Infekcje dróg rodnych – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Udostępnij na:
Infekcja okolic intymnych, głównie sromu i pochwy, to częsta przypadłość, która może wystąpić u kobiet w każdym wieku. Najczęściej wywoływana jest przez bakterie oraz grzyby. Do objawów infekcji intymnej należą: świąd, pieczenie, upławy, nieprawidłowa wydzielina z dróg rodnych, obrzęk i dyskomfort w okolicy pochwy. Nieleczona infekcja dróg rodnych może powodować poważne powikłania, szczególnie u kobiet w ciąży.
Spis treści
Pieczenie, świąd, upławy, wydzielina o nieprzyjemnym zapachu - to objawy alarmowe, które mogą być pierwszym sygnałem infekcji intymnej w obrębie sromu i pochwy. Przeczytaj, kiedy należy zgłosić się do lekarza i jak zapobiec rozwojowi infekcji dróg rodnych.
Infekcje dróg intymnych – czym są?
Infekcje okolic intymnych u kobiet występują w obrębie układu rozrodczego – sromu, pochwy, a także szyjki macicy. To stany zapalne dróg rodnych spowodowane przez bakterie, grzyby, wirusy, a także pierwotniaki. Do infekcji dochodzi najczęściej w wyniku zaburzenia naturalnej flory bakteryjnej występującej w pochwie. Odpowiednie środowisko i kwaśne pH zabezpieczające przed infekcją jest zapewnione dzięki fizjologicznie występującym bakteriom Lactobacillus, czyli pałeczkom kwasu mlekowego, które stanowią nawet 95% bakterii obecnych w pochwie. Pozostałe 5% to bakterie, które w małych ilościach nie wywołują chorób, jednak w przypadku zaburzenia tych proporcji mogą wywołać stan zapalny.
Przyczyny infekcji intymnych – przez co są wywoływane?
Infekcje dróg intymnych mogą być wywołane przez różnorodne patogeny. Należą do nich m.in.:
- bakterie – najczęściej Gardnerella vaginalis (odpowiada za tzw. bakteryjną waginozę), ale również Chlamydia trachomatis (powodująca także zapalenia stawów i spojówek), Neisseria gonorrhoeae (wywołująca rzeżączkę); krętek blady (wywołujący kiłę – chorobę ogólnoustrojową, która może zacząć się od drobnego owrzodzenia w okolicy narządów płciowych, np. na wargach sromowych);
- grzyby – nawet w 90% przypadków jest to Candida albicans (odpowiada za grzybicę nazywaną kandydozą);
- wirusy – m.in. HSV (ang. Herpes Simplex Virus, który wywołuje opryszczkę wargową oraz zmiany opryszczkowe na narządach płciowych), HPV (ang. Human Papillomavirus – wirus brodawczaka ludzkiego wywołujący brodawkowate zmiany w obrębie sromu, tzw. kłykciny kończyste, ale również raka szyjki macicy,
- pierwotniaki – m.in. rzęsistek pochwowy (rodzaj pasożyta powodujący infekcję pochwy o nazwie rzęsistkowica);
Należy pamiętać, że wiele czynników zakaźnych jest przenoszonych podczas stosunku seksualnego, wywołując tzw. choroby weneryczne, szczególnie jeżeli stosunek odbywa się bez odpowiedniego zabezpieczenia w postaci prezerwatywy. Wśród patogenów przenoszonych drogą płciową wymienia się m.in. wirusa HIV (ang. Human Immunodeficiency Virus, który może spowodować zespół nabytego niedoboru odporności tzw. AIDS) oraz wirusa HCV (ang. Hepatitis C Virus), powodujący wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW typu C).
Najczęściej występującymi infekcjami wywołującymi objawy w okolicach intymnych to bakteryjna waginoza oraz kandydoza pochwy, opisane poniżej.
Czynniki ryzyka infekcji intymnej
Do czynników, które mogą ułatwiać wystąpienie infekcji dróg rodnych należą:
- Zaburzenia hormonalne m.in. podczas menopauzy, ciąży;
- Zmiana pH błony śluzowej pochwy (w wyniku m.in. miesiączki, antybiotykoterapii);
- Niedostateczna higiena w okolicach intymnych;
- Duża aktywność seksualna;
- Duża liczba partnerów seksualnych;
- Niezabezpieczanie się prezerwatywą podczas stosunku;
- Palenie papierosów;
- Choroby przewlekłe m.in. cukrzyca, nowotwory, zaburzenia odporności;
- Noszenie bielizny ze sztucznych materiałów;
- Nietrzymanie stolca, moczu.
Bakteryjna waginoza - objawy
Bakteryjna waginoza to infekcja wywołana przez bakterię o nazwie Gardnerella vaginalis. Szacuje się, że tę infekcję przynajmniej raz w życiu miało nawet 60% kobiet w wieku reprodukcyjnym. Większość przypadków zakażenia może przebiegać bezobjawowo. Do typowych dolegliwości należą:
- szara wydzielina z pochwy, o nieprzyjemnym „rybim” zapachu, który może nasilać się po stosunku seksualnym;
- ból podczas stosunku;
- pieczenie, świąd, obrzęk błony śluzowej pochwy.
Kandydoza pochwy - objawy
Kandydoza pochwy to infekcja grzybicza (nazywana powszechnie grzybicą) wywołana przez grzyby o nazwie Candida albicans. Do najczęstszych objawów kandydozy u kobiet należą:
- świąd, pieczenie w okolicy sromu;
- nieprawidłowa wydzielina (upławy), często biała, serowata (zawiera drobne grudki);
- zaczerwienienie w okolicy warg sromowych, pachwin, odbytu;
- ból przy oddawaniu moczu.
Do jakiego lekarza się zgłosić?
W przypadku wystąpienia objawów infekcji intymnej należy skonsultować się z ginekologiem lub położną. To specjaliści zajmujący się chorobami żeńskiego układu płciowego m.in. pochwy, macicy, jajników, ale także planowaniem oraz prowadzeniem ciąży. Podczas wizyty ginekolog lub położna wykona badanie ginekologiczne na specjalnym fotelu – zbada pacjentkę fizykalnie (ręcznie) oraz przy użyciu specjalnego wziernika dopochwowego. Podczas tego badania może pobrać wymaz z dróg rodnych za pomocą specjalnego patyczka – do badań cytologicznych lub na posiew, by określić przyczynę objawów.
W przypadku kobiet w ciąży pojawienie się infekcji intymnej wymaga pilnego zgłoszenia się do ginekologa prowadzącego ciążę.
Jak stawiane jest rozpoznanie?
Ginekolog lub położna przeprowadza z pacjentką wywiad na temat objawów infekcji oraz bada pacjentkę ginekologiczni
W celu rozpoznania bakteryjnej waginozy stosuje się tzw. kryteria Amsela. Należą do nich:
- występowanie charakterystycznych upławów,
- dodatni testu zapachowy (rybi zapach wydzieliny z pochwy po kontakcie z zasadowym roztworem - 10% wodorotlenkiem potasu),
- obecność specyficznych komórek jeżowych (komórek nabłonka otoczonych przez bakterie) w ocenie pod mikroskopem wymazu z pochwy,
- pH wydzieliny pochwy > 4,5 (większa zasadowość środowiska w pochwie). Aby rozpoznać tą infekcję powinny zostać spełnione 3 z 4 powyższych kryteriów.
Rozpoznanie kandydozy pochwy opiera się najczęściej na występowaniu charakterystycznych objawów oraz na ocenie wydzieliny podczas badania za pomocą wziernika dopochwowego. W przypadku wątpliwości, lekarz lub położna może pobrać wymaz w celu wykonania posiewu i dokładnej identyfikacji patogenu
Leczenie infekcji intymnych
Leczenie stanu zapalnego w obrębie dróg rodnych zależy od patogenu (bakterii, wirusa, pierowotniaka lub grzyba), który go wywołał. Bakteryjna waginoza wymaga zastosowania odpowiednych antybiotyków, takich jak metronidazol lub klindamycyna – można je podawać doustnie, dopochwowo w postaci globulek oraz w formie kremu dopochwowego. Są to leki wydawane na receptę, po konsultacji z ginekologiem. Po leczeniu antybiotykiem zaleca się stosowanie probiotyków dopochwowo, by odbudować prawidłową mikroflorę i środowisko wewnątrz pochwy. Leczenie infekcji bakteryjnych antybiotykiem jest zazwyczaj skuteczne, ale często może dochodzić do nawrotów. Na początku objawów infekcyjnych takich jak świąd i upławy można również stosować dostępne bez recepty globulki dopochwowe o działaniu odkażającym i przeciwbakteryjnym, takie jak poliheksametylen biguanidu, chlorek dekwaliniowy, preparaty z jonami srebra, kwasem bornym lub chlorheksydyną.
W przypadku infekcji grzybiczej, takiej jak kandydoza, stosuje się leki przeciwgrzybicze doustnie lub miejscowo (globulki lub krem dopochwowy), zawierające m.in. natamycynę, nystatynę lub klotrimazol. Podczas leczenia kandydozy objawy szybko ustępują. Część leków przeciwgrzybiczych jest dostępna również bez recepty, w postaci globulek dopochowowych lub kremów (najczęściej z kwasem bornym lub klotrimazolem).
Obecnie w aptekach i drogeriach są dostępne bez recepty domowe testy, które mogą pomóc zidentyfikować patogen wywołujący infekcje intymne. Testy określające pH wydzieliny z pochwy wykazują małą skuteczność w diagnostyce tych infekcji. Lepszym rozwiązaniem są testy wykrywające antygeny najczęstszych patogenów wywołujących infekcje takich jak Gardnerella vaginalis (bakteria odpowiedzialna za bakteryjną waginozę), pierwotniak Trichomonas vaginalis oraz grzyb Candida albicans. Pamiętaj, że niezależnie od wyniku testu, w przypadku nasilonych objawów należy skonsultować się z ginekologiem.
Zakażenie wirusem HSV jest leczone lekami przeciwwirusowymi takimi jak acyklowir, który jest stosowany w postaci doustnej przez około 7-10 dni i jest dostępny bez recepty. Jego stosowanie należy omówić z lekarzem, zwłaszcza w przypadku występowania u pacjentki chorób przewlekłych. Niestety, nie da się całkowicie pozbyć tego wirusa z organizmu, dlatego też często pojawiają się nawroty opryszczki. Leczenie innych infekcji jest dobierane specyficznie dla danego patogenu, który wywołał objawy.
Pamiętaj, że nieleczone zakażenia okolic intymnych mogą prowadzić do poważniejszych infekcji w obrębie układu rodnego m.in. jamy macicy lub jajników. Infekcje intymne powinny być leczone jednocześnie u obojga partnerów utrzymujących kontakty seksualne.
Powikłania infekcji intymnych
Infekcje intymne mogą powodować szerzenie się zapalenia w okolicy odbytu, szyjki macicy, cewki moczowej, pęcherza oraz innych narządów w miednicy, m.in. jajowodów. Stan zapalny wokół narządu rodnego może prowadzić do powstania zrostów, co może wywoływać przewlekłe bóle oraz problemy z zajściem w ciążę. Infekcja wirusem HPV wywołuje nie tylko dolegliwości miejscowe, ale jest również głównym czynnikiem ryzyka rozwoju raka szyjki macicy. Warto pamiętać, że szczególnie niebezpieczne są infekcje u kobiet w ciąży. Mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak poród przedwczesny, zapalenie błon płodowych oraz zakażenie wewnątrzmaciczne, które może wywołać uszkodzenie, a nawet zgon płodu.
Profilaktyka infekcji intymnych
Do działań zmniejszających ryzyko powstania infekcji okolic intymnych należą:
- prawidłowa higiena intymna – stosowanie odpowiednich preparatów do pielęgnacji, bez dodatkowych składników drażniących, zapachowych;
- zabezpieczanie się podczas stosunku płciowego za pomocą prezerwatyw;
- stosowanie luźnej, bawełnianej bielizny;
- odpowiednia dieta (z ograniczaniem cukru);
- szczepienia przeciwko wirusowi HPV;
- wykonywanie badań cytologicznych – zalecane u kobiet powyżej 25 roku życia przynajmniej raz na 3 lata;
- leczenie chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca, która predysponuje do rozwoju infekcji.
Udostępnij na:
Zobacz także
Zespół Ehlersa-Danlosa – jak go rozpoznać, diagnozować i leczyć?
Zespół Ehlersa-Danlosa (EDS) to złożona grupa dziedzicznych zaburzeń tkanki łącznej, które wynikają z defektów w strukturze i funkcjonowaniu kolagenu. Ta rzadka choroba – po raz pierwszy opisana w XIX wieku – charakteryzuje się szerokim spektrum objawów, od nadmiernej elastyczności skóry po komplikacje naczyniowe zagrażające życiu. Sprawdź, jak ją rozpoznać, diagnozować i leczyć!
Jakie są przyczyny suchości w nosie? Jak jej przeciwdziałać?
Niezależnie od pory roku uczucie suchości w nosie to uciążliwy problem, który nie tylko powoduje dyskomfort, lecz także może prowadzić do poważniejszych komplikacji zdrowotnych. Choć zazwyczaj sucha śluzówka nosa nie jest powodem do niepokoju, w niektórych przypadkach może być oznaką poważniejszej choroby. Sprawdź, jakie są potencjalne przyczyny „suchego nosa” i dowiedz się, jak przeciwdziałać temu kłopotliwemu symptomowi.
Co oznaczają przebarwienia na paznokciach?
Zadbane paznokcie to nie tylko kwestia estetyki, ale przede wszystkim cenna informacja o stanie zdrowia. Jednak wraz z wiekiem – a także pod wpływem różnorodnych czynników – ich wygląd może ulec niekorzystnym zmianom. Jednym z najczęstszych problemów są przebarwienia płytki paznokciowej. Sprawdź, o czym może świadczyć ten objaw i kiedy należy udać się do specjalisty.
