Zabieg usunięcia migdałków

Czym jest usunięcie migdałków?

Usunięcie migdałków to całkowite ich wycięcie (medycznie znane jako tonsillektomia) lub częściowe usunięcie wyłącznie przerośniętych części migdałków podniebiennych (tonsillotomia).

Migdałki podniebienne są małymi gruczołami limfatycznymi położonymi po obu stronach gardła, za podniebieniem miękkim. Stanowią część pierścienia chłonnego Waldeyera i odgrywają ważną rolę w odporności lokalnej, zwłaszcza u dzieci. Zawierają komórki odpornościowe, które pomagają organizmowi rozpoznawać i zwalczać patogeny dostające się do organizmu przez usta i nos. Jednak w niektórych przypadkach migdałki mogą stać się przyczyną przewlekłych problemów zdrowotnych. Na zabieg i początkową rekonwalescencję trzeba przeznaczyć ok. 7–10 dni zwolnienia z pracy lub szkoły.

Dlaczego wykonuje się tonsillektomię?

Najczęstszą przyczyną tonsillektomii są nawracające infekcje gardła i migdałków, takie jak angina lub przewlekłe zapalenie migdałków, które nie reagują na leczenie antybiotykami. Jeśli Pacjent ma więcej niż 5–7 epizodów anginy w ciągu roku, tonsillektomia może być najlepszym rozwiązaniem problemu.

Inne wskazanie do przeprowadzenia tego zabiegu to poważne powiększenie migdałków, które utrudnia oddychanie, wyraźne mówienie i połykanie oraz powoduje bezdech senny. Powikłania związane z powiększonymi migdałkami i nawracającymi infekcjami, takie jak ropień okołomigdałkowy, czy ostre lub uporczywie nawracające zapalenie zatok przynosowych i zapalenie ucha środkowego (oraz spowodowane nim zaburzenia słuchu) to kolejne wskazania do tonsillektomii. Migdałki są usuwane także z powodu podejrzenia obecnego w nich nowotworu, gruźlicy pierwotnej migdałków oraz nosicielstwa błonicy.

Wycięcie notorycznie zainfekowanych migdałków pozwala również na zmniejszenie ryzyka wystąpienia bardzo poważnych powikłań, do których należą choroby serca i nerek.

Czy warto wyciąć migdałki?

Decyzja o usunięciu migdałków powinna być dobrze przemyślana i oparta na kompleksowej ocenie stanu zdrowia pacjenta, częstotliwości i nasilenia infekcji, a także na wpływie, jaki powiększone migdałki mają na życie chorego. Należy wziąć pod uwagę zarówno krótko-, jak i długoterminowe konsekwencje zabiegu, a ostateczna decyzja powinna być podjęta po konsultacji z doświadczonym specjalistą, takim jak laryngolog lub laryngolog dziecięcy – w zależności od wieku pacjenta.

W naszym szpitalu oprócz tonsillektomii wykonywane są także zabiegi zmniejszenia migdałków metodami takimi jak: kriochirurgia, chirurgia radiofalowa.

Przeciwwskazania do tonsillektomii

Istnieją sytuacje, w których usunięcie migdałków może nie być zalecane lub jest ryzykowne. Do przeciwwskazań należą:

• zaburzenia w obrębie krwi – chorzy na białaczkę, pacjenci z zaburzeniami krzepnięcia krwi lub przyjmujący leki przeciwkrzepliwe mogą być narażeni na większe ryzyko powikłań bądź krwawień w trakcie i po zabiegu;
• aktywne infekcje – operacja nie powinna być przeprowadzana, jeśli pacjent zmaga się z ostrą infekcją, dopóki nie zostanie ona wyleczona;
• określone choroby – niewyrównana cukrzyca, choroby sercowo-naczyniowe lub ciężkie schorzenia płuc mogą zwiększać ryzyko powikłań;
• młody wiek – u bardzo małych dzieci tonsillektomia jest zazwyczaj przeprowadzana tylko w przypadkach silnie uzasadnionych medycznie, ze względu na ryzyko i możliwe komplikacje;
• wady podniebienia - m.in. rozszczep.

Przebieg operacji usunięcia migdałków

Tonsillektomia przeprowadzana jest w ramach krótkotrwałej hospitalizacji, co oznacza, że można wrócić do domu już na drugi dzień. Zabieg odbywa się najczęściej w znieczuleniu ogólnym, co oznacza, że pacjent jest nieprzytomny i nie odczuwa bólu podczas operacji. Otolaryngolog uzyskuje dostęp do migdałków przez usta. Nie wykonuje żadnych zewnętrznych nacięć. Migdałki są usuwane przy użyciu skalpela, pętli elektrochirurgicznej lub lasera. Cały zabieg trwa zwykle ok. 60 minut.

Po tonsillektomii pacjent jest przenoszony do sali pooperacyjnej, gdzie pozostaje pod nadzorem aż do wybudzenia się z narkozy.

Czy zabieg usunięcia migdałków jest bolesny?

Chociaż sama procedura tonsillektomii jest przeprowadzana w znieczuleniu ogólnym i nie jest bolesna, okres rekonwalescencji po zabiegu może być niekomfortowy. Wielu pacjentów doświadcza bólu gardła, który często utrzymuje się przez kilka dni po zabiegu. Ból ten można kontrolować za pomocą preparatów przeciwbólowych, o czym szczegółowo poinformuje lekarz prowadzący. Trudności w przełykaniu i lekki obrzęk również są normalne w pierwszych dniach po operacji.

Czy migdałki po wycięciu odrastają?

Po pełnym usunięciu migdałki zazwyczaj nie odrastają. W rzadkich przypadkach, jeśli podczas zabiegu nie zostanie usunięta cała tkanka, istnieje niewielkie ryzyko, że jej resztki mogą częściowo odrastać, jednak nie jest to często spotykane. Ponowny wzrost migdałków zazwyczaj nie prowadzi do powrotu problemów, które były pierwotnym powodem zabiegu.

Przygotowanie do zabiegu tonsillektomii

Przygotowanie do usunięcia migdałków jest kluczowym elementem zapewnienia bezpieczeństwa i komfortu, a także minimalizowania ryzyka powikłań. Wszelkie wątpliwości i pytania powinny być omawiane z personelem medycznym na bieżąco.

Konsultacje przedoperacyjne polegające na wizycie u anestezjologa oraz lekarza rodzinnego lub pediatry (w przypadku dzieci) pozwalają na ocenę ogólnego stanu zdrowia pacjenta i ustalenie, czy nie ma przeciwwskazań do przeprowadzenia zabiegu. Lekarz może zalecić przerwanie lub modyfikację przyjmowania niektórych leków, szczególnie tych, które wpływają na krzepliwość krwi.

Mogą być też wymagane badania takie jak endoskopia laryngologiczna, badania krwi, aby upewnić się, że nie ma np. przesłanek zdrowotnych do zamiany znieczulenia ogólnego na miejscowe.

Pacjent musi pozostać na czczo (nie jeść i nie pić) ok. 6 godzin przed zabiegiem, co jest standardową procedurą przed znieczuleniem ogólnym.

Ile trwa rekonwalescencja po usunięciu migdałków?

Typowy czas rekonwalescencji po usunięciu migdałków wynosi od 14 do 21 dni. Ból jest najbardziej odczuwalny w pierwszych kilku dniach po operacji i stopniowo zmniejsza się w miarę upływu czasu. W pierwszych dniach po zabiegu zaleca się spożywanie miękkich, zimnych lub letnich, łagodnych w smaku potraw, aby uniknąć podrażnienia gardła. Dobrym wyborem będzie np. jogurt, mus owocowy, zupa krem.

W okresie rekonwalescencji zalecane jest unikanie intensywnego wysiłku fizycznego i ograniczenie aktywności do lżejszych form, aby umożliwić organizmowi odpoczynek i regenerację. Wizyta kontrolna u lekarza po zabiegu jest ważna w celu monitorowania procesu gojenia i wykrycia ewentualnych komplikacji.