Jak przebiega operacja tarczycy? Dlaczego się ją wykonuje?
Udostępnij na:
Operacje tarczycy są bardzo często przeprowadzanymi zabiegami – szacuje się, że rocznie w Polsce wykonuje się ich około 30 tysięcy. Dzięki nowoczesnym metodom są to zabiegi bezpieczne, jednak mogą wiązać się z wystąpieniem powikłań. Dowiedz się, jakie są wskazania do operacji tarczycy, w jaki sposób przebiega i jak długo trwa powrót do zdrowia.
Spis treści
Zabiegi tarczycy przeprowadza się u pacjentów, którzy cierpią z powodu wola tarczycy (powiększenia gruczołu), choroby Gravesa-Basedowa (autoimmunologicznej choroby tarczycy prowadzącej do nadczynności) lub u tych, u których zdiagnozowano raka tarczycy. Operacja najczęściej polega na wycięciu ok. 70-90% miąższu tarczycy, jednak wykonuje się również częściowe i całkowite usunięcie gruczołu. Cały zabieg trwa najczęściej około 40-60 minut. Skutki uboczne po zabiegu są zwykle łagodne i mijają w ciągu kilku godzin lub dni. Czasem jednak mogą pojawić się poważniejsze powikłania takie jak uszkodzenie nerwu krtaniowego wstecznego czy usunięcie przytarczyc.
Wskazania do operacji tarczycy
Niektóre choroby tarczycy można leczyć farmakologicznie, jednak czasem przeprowadzenie zabiegu może okazać się niezbędne. Wykonuje się operację zwłaszcza u pacjentów z:
- wolem guzowatym i miąższowym w szczególności, gdy ma duże rozmiary i powoduje ucisk na otaczające struktury (na przykład na krtań i tchawicę, co może prowadzić do problemów z oddychaniem),
- rakiem tarczycy,
- chorobą Gravesa-Basedowa, u których występują częste nawroty choroby bądź też, jeżeli chory nie toleruje leków przeciwtarczycowych.
Operacyjne usunięcie tarczycy zmniejsza ucisk powiększonej tarczycy na sąsiadujące struktury. U pacjentów z rakiem tarczycy we wczesnym stadium, kiedy nie doszło do rozsiewu nowotworu do węzłów chłonnych i narządów odległych, operacja pozwala usunąć guz i zwiększa prawdopodobieństwo powodzenia leczenia onkologicznego.
Przeciwwskazania do operacji tarczycy
W przypadku każdego zabiegu istnieją przeciwwskazania ogólne, takie jak: ciężkie zaburzenia krzepnięcia, niestabilne choroby przewlekłe – cukrzyca i nadciśnienie tętnicze, niewydolności krążenia. Dodatkowo dochodzą przeciwwskazania do znieczulenia ogólnego, ciąża (w sytuacjach zagrażających życiu i zdrowiu najbezpieczniej jest wykonać zabieg w III trymestrze), a także niekontrolowana nadczynność tarczycy. Decyzję o zakwalifikowaniu pacjenta do zabiegu podejmuje lekarz prowadzący.
Do kogo się zgłosić z chorobami tarczycy?
W przypadku objawów nadczynności, niedoczynności tarczycy lub uczucia powiększenia objętości szyi należy się zgłosić do lekarza pierwszego kontaktu – internisty lub lekarza rodzinnego, który zdecyduje o wykonaniu podstawowych badań, m.in. morfologii, TSH. Dalszą diagnostyką chorób tarczycy zajmuje się endokrynolog, który może skierować pacjenta na USG tarczycy i dodatkowe badania z krwi (m.in. na obecność przeciwciał uszkadzających tarczycę lub zaburzających jej funkcjonowanie). W przypadku wskazań do zabiegu pacjent zostaje skierowany do poradni chirurgicznej.
Jak przebiega zabieg?
Operację usunięcia tarczycy przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Chirurg wykonuje na skórze nacięcie kołnierzowe, które przebiega z przodu szyi powyżej górnego brzegu mostka. Czasami, kiedy wole jest znaczne i sięga poniżej mostka, całkowite usunięcie tarczycy może być możliwe tylko po przecięciu mostka (sternotomii).
Najczęściej wykonywanym zabiegiem jest subtotalne wycięcie tarczycy, które polega na usunięciu 70-90% miąższu tarczycy z obu płatów gruczołu zawierającego guzki, z pozostawieniem niewielkiej ilości tkanki tarczycy. Całkowite wycięcie tarczycy (tzw. tyreoidektomia) wykonuje się najczęściej u chorych z rakiem tarczycy. W takim wypadku usuwa się całą tkankę gruczołu, to jest oba płaty łącznie z węziną – fragmentem tarczycy łączącym oba płaty. Po usunięciu tarczycy zakłada się szwy, które w odpowiednim czasie po zabiegu należy zdjąć. Czas trwania zabiegu zależy od jego rozległości i waha się między 40 minutami a 2-3 godzinami. Wycięty gruczoł jest przesyłany do badania histopatologicznego, podczas którego stawia się ostateczne rozpoznanie.
Niekiedy zdarza się, że po częściowym usunięciu tarczycy w badaniu histologicznym rozpoznaje się raka tarczycy. Wtedy konieczne jest jak najszybsze przeprowadzenie reoperacji (ponownego zabiegu) w celu usunięcia pozostałej masy gruczołu.
Powikłania po operacji tarczycy
Zabieg usunięcia tarczycy, podobnie jak i inne operacje, niesie ze sobą ryzyko powikłań. Najczęściej jednak nie są one groźne i ustępują po kilku godzinach lub dniach po zabiegu. Pacjenci mogą odczuwać ból w okolicy rany pooperacyjnej, bóle szyi i karku czy trudności w przełykaniu śliny. W trakcie operacji mogą pojawić się również inne, poważniejsze powikłania, do których zaliczamy:
- Uszkodzenie nerwu krtaniowego wstecznego, które może wywoływać chrypkę, zmianę barwy głosu czy problemy z wyraźnym wymawianiem słów. Rzadziej może powodować bezgłos, duszność i prowadzić do niewydolności oddechowej, zwłaszcza przy obustronnym uszkodzeniu tego nerwu. W ostatnich latach dzięki śródzabiegowemu mapowaniu nerwu krtaniowego wstecznego (metodzie umożliwiającej identyfikację nerwów w trakcie operacji) liczba pacjentów z tym powikłaniem pooperacyjnym znacznie spadła, jednak nadal istnieje ryzyko jego wystąpienia – u ok. 1-1,5% pacjentów. Pacjenci, u których doszło do uszkodzenia nerwu krtaniowego wstecznego, są poddawani leczeniu farmakologicznemu i zewnętrznej stymulacji nerwów. Dolegliwości zwykle zmniejszają się w ciągu kilku tygodni, jednak istnieje ryzyko ich utrzymywania się i utrwalenia.
- Usunięcie przytarczyc, które może prowadzić do zmniejszenia poziomu wapnia we krwi i pojawienia się objawów tężyczki– drętwienie rąk i twarzy czy bolesne skurcze mięśni kończyn. Pacjenci z tym powikłaniem muszą przyjmować do końca życia witaminę D i wapń.
- Krwawienia pooperacyjne, które najczęściej leczy się farmakologicznie. Duże krwiaki wymagają usunięcia operacyjnego.
- Inne powikłania takie jak reakcje alergiczne na leki, powikłania zakrzepowe i krążeniowo-oddechowe występują bardzo rzadko.
Powrót do zdrowia po zabiegu
Pacjenci po usunięciu tarczycy zwykle wracają do domu następnego dnia po zabiegu. W przypadku wystąpienia powikłań może być konieczność przedłużenia hospitalizacji. Chorzy muszą do końca życia suplementować hormony tarczycy, ponieważ usunięcie tkanki tego gruczołu wiąże się z występowaniem objawów jego niedoczynności. W celu utrzymania prawidłowej wartości hormonów tarczycy należy regularnie badać poziom TSH (tyreotropiny). Bezpośrednio po operacji należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego, aby rana pooperacyjna mogła się prawidłowo zagoić.
Udostępnij na:
Zobacz także
Rak tarczycy – objawy, przebieg, rokowania
Rak tarczycy jest złośliwym nowotworem wywodzącym się z komórek gruczołu tarczowego. Chociaż występuje on stosunkowo rzadko, stanowi najczęstszy nowotwór złośliwy gruczołów wydzielania wewnętrznego. Charakteryzuje się różnorodnością podtypów, a niektóre z nich mogą być dziedziczne. Wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie są kluczowe, ponieważ rak tarczycy we wczesnym stadium rozwoju często nie daje żadnych dolegliwości. Sprawdź, jakie są objawy, metody diagnostyczne oraz leczenie tej choroby
Dysplazja włóknista kości – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Dysplazja włóknista jest rzadkim schorzeniem, które wpływa na rozwój kości. Charakteryzuje się zamianą zdrowej tkanki kostnej na tkankę włóknistą. Dowiedz się, jakie są objawy, diagnostyka i leczenie dysplazji włóknistej.
Jak wykryć guz nadnerczy? Objawy i leczenie
Guz nadnerczy jest zwykle wykrywany przypadkowo podczas badań obrazowych, takich jak ultrasonografia, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. Zazwyczaj guzy nadnerczy są wykrywane u osób powyżej 60. roku życia, częściej u kobiet. Dowiedz się więcej o tym schorzeniu.
