Ból biodra – możliwe przyczyny i sposoby leczenia
Ból biodra jest dość powszechną przypadłością. Sprzyja powstaniu zaburzeń wzorca chodu i wadom postawy. Za jego powstanie odpowiada wiele schorzeń, w tym złamanie, zapalenie, zwyrodnienie stawów. Leczeniem bólu biodra zajmuje się ortopeda.
Spis treści
O czym świadczy ból biodra? Przyczyny bólu w biodrze
Ból biodra może być objawem różnych stanów chorobowych lub urazów. Do najczęstszych przyczyn bólu biodra należą choroby zwyrodnieniowe. Artroza to najczęstsza przyczyna bólu biodra u osób w wieku podeszłym. Powoduje degradację chrząstki stawowej, co prowadzi do bólu, sztywności i ograniczenia ruchomości. Inną dość częstą przyczyną bólu w biodrze jest reumatoidalne zapalenie stawów. To choroba autoimmunologiczna powodująca zapalenie stawów, co może prowadzić do bólu i uszkodzenia stawu biodrowego.
Powszechną przyczyną bólu biodra są urazy i przeciążenia, takie jak złamania szyjki kości udowej, często związane z osteoporozą, naderwania mięśni i więzadeł w okolicy biodra czy zapalenie kaletek maziowych. Ból biodra może pochodzić od kręgosłupa. Przykładem jest rwa kulszowa, w której ucisk nerwu kulszowego w kręgosłupie lędźwiowym może powodować ból promieniujący do biodra, czy stenoza kanału kręgowego, czyli zwężenie kanału kręgowego, które może prowadzić do bólu promieniującego do biodra.
Na liście przyczyn bólu w biodrze znajdują się choroby zapalne, takie jak zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (choroba Bechterewa), która może powodować ból i sztywność stawów biodrowych. Stan zapalny będący źródłem bólu może wynikać też z infekcji toczącej się w stawie biodrowym. Ból w biodrze może towarzyszyć chorobom metabolicznym, takim jak wspomniana już osteoporoza. Na ból w biodrze wpływać mogą także czynniki biomechaniczne i posturalne, jak nierówność długości nóg, co prowadzi do przeciążeń i bólu biodra, czy niewłaściwa postawa ciała.
Przyczyną bólu biodra mogą być problemy mięśniowe i nerwowe, takie jak zespół mięśnia gruszkowatego, czyli ucisk nerwu kulszowego przez mięsień gruszkowaty, czy syndrom pasma biodrowo-piszczelowego, czyli zapalenie lub przeciążenie pasma biodrowo-piszczelowego, struktury biegnącej od biodra do kolana. Okazuje się, że ból w biodrze może dotyczyć także dzieci. Martwica aseptyczna (jałowa) kości dotyczy szczególnie osób młodych i wiąże się z dolegliwościami bólowymi w obrębie stawu biodrowego.
Jakie objawy występują przy bólu biodra?
Objawy bólu biodra, czyli konkretne symptomy, które mogą towarzyszyć bólowi biodra, mogą różnić się w zależności od przyczyny bólu. Najczęstsze to:
- sztywność stawu biodrowego – zwykle rano lub po dłuższym okresie bezruchu, często związana z chorobą zwyrodnieniową stawów;
- ograniczenie zakresu ruchu – trudności w poruszaniu biodrem, problem z unoszeniem nogi, siadaniem lub wstawaniem;
- obrzęk wokół stawu, zaczerwienienie i wzmożone ucieplenie skóry w okolicy biodra;
- osłabienie mięśni otaczających biodro, utrudniające wykonywanie codziennych czynności;
- atrofia mięśni – zmniejszenie masy mięśniowej wokół stawu biodrowego;
- trudności w chodzeniu i utrzymaniu równowagi.
Jakie badania wykonać przy bólu biodra?
W przypadku bólu biodra lekarz może zlecić różne badania diagnostyczne w celu ustalenia przyczyny dolegliwości i zaplanowania odpowiedniego leczenia. Diagnostykę rozpoczyna wywiad medyczny. Lekarz zada pytania dotyczące charakteru bólu, jego lokalizacji, czasu trwania, czynników zaostrzających i łagodzących ból, historii medycznej oraz stylu życia pacjenta. Następnie przeprowadzi badanie fizykalne, na które składają się: ocena zakresu ruchu, palpacja stawu biodrowego, testy funkcjonalne oraz ocena postawy ciała.
Sprawdź, na czym polega rezonans magnetyczny stawów krzyżowo-biodrowych
Wiele cennych informacji diagnostycznych dostarczają badania obrazowe:
- RTG stawu biodrowego – pomaga wykryć zmiany kostne, takie jak złamania, zmiany zwyrodnieniowe czy wybrane wady wrodzone stawu biodrowego;
- rezonans magnetyczny stawu biodrowego – dostarcza szczegółowych obrazów tkanek miękkich, takich jak chrząstka stawowa, mięśnie, ścięgna i więzadła. Rezonans magnetyczny stawów i tkanek miękkich w kończynach jest szczególnie przydatny w diagnostyce stanów zapalnych i urazów tkanek miękkich;
- tomografia komputerowa stawu biodrowego – szczegółowe obrazy kości i tkanek miękkich, szczególnie przydatne w ocenie skomplikowanych złamań lub deformacji stawu biodrowego;
- USG stawu biodrowego – może być używane m.in. do oceny tkanek miękkich wokół stawu biodrowego, takich jak mięśnie, ścięgna i kaletki maziowe.
Pacjent jest kierowany na badania laboratoryjne. Badania krwi (np. morfologia krwi, OB, CRP, testy reumatologiczne) mogą pomóc w wykryciu stanu zapalnego, infekcji, chorób reumatycznych lub innych schorzeń, które mogą być przyczyną bólu biodra. Jeśli istnieje podejrzenie zakażenia w obrębie stawu, lekarz może zdecydować się na pobranie płynu stawowego do analizy.
Jeśli zachodzi taka potrzeba, lekarz zleca badania elektrofizjologiczne. Elektromiografia (EMG) pozwala na ocenę funkcji mięśni i nerwów, przydatna jest w diagnostyce ucisku nerwów lub neuropatii. W razie konieczności wykonywane są testy funkcjonalne i biomechaniczne – testy oceniające postawę ciała i biomechanikę ruchu, które mogą pomóc zidentyfikować problemy z postawą, chód czy sposób wykonywania codziennych czynności, które mogą przyczyniać się do bólu biodra.
Dobór odpowiednich badań zależy od wstępnej oceny klinicznej przeprowadzonej przez lekarza. Na podstawie wywiadu i badania fizykalnego lekarz podejmie decyzję o konieczności wykonania dalszych badań diagnostycznych w celu dokładnej identyfikacji przyczyny bólu biodra.
Jak leczyć ból w stawie biodrowym?
Leczenie bólu w stawie biodrowym zależy od przyczyny bólu, jego nasilenia i indywidualnych potrzeb pacjenta. Lekarz może zaproponować:
- Farmakoterapię:
- leki przeciwbólowe i/lub przeciwzapalne – paracetamol, niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen, naproksen czy diklofenak;
- leki rozluźniające mięśnie – mogą pomóc w przypadku bólu związanego z napięciem mięśniowym;
- inne leki przeciwzapalne – kortykosteroidy doustne lub w postaci zastrzyków, w przypadku silnego stanu zapalnego;
- leki przeciwreumatyczne – w przypadku chorób reumatycznych.
- Fizjoterapię i rehabilitację, w tym zwłaszcza:
- ćwiczenia wzmacniające i rozciągające – pomocne w poprawie elastyczności i siły mięśni wokół stawu biodrowego;
- terapię manualną – masaż, mobilizację, manipulację stawów;
- techniki rozciągające – joga, pilates, stretching mogą pomóc w zmniejszeniu napięcia mięśniowego;
- zabiegi fizykalne – krioterapię, ultradźwięki, elektroterapię.
- Zmianę stylu życia:
- utrzymanie prawidłowej masy ciała zmniejsza obciążenie stawu biodrowego;
- prawidłowe ustawienie ciała podczas siedzenia, stania i podnoszenia ciężarów;
- regularny ruch.
- Zabiegi inwazyjne, jeśli metody zachowawcze nie przyniosą efektu:
- blokady nerwów;
- operacje chirurgiczne – artroskopię, endoprotezoplastykę stawu biodrowego, czyli wymianę stawu biodrowego na sztuczny staw w przypadku zaawansowanej choroby zwyrodnieniowej.
Zobacz także: Rehabilitacja po endoprotezie biodra