Diabetolog jest specjalistą zajmującym się diagnostyką, leczeniem i profilaktyką powikłań cukrzycy i innych zaburzeń metabolizmu cukrów. Kontroluje on również rozwój możliwych powikłań w przebiegu cukrzycy. Cukrzyca, zaliczana do chorób cywilizacyjnych XXI wieku, niesie ze sobą groźne powikłania zdrowotne, dlatego wymaga skutecznego leczenia oraz regularnej i stałej kontroli lekarza. Ze względu na złożony mechanizm powstawania problemu diabetolog w procesie diagnozowania i leczenia współpracuje z innymi specjalistami, w tym np. z dietetykiem, kardiologiem lub nefrologiem. Konsultacje diabetologiczne mogą dotyczyć wszystkich typów cukrzycy, najczęściej cukrzycy typu I i II. Z usług diabetologa mogą również korzystać ciężarne chorujące na cukrzycę przed ciążą lub u których cukrzyca wystąpiła w okresie ciąży (tzw. cukrzyca ciężarnych).
Przebieg konsultacji diabetologicznej uwarunkowany jest potrzebami pacjenta – np. kontrolą wcześniej rozpoznanej cukrzycy lub diagnostyką nowych zaburzeń poziomów cukru we krwi. Na podstawie wyników badań specjalista ustala program leczenia lub kontroluje postępy leczenia. Może zlecić wykonanie dodatkowych testów, skierować pacjenta na konsultację u okulisty czy u pielęgniarki w celu profilaktytki stopy cukrzycowej, a także przedłużyć zalecone leki lub wystawić receptę na nowe.
Ponadto konsultacje obejmują edukację dotyczącą zasad żywienia i stylu życia, w tym podejmowania aktywności ruchowej oraz higieny snu, pracy i wypoczynku. Lekarz może także ocenić umiejętności pacjenta w zakresie samodzielnego przeprowadzania badania pomiaru glukozy we krwi za pomocą glukometru oraz wykonywanie iniekcji z insuliny, jeśli jest ona stosowana w leczeniu pacjenta. Warto pamiętać, że jeśli pacjent prowadzi domowe pomiary cukru i ciśnienia tętniczego, powinien je wziąć ze sobą na wizytę do diabetologa.