Przezroczysty mocz – o czym świadczy?
Mocz zdrowej osoby powinien mieć kolor jasnożółty, określany również jako słomkowy. Inne zabarwienie może być sygnałem, że w organizmie dzieje się coś złego. Przykładowo, przezroczysty mocz poza przypadkiem przewodnienia organizmu pojawia się w cukrzycy czy moczówce prostej.
Spis treści
Wygląd i skład moczu dostarczają ważnych informacji o stanie zdrowia. Dlatego też wskazane jest profilaktyczne wykonywanie badania moczu, aby zweryfikować kondycję organizmu i wcześnie rozpocząć leczenie w razie ewentualnych nieprawidłowości. Jedną z nich jest przezroczysty mocz. Sprawdź, o czym może świadczyć przezroczysty mocz. Czy jest to objaw wyłącznie chorobowy?
Przezroczysty mocz – nadmierne nawodnienie
Najczęstszą przyczyną przezroczystego koloru moczu jest jego rozcieńczenie. Dochodzi do tego podczas spożywania dużych ilości płynów. Zarówno zbyt duża podaż płynów, jak i odwodnienie stanowi zagrożenie dla organizmu, które może doprowadzić do zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej. Przewodnienie zdarza się jednak znacznie rzadziej niż odwodnienie. Warto wspomnieć, że do oszacowania dobowego zapotrzebowania na płyny powinno się korzystać z przelicznika 30 ml wody na każdy kilogram masy ciała, lub 1 ml płynów na każdą 1 kilokalorię spożywanej diety. Dorosły człowiek powinien dziennie przyjmować ok. 2–2,5 litrów płynów. U dzieci dobowe zapotrzebowanie na wodę wygląda nieco inaczej:
- 1–3 lata – 1250 ml;
- 4–6 lat – 1600 ml;
- 7–9 lat – 1750 ml;
- dzieci starsze i nastolatkowie – 1900–2300 ml.
Co oznacza przezroczysty mocz?
Przezroczysty mocz i częste oddawanie go to objawy typowe dla cukrzycy, która jest przewlekłą chorobą charakteryzującą się zbyt wysokim poziomem cukru we krwi. W cukrzycy na podstawie badania ogólnego moczu można stwierdzić obecność glukozy oraz ciał ketonowych (produktów przemiany tłuszczów), co daje podejrzenie cukrzycy.
Chorzy zaobserwować mogą u siebie dodatkowo:
- zwiększone oddawanie moczu (tzw. poliuria),
- zwiększone pragnienie (tzw. polidypsja),
- uczucie suchości w ustach,
- ogólne zmęczenie,
- niezamierzoną utratę wagi,
- nawracające infekcje.
Konieczne jest zbadanie poziomu glukozy we krwi na czczo lub glikemii przygodnej, a w dalszej diagnostyce wykonanie testu OGTT (tzw. doustny test obciążenia glukozą).
Dlaczego mocz jest przezroczysty?
Oddawanie dużych ilości przejrzystego, niezagęszczonego moczu to objaw charakterystyczny dla moczówki prostej. W zależności od ciężkości zaburzenia pacjent oddawać może 3 do nawet 20 l moczu na dobę (zdrowy człowiek oddaje około 1,5–2,5 l moczu na dobę). Choroba ta spowodowana jest bezwzględnym lub względnym niedoborem wazopresyny (hormonu odpowiedzialnego za gospodarkę płynową organizmu) albo też niewrażliwością tkanek na działanie tego hormonu.
Inne objawy moczówki prostej to:
- wzmożone pragnienie,
- konieczność oddawania moczu kilkakrotnie w ciągu nocy,
- odwodnienie i związane z tym ryzyko zaburzeń elektrolitowych, które mogą powodować m.in. ogólne osłabienie, bóle głowy, skurcze i bóle mięśniowe, zaburzenia rytmu serca.
Przezroczysty mocz a uszkodzenie nerek
Ostre uszkodzenie nerek (ang. AKI – acute kidney injury) to kolejna przyczyna wytwarzania dużych ilości przezroczystego, rozcieńczonego moczu. Jest to tzw. faza wielomoczu, która występuje po fazie bezmoczu i najczęściej zwiastuje zdrowienie chorego. AKI to stan nagłego pogorszenia funkcji nerek, który określany był wcześniej jako ostra niewydolność nerek. Może mieć podłoże:
- zanerkowe (np. niedrożność moczowodów, schorzenia pęcherza moczowego, choroby prostaty),
- przednerkowe (np. niedrożność naczyń nerek, stany hipowolemii, stany wzmożonej lepkości krwi, zaburzenia napięcia naczyń),
- nerkowe (np. uszkodzenie nerek przez toksyny, kłębuszkowe zapalenie nerek, zespół hemolityczno-mocznicowy, zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, rzucawka).
Poza przezroczystym moczem ostre uszkodzenie nerek objawiać może się m.in. osłabieniem, nudnościami, wymiotami, utratą łaknienia, zmniejszeniem objętości wydalanego moczu, bólem brzucha.
Przezroczysty mocz – inne przyczyny
Inne możliwe przyczyny występowania przezroczystego moczu to:
- zażywanie leków pobudzających diurezę, czyli wydalanie moczu;
- nefropatie, czyli procesy chorobotwórcze w nerkach w przebiegu innych schorzeń – najbardziej rozpowszechniona jest nefropatia cukrzycowa, zwana również cukrzycową chorobą nerek.
Do jakiego lekarza się zgłosić?
Przezroczysty mocz to objaw, który w pierwszej kolejności powinien zostać skonsultowany z lekarzem pierwszego kontaktu – internistą lub lekarzem rodzinnym. Na podstawie wstępnych badań lekarz ten może skierować pacjenta do innego specjalisty. Przykładowo przy podejrzeniu cukrzycy do diabetologa, a chorób nerek do nefrologa.
Jakie badania wykonać?
Podstawowym badaniem pozwalającym na ocenę moczu jest badanie ogólne moczu. W zależności od podejrzewanej przyczyny na podstawie wyników tego badania, badania podmiotowego i przedmiotowego, lekarz zlecić może wykonanie dodatkowych badań. Przykładowo przy podejrzeniu: przewodnienia – ocenę poziomu elektrolitów, cukrzycy – badanie stężenia glukozy, moczówki prostej – test odwodnieniowy, test wazopresynowy, badania obrazowe.