Zakrztuszenie a zadławienie – pierwsza pomoc przy zakrztuszeniu
Udostępnij na:
Zakrztuszenie wymaga udzielenia specjalnej pomocy. Jeśli poszkodowany efektywnie kaszle, zwykle dochodzi do samoczynnego wykasłania ciała obcego. Przy kaszlu nieefektywnym podejmuje się specjalne kroki. Dowiedz się, jak postępować podczas zakrztuszenia u osób w różnym wieku.
Spis treści
Do zakrztuszenia najczęściej dochodzi u dzieci. W przypadku osób dorosłych zdarza się to sporadycznie. Zakrztusić się można różnymi rzeczami – zaczynając od śliny i płynów przez jedzenie aż po drobne elementy wkładanych do ust przedmiotów. Sprawdź, jakie są objawy zakrztuszenia i jak mu zapobiegać.
Zakrztuszenie a zadławienie
Zakrztuszenie i zadławienie to dwa różne zjawiska. Zakrztuszenie to stan, w którym ciało obce dostaje się przypadkowo do dróg oddechowych, wyzwalając gwałtowny odruch kaszlu. Jest podrażnieniem dróg oddechowych, które może prowadzić do zadławienia. Zadławienie z kolei to stan nagłego zagrożenia życia, ponieważ w ciągu kilku minut może dojść do nasilonych duszności, a w konsekwencji do zatrzymania krążenia. Polega na częściowym lub całkowitym zatkaniu dróg oddechowych. Wyróżnia się zadławienie łagodne i ciężkie.
Czym można się zakrztusić?
Materiałem, którym można się zakrztusić, jest często ślina lub ciało obce np. kawałek pokarmu, cukierek, orzeszek, guma do żucia. U osób starszych może być to złamana proteza zębowa. Dzieci biorą do ust niemal każdy przedmiot znajdujący się w ich zasięgu – może dojść do zakrztuszenia np. monetami, koralikami, guzikami lub małymi częściami zabawek.
Jakie są objawy zakrztuszenia?
Zakrztuszeniu towarzyszą zazwyczaj następujące objawy:
- nagłe zaburzenia oddychania – łapanie oddechu, duszność;
- kaszel;
- odruchy wymiotne, przeważnie u dzieci;
- świszczący oddech.
Nasilenie objawów i utrzymywanie się zakrztuszenia prowadzi do zadławienia. Może wówczas pojawić się zmiana koloru twarzy – najpierw czerwienieje, a następnie staje się sina. Sinica to konsekwencja ograniczonej ilości tlenu dostarczanej do organizmu. Jeżeli nie zostanie udzielona pierwsza pomoc, poszkodowany straci przytomność, może dojść do zatrzymania krążenia, a następnie do zgonu.
Profilaktyka zakrztuszenia
Aby ograniczyć ryzyko zakrztuszenia u dzieci, należy usunąć z ich otoczenia ciała obce, które mogłyby włożyć do buzi To zadanie dla opiekunów. Bardzo ważny jest odpowiedni dobór zabawek – najlepsze są te pozbawione małych elementów, wykonane z trwałych materiałów, dostosowane do wieku malucha. Rodzice powinni czuwać podczas posilania się dziecka, które często w trakcie posiłku śmieje się, gaworzy i wierci. Poza tym należy podawać dziecku pokarm dopasowany do jego zdolności jedzenia i unikać produktów, których maluch nie jest w stanie pogryźć. Dzieci mogą mieć problem z przyjmowaniem leków w formie tabletek, dlatego najlepiej stosować środki w formie płynnej lub inne preparaty niewymagające połykania twardej tabletki. Należy przechowywać z dala od dziecka wszelkie rzeczy, które mogłoby połknąć i się zakrztusić. W przypadku osób dorosłych profilaktyka zakrztuszenia to przede wszystkim spokojne spożywanie posiłków (bez żywej rozmowy, dokładnie przeżuwając każdy kęs), dbanie o stan uzupełnień stomatologicznych (m.in. protez zębowych), które mogłyby ulec zepsuciu, a także dzieleniu trudnych do przyjęcia leków na mniejsze.
Jak postępować w przypadku zakrztuszenia u dorosłych i dzieci powyżej 8. roku życia?
Postępowanie w przypadku zakrztuszenia lub zadławienia inaczej wygląda u małych dzieci i osób zdolnych do wykonywania poleceń udzielającego pomocy. Za takie uznaje się osoby w wieku powyżej 8 lat.
Sytuacja pierwsza – kaszel efektywny
W przypadku występowania kaszlu efektywnego zachęca się poszkodowanego do ciągłego kasłania. Ten rodzaj kaszlu charakteryzuje się tym, że jest głośny, osoba może odpowiadać na pytania lub w przypadku dziecka płakać, może też nabrać powietrza. Kaszel efektywny powinien pozwolić na wykasłanie ciała obcego.
Sytuacja druga – kaszel nieefektywny
Jeżeli kaszel jest nieefektywny (brak możliwości mówienia, bezgłośny kaszel, trudność z oddychaniem, postępująca utrata kontaktu), należy stanąć za poszkodowanym i objąć go w taki sposób, by jedną dłonią podtrzymywać klatkę piersiową, pochylić poszkodowanego do przodu i wykonać 5 uderzeń nasadą drugiej dłoni w okolicę międzyłopatkową. Jeżeli nie nastąpi poprawa, należy wykonać 5 uciśnięć nadbrzusza. W tym celu obejmuje się poszkodowanego – jedną dłoń zwija się w pięść, a drugą obejmuje pięść, następnie mocno uciska okolicę podżebrową do siebie. Ręce należy ułożyć w połowie odległości między pępkiem a końcem mostka (tzw. rękoczyn Heimlicha). Uderzenia w plecy i uciski trzeba wykonywać na zmianę, a po każdej serii sprawdzać, czy doszło do usunięcia zalegającego ciała obcego. Podczas wykonywania tych czynności poszkodowany musi być w pozycji stojącej, chyba że jest znacznie wyższy od udzielającego pomocy – wówczas powinien siedzieć na krześle.
- Kaszel nieefektywny: ciało obce wypadło
Jeśli doszło do wypadnięcia ciała obcego, a poszkodowany zaczyna kasłać i się poruszać, sprawdza się prawidłowość oddechu i obserwuje się go przez jakiś czas. Jeśli – mimo że oddycha – doszło do utraty przytomności, należy ułożyć go w pozycji bezpiecznej (na boku, z jedną ręką zgiętą pod głową i nogą zgiętą w kolanie), a następnie wezwać pogotowie.
- Kaszel nieefektywny: ciało obce nie wypadło
Jeśli po kilku seriach uderzeń i ucisków nie nastąpiło usunięcie ciała obcego, a poszkodowany traci przytomność, należy wezwać pogotowie. Układa się go na płaskiej powierzchni na plecach, a następnie udrażnia drogi oddechowe. W tym celu rękę kładzie się na czole i odchyla głowę do tyłu. W sytuacji, gdy dojdzie do zatrzymania oddechu, konieczne jest przystąpienie do resuscytacji krążeniowo-oddechowej (tzw. RKO). Wykonuje się wówczas 30 uciśnięć na mostek (mniej więcej w połowie klatki piersiowej, z częstotliwością 100 na minutę), a następnie 2 wdechy. Działania te prowadzi się do momentu przybycia pomocy medycznej i przejęcia resuscytacji przez Zespół Ratownictwa Medycznego – lekarza lub ratownika.
Jak postępować w przypadku zakrztuszenia u osoby poniżej 8. roku życia?
W przypadku dziecka w wieku do 8 lat:
- jeśli oddycha, kaszle i wydaje dźwięki, poprzestaje się na uważnej obserwacji;
- jeśli sinieje i trudno mu oddychać, przekłada się je przez kolano (małe dzieci), kładzie na przedramieniu (noworodki – do 4 tygodnia życia i niemowlęta – do 12 miesiąca życia) lub obejmuje od tyłu (większe dzieci) i wykonuje 5 uderzeń w plecy między łopatkami; bez względu na ułożenie dziecka jego głowa powinna być niżej niż tułowie;
- jeśli krztusi się, wykonuje się manewr Heimlicha (tylko u dzieci większych, nie u niemowląt);
- jeśli nie doszło do usunięcia ciała obcego, przechodzi się do 5 ucisków klatki piersiowej (wykonuje się je 2 palcami u niemowląt, a u starszych dzieci 1 ręką);
- na zmianę uciska się klatkę i uderza między łopatkami do czasu usunięcia przedmiotu lub utraty przytomności – wówczas wzywa się pomoc;
- w razie utraty przytomności i zaprzestania oddychania należy przystąpić do resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
Udostępnij na:
Zobacz także
Krzywa przegroda nosowa – objawy i leczenie
Krzywa przegroda nosowa może być przyczyną różnych dolegliwości, takich jak zatkany nos, nawracające infekcje górnych dróg oddechowych czy trudności w oddychaniu. Jeśli podejrzewasz u siebie to schorzenie, warto skonsultować się z laryngologiem, który przeprowadzi badania i zaproponuje odpowiednie metody leczenia. Pamiętaj, że może ono znacznie poprawić jakość twojego życia i codziennego funkcjonowania.
Dysplazja włóknista kości – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Dysplazja włóknista jest rzadkim schorzeniem, które wpływa na rozwój kości. Charakteryzuje się zamianą zdrowej tkanki kostnej na tkankę włóknistą. Dowiedz się, jakie są objawy, diagnostyka i leczenie dysplazji włóknistej.
Torbiel na nerce – objawy, przyczyny, badania i leczenie
Torbiele na nerce to bardzo często stwierdzane struktury wypełnione płynem, które mogą występować zarówno na jednej, jak i na obu nerkach. Choć większość torbieli nerek jest łagodna, ważne jest zrozumienie przyczyn, objawów oraz poznanie dostępnych opcji leczenia.
