Co to jest badanie mykologiczne? Kiedy należy je wykonać i jak się przygotować?
Udostępnij na:
Badanie mykologiczne wykonuje się w celu potwierdzenia lub wykluczenia infekcji grzybiczej. Stanowi ona istotny problem zdrowotny i społeczny. Grzybice to poważne zagrożenie epidemiczne, gdyż bardzo łatwo się szerzą poprzez bezpośredni i pośredni kontakt z nosicielem.
Spis treści
Badanie mykologiczne to podstawa diagnostyki zakażenia grzybiczego. Aby jego wyniki były wiarygodne, konieczne jest specjalne przygotowanie ze strony pacjenta. Sprawdź, na czym ono polega oraz jakie objawy są wskazaniem do przeprowadzenia badania mykologicznego.
Co to jest badanie mykologiczne?
Badanie mykologiczne polega na ocenie i identyfikacji grzybów chorobotwórczych. Dzięki niemu nie tylko możliwe jest postawienie rozpoznania, ale i dokładne zaplanowanie leczenia. Jego wyniki pozwalają bowiem dobrać lek adekwatnie do rodzaju grzyba odpowiedzialnego za infekcję. Dzięki temu proces terapeutyczny jest skuteczniejszy i ulega znacznemu skróceniu. Badanie mykologiczne może być wykonane z wykorzystaniem różnego materiału. Stanowić go mogą m.in.: łuski naskórkowe, włosy, opiłki paznokciowe, wymazy z błon śluzowych, ropa. Materiał do badania mykologicznego pobiera wykwalifikowany personel w poradni. Niedopuszczalne jest samodzielne pobranie materiału przez chorego.
Zastanawiasz się, na czym polega badanie mykologiczne? Można je podzielić na dwa kluczowe etapy:
- bezpośredni – pobrany od pacjenta materiał ogląda się pod mikroskopem, określa się jego wygląd zewnętrzny, wewnętrzny oraz wygląd zarodników (komórek rozrodczych grzyba);
- posiew – stanowi uzupełnienie przypuszczenia postawionego na podstawie wyników obserwacji pod mikroskopem. To hodowla kolonii grzyba na odpowiednim podłożu, typowych dla poszczególnych gatunków.
Kiedy należy wykonać badanie mykologiczne?
Pacjent kierowany jest na badanie mykologiczne przy podejrzeniu infekcji grzybiczej. Wskazanie do badania stanowi występowanie u pacjenta dolegliwości, które mogą wskazywać na grzybicę. Przykładowo:
- grzybica stóp – świąd, przesuszenie, pieczenie i łuszczenie skóry, widoczne zaczerwienienie między palcami, pęcherzyki z płynem surowiczym, nieprzyjemny zapach stóp, żółte paznokcie, grudki lub pęcherzyki;
- grzybica paznokci – pofałdowanie, zgrubienie, odkształcenie, przebarwienie, pogrubienie, kruchość, utrata przejrzystości płytki paznokcia, osłabienie paznokci i łatwe urazy mechaniczne, nieprzyjemny zapach towarzyszący zmianom, oddzielenie płytki paznokcia od łożyska;
- grzybica owłosionej skóry głowy – rumieniowe, łuszczące wykwity, świąd skóry, wzmożone wypadanie włosów, ułamanie włosów na wysokości kilku milimetrów ponad powierzchnią skóry;
- grzybica skóry gładkiej – przesuszone, łuszczące się i zaczerwienione zmiany skórne z wyraźnie zaznaczonym centralnym przejaśnieniem, wykwity pęcherzykowe, krostkowe, grudkowe na obwodzie zmian.
- grzybicze zapalenie płuc – kaszel z odkrztuszaniem wydzieliny, krwioplucie, ból w klatce piersiowej, objawy ogólnoustrojowe (np. gorączka, osłabienie);
- grzybica pochwy i sromu – występowanie m.in. świądu, serowatej wydzieliny z pochwy.
Badania mykologiczne przeprowadza się także podczas leczenia grzybic, aby zweryfikować skuteczność leczenia i podjąć decyzję o ewentualnej jego modyfikacji lub zakończeniu.
Jak się należy przygotować do badania mykologicznego?
Badanie mykologiczne wymaga od pacjenta specjalnego przygotowania. Kluczowe jest omówienie z lekarzem kwestii zaprzestania stosowania leków przeciwgrzybiczych. Środki do miejscowego leczenia (np. lakiery, kremy, szampony) powinny być odstawione na miesiąc przed wykonaniem laboratoryjnych badań mykologicznych. Przerwa w ogólnym leczeniu przeciwgrzybiczym jest dłuższa. Z reguły wynosi 3 miesiące.
Dodatkowe przygotowanie do badania zależne jest od rodzaju analizowanego materiału. Przykładowo:
- Badanie mykologiczne paznokci – paznokcie nie powinny być obcinane tydzień przed badaniem ani malowane lakierem lub odżywką albo smarowane kremem lub maścią 3–4 tygodnie przed badaniem; nie należy też usuwać warstwy rogowej spod paznokci ani zakładać sztucznych paznokci (żele, tipsy, akryle).
- Badanie mykologiczne skóry gładkiej lub owłosionej skóry głowy – na zmienione chorobowo miejsca nie powinno się aplikować środków powierzchniowo czynnych i pielęgnacyjnych (np. mydła, żelu pod prysznic, szamponu, kremu, balsamu, kosmetyków) co najmniej na dobę przed badaniem.
- Badanie mykologiczne materiału z jamy ustnej – wykonywane jest na czczo, czyli przed jedzeniem i piciem oraz przed przeprowadzeniem porannych zabiegów higienicznych jamy ustnej.
- Badanie mykologiczne materiału z cewki moczowej, szyjki macicy lub pochwy – co najmniej dobę przed badaniem należy zachować wstrzemięźliwość seksualną i ograniczyć zabiegi higieniczno-pielęgnacyjne okolicy narządów płciowych. Badania nie wykonuje się podczas miesiączki, a na 2 dni przed badaniem nie należy stosować żadnych leków dopochwowych i maści zewnętrznych. Chory powinien się wstrzymać z oddawaniem moczu na 4 godziny przed badaniem.
Wyniki badania mykologicznego
Z wynikami badania mykologicznego pacjent powinien się zgłosić do kierującego na nie lekarza. Prawidłowy wynik to tzw. hodowla ujemna. Oznacza to brak wzrostu grzybów chorobotwórczych w hodowli założonej z pobranego materiału. W takiej sytuacji przyczyną objawów mogą być inne choroby lub patogeny np. bakterie, wirusy. Nieprawidłowy wynik stwierdzany jest w przypadku wyhodowania grzyba. Podawany jest wówczas jego gatunek i poziom oporności na określone środki przeciwgrzybiczne, jeśli zostało to zlecone przy badaniu.
Udostępnij na:
Zobacz także
Zespół Ehlersa-Danlosa – jak go rozpoznać, diagnozować i leczyć?
Zespół Ehlersa-Danlosa (EDS) to złożona grupa dziedzicznych zaburzeń tkanki łącznej, które wynikają z defektów w strukturze i funkcjonowaniu kolagenu. Ta rzadka choroba – po raz pierwszy opisana w XIX wieku – charakteryzuje się szerokim spektrum objawów, od nadmiernej elastyczności skóry po komplikacje naczyniowe zagrażające życiu. Sprawdź, jak ją rozpoznać, diagnozować i leczyć!
Jakie są przyczyny suchości w nosie? Jak jej przeciwdziałać?
Niezależnie od pory roku uczucie suchości w nosie to uciążliwy problem, który nie tylko powoduje dyskomfort, lecz także może prowadzić do poważniejszych komplikacji zdrowotnych. Choć zazwyczaj sucha śluzówka nosa nie jest powodem do niepokoju, w niektórych przypadkach może być oznaką poważniejszej choroby. Sprawdź, jakie są potencjalne przyczyny „suchego nosa” i dowiedz się, jak przeciwdziałać temu kłopotliwemu symptomowi.
Co oznaczają przebarwienia na paznokciach?
Zadbane paznokcie to nie tylko kwestia estetyki, ale przede wszystkim cenna informacja o stanie zdrowia. Jednak wraz z wiekiem – a także pod wpływem różnorodnych czynników – ich wygląd może ulec niekorzystnym zmianom. Jednym z najczęstszych problemów są przebarwienia płytki paznokciowej. Sprawdź, o czym może świadczyć ten objaw i kiedy należy udać się do specjalisty.
