a także picie naparu z mięty, melisy bądź tymianku. W aptekach dostępne są również preparaty w postaci sprayów do nosa i do gardła bez recepty, które wspomagają nawilżanie błony śluzowej nosa i gardła, natomiast skuteczność tych metod w leczeniu chrapania nie została potwierdzona w badaniach klinicznych.
Leczenie za pomocą aparatu oddechowego CPAP
Terapia za pomocą aparatu CPAP jest zalecana pacjentom, którzy zmagają się nie tylko z chrapaniem, ale też z licznymi bezdechami sennymi, i u których dodatkowo występują powikłania ze strony układu krążenia. Urządzenie CPAP generuje dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych, przez co zapobiega zapadaniu się miękkich struktur gardła, zmniejszając ilość bezdechów i intensywność chrapania. Aparat CPAP powinno się zakładać zawsze na czas snu, również podczas drzemek w ciągu dnia. Mimo wysokiej skuteczności takiej terapii niektórzy pacjenci źle ją tolerują – spanie w masce może być niewygodne. Czasem pacjentom ciężko jest się przyzwyczaić do generowanego dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych. W takim wypadku warto zastanowić się nad zmianą aparatu na taki z funkcją autoCPAP, który generuje dodatnie ciśnienie jedynie wtedy, gdy wykryje trudności w przepływie powietrza przez drogi oddechowe podczas snu.
Leczenie chirurgiczne
Zabiegi chirurgiczne wykonuje się u osób, u których przyczyną chrapania i bezdechów sennych są nieprawidłowości anatomiczne bądź też zmiany patologiczne w obrębie górnych dróg oddechowych. U takich pacjentów można przeprowadzić:
- plastykę podniebienia miękkiego, języczka i gardła – kiedy źródłem chrapania jest przerost języczka, migdałków podniebiennych lub nadmiernie wiotkie podniebienie miękkie;
- likwidację chrapania metodą RF (chirurgii radiofalowej) – ma na celu usztywnienie i skrócenie podniebienia miękkiego, jest mniej inwazyjną metodą niż leczenie laserowe i chirurgiczne;
- plastykę przegrody nosowej i inne zabiegi poprawiające drożność nosa;
- usunięcie migdałków podniebiennych lub migdałka gardłowego – powiększone migdałki mogą utrudniać przepływ powietrza przez drogi oddechowe i być przyczyną chrapania, w szczególności u małych dzieci.
Profilaktyka chrapania
Co robić, aby nie chrapać? Głównym czynnikiem ryzyka chrapania jest otyłość, dlatego w pierwszej kolejności należy pozbyć się dodatkowych kilogramów przy pomocy diety i ćwiczeń fizycznych. Ważne jest także unikanie spożywania alkoholu, zaprzestanie palenia tytoniu i zadbanie o odpowiednie warunki snu – spanie na płaskiej poduszce, unikanie spania na wznak, właściwe nawilżenie powietrza.