Jakie są rodzaje alergii? Jakie testy wykonać, aby rozpoznać alergię?
Udostępnij na:
Alergia to nieprawidłowa odpowiedź układu odpornościowego na oddziaływanie obcych substancji, czyli tzw. alergenów, które same w sobie nie są dla organizmu szkodliwe. Są różne rodzaje alergii. Najczęściej występująca to alergia wziewna. Wiele osób, zwłaszcza dzieci, zmaga się z alergiami pokarmowymi. Nierzadko rozpoznawane są również alergie kontaktowe, czyli skórne, występujące w odpowiedzi na kontakt z alergenem.
Spis treści
Alergie zaliczono do grupy chorób cywilizacyjnych. W ostatnich latach znacznie wzrósł odsetek osób zmagających się tą dolegliwością. Rośnie również lista substancji, które mogą uczulać. Sprawdź, jakie są rodzaje alergii i jakie objawy mogą im towarzyszyć. Dowiedz się, w jaki sposób lekarz stawia rozpoznanie alergii.
Alergie pokarmowe
Alergie pokarmowe to zespół objawów rozwijających się w wyniku spożycia pokarmu, który wywołuje w organizmie nadmierną, nieprawidłową odpowiedź układu odpornościowego. Pojawienie się alergii pokarmowej zależy od wrodzonej lub nabytej skłonności danego organizmu do produkcji białek odpornościowych po kontakcie ze składnikami jedzenia. Najczęstszymi substancjami wywołującymi alergię pokarmową są: białka mleka krowiego, jaja kurze, pszenica, orzechy, cytrusy, owoce morza, soja.
Alergie pokarmowe dają szereg różnych objawów. Są to przede wszystkim dolegliwości ze strony układu pokarmowego, jak: nudności, wymioty, ból brzucha, u najmłodszych dodatkowo ulewanie, kolka. Pojawić mogą się również zmiany skórne – zaczerwienienie, świąd, pokrzywka. W ciężkich przypadkach rozwinąć się może wstrząs anafilaktyczny, czyli bardzo silna reakcja układu odpornościowego, która stanowi zagrożenie życia pacjenta i wymaga pilnej pomocy medycznej. Leczenie alergii pokarmowych opiera się przede wszystkim na diecie eliminacyjnej, czyli wycofaniu z jadłospisu produktów uczulających. Można zastosować odczulanie, które trwa kilka lat lub farmakoterapię – leki hamujące odpowiedź immunologiczną organizmu (m.in. antyhistaminowe oraz glikokortykosteroidy).
Alergie wziewne
Alergie wziewne wywołują unoszące się w powietrzu mikroskopijne cząsteczki, zwłaszcza takie jak:
- pyłki drzew, traw, chwastów (np. brzozy, topoli, dębu, bylicy, komosy, olchy, wierzby, pokrzywy zwyczajnej, babki lancetowatej);
- zarodniki grzybów i pleśni – głównie grzyby z rodzaju Alternaria i Cladosporium, rzadziej Penicillium i Aspergillus;
- roztocza kurzu domowego – szczególnie gatunki z rodzajów Dermatophagoides i Euroglyphus;
- sierść zwierząt – najczęściej kota, psa, świnki morskiej, królika, chomika, konia.
Z uwagi na czas oddziaływania na organizm oraz pochodzenie, alergeny zostały podzielone na zewnątrzpochodne (tzw. sezonowe), z którymi ma się do czynienia na zewnątrz m.in. w ogrodzie czy parku, oraz wewnątrzpochodne (tzw. całoroczne), na które jest się narażonym w domu.
Najczęstsze objawy alergii wziewnej to: nawracający, wodnisty katar, napadowe kichanie, swędzenie nosa, drapanie w gardle, powtarzające się zapalenie spojówek, łzawienia, swędzenie oczu, duszności, suchy i męczący kaszel. U osób z tym rodzajem alergii nierzadko stwierdza się częste i trudne do leczenia infekcje górnych dróg oddechowych.
W leczeniu alergii wziewnej wykorzystuje się przede wszystkim farmakoterapię z użyciem leków antyhistaminowych, które blokują działanie histaminy odpowiedzialnej za reakcję alergiczną oraz kortykosteroidów, które hamują reakcję zapalną organizmu. Możliwe jest również odczulanie, które polega na stopniowym przyzwyczajaniu organizmu do czynnika alergizującego.
Jeśli pojawiają się takie objawy jak duszności, świszczący kaszel, trudności z oddychaniem (szczególnie na wydechu), koniecznie należy udać się do lekarza, bo objawy te mogą świadczyć o rozwoju astmy. Astma może wymagać okresowego lub stałego podawania leków wziewnych.
Alergie kontaktowe
Alergia kontaktowa pojawia się na skutek bezpośredniego kontaktu skóry z substancją alergizującą. Najczęściej ten rodzaj alergii wywołują:
- barwniki;
- metale, takie jak nikiel, chrom i kobalt (np. biżuteria, monety, klamry od pasków, zapięcia, haftki, guziki);
- kosmetyki (np. substancje zapachowe, konserwanty);
- tworzywa sztuczne (np. lateks, plastik, poliwęglan, guma, polietylen).
Objawami alergii kontaktowej są zmiany na skórze w postaci zaczerwienienia, świądu, złuszczania się naskórka, wysypki, pokrzywki, pęcherzy, ran. Z uwagi na podobny obraz kliniczny alergia kontaktowa mylona bywa z wypryskiem z podrażnienia skóry. Jej leczenie polega przede wszystkim na wyeliminowaniu czynnika uczulającego. Bardzo ważna jest również odpowiednia pielęgnacja skóry, najlepiej z wykorzystaniem emolientów (substancji natłuszczających i nawilżających skórę, łagodzących świąd i stany zapalne skóry). Niekiedy konieczna bywa farmakoterapia z użyciem leków antyhistaminowych, odkażających, glikokortykosteroidów, a przy wtórnym nadkażeniu zmian skórnych również antybiotyków.
Alergie krzyżowe
Alergie krzyżowe polegają na wystąpieniu takich samych lub podobnych objawów chorobowych w wyniku działania czynnika, na który nie ma się alergii, ale o zbliżonej budowie do tego uczulającego. Specyficzne przeciwciała wytworzone pod wpływem jednego alergenu mogą reagować krzyżowo z innymi alergenami. Przykładem jest pojawienie się alergii pokarmowej na niektóre produkty spożywcze u osób z alergią na pyłki roślinne. Oto przykładowe alergie krzyżowe:
- pyłek brzozy – nektarynka, morela, jabłka, gruszka, wiśnia, kiwi, śliwka, marchew, ziemniaki, koper, orzechy, migdały, seler;
- pyłek bylicy pospolitej – jabłko, kiwi, seler, marchew;
- pyłek traw – pomidor, ziemniaki, melon, arbuz, pomarańcze, orzech ziemny;
- pszenica – owies, żyto, sezam;
- mleko krowie – mleko owcze, kozie, kobyle;
- jaja kurze – mięso kurcząt, jaja kacze, gęsie, indycze;
- orzech ziemny – soja, zielona fasolka;
- krewetka – homary, kraby, langusty;
- mięso dorsza – śledź, płastuga, makrela.
Do jakiego lekarza należy się zgłosić z objawami alergii?
W przypadku wystąpienia objawów alergii (m.in. wodnistego kataru, świądu oczu i nosa, drapania w gardle, nadmiernego kichania) należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, czyli internisty lub lekarza rodzinnego. Objawy występujące u dzieci należy skonsultować z lekarzem pediatrą. Lekarz oceni objawy oraz przeprowadzi wywiad z pacjentem. Pozwoli to na wykluczenie innych przyczyn objawów, takich jak infekcje oraz inne choroby zapalne, które mogą wywoływać podobne dolegliwości. W razie wątpliwości skieruje pacjenta na badania krwi, a także na konsultację do alergologa, który może zalecić wykonanie testów alergicznych.
Należy pamiętać, że niektóre alergie mogą powodować wstrząs anafilaktyczny. Może on wystąpić np. po użądleniu owada (m.in. osy, pszczoły), a także po zjedzeniu pokarmu (zwłaszcza orzechów i owoców morza) lub przyjęciu leków. W sytuacji wystąpienia duszności, silnego obrzęku w obrębie twarzy lub szyi, a także utraty przytomności należy niezwłocznie wezwać pomoc medyczną, dzwoniąc pod numer 999 lub 112. We wstrząsie anafilaktycznym w przebiegu reakcji alergicznej u pacjenta występuje obniżenie ciśnienia tętniczego zagrażające życiu. Leczenie wstrząsu anafilaktycznego polega przede wszystkim na jak najszybszym podaniu adrenaliny domięśniowo w przednio-boczną powierzchnię uda. Osoby zagrożone wstrząsem anafilaktycznym i ich bliscy powinni być przeszkoleni w zasadach pierwszej pomocy i podawania adrenaliny, a także mieć przy sobie zakupioną na receptę ampułko-strzykawkę z adrenaliną.
Jakie testy wykonać, aby rozpoznać alergię?
Aby określić czynnik wywołujący reakcje alergiczne, lekarz zaleca wykonanie testów alergicznych:
- z krwi – pozwalają na ocenę reakcji układu immunologicznego; przeprowadza się je w ramach tzw. paneli, np. panel pokarmowy, panel wziewny,
- skórnych, które mogą być punktowe, płatkowe lub śródskórne,
- prowokacyjnych.
Udostępnij na:
Zobacz także
Zespół Ehlersa-Danlosa – jak go rozpoznać, diagnozować i leczyć?
Zespół Ehlersa-Danlosa (EDS) to złożona grupa dziedzicznych zaburzeń tkanki łącznej, które wynikają z defektów w strukturze i funkcjonowaniu kolagenu. Ta rzadka choroba – po raz pierwszy opisana w XIX wieku – charakteryzuje się szerokim spektrum objawów, od nadmiernej elastyczności skóry po komplikacje naczyniowe zagrażające życiu. Sprawdź, jak ją rozpoznać, diagnozować i leczyć!
Jakie są przyczyny suchości w nosie? Jak jej przeciwdziałać?
Niezależnie od pory roku uczucie suchości w nosie to uciążliwy problem, który nie tylko powoduje dyskomfort, lecz także może prowadzić do poważniejszych komplikacji zdrowotnych. Choć zazwyczaj sucha śluzówka nosa nie jest powodem do niepokoju, w niektórych przypadkach może być oznaką poważniejszej choroby. Sprawdź, jakie są potencjalne przyczyny „suchego nosa” i dowiedz się, jak przeciwdziałać temu kłopotliwemu symptomowi.
Co oznaczają przebarwienia na paznokciach?
Zadbane paznokcie to nie tylko kwestia estetyki, ale przede wszystkim cenna informacja o stanie zdrowia. Jednak wraz z wiekiem – a także pod wpływem różnorodnych czynników – ich wygląd może ulec niekorzystnym zmianom. Jednym z najczęstszych problemów są przebarwienia płytki paznokciowej. Sprawdź, o czym może świadczyć ten objaw i kiedy należy udać się do specjalisty.
