Zakrztuszenie a zadławienie – pierwsza pomoc przy zakrztuszeniu
Udostępnij na:
Zakrztuszenie wymaga udzielenia specjalnej pomocy. Jeśli poszkodowany efektywnie kaszle, zwykle dochodzi do samoczynnego wykasłania ciała obcego. Przy kaszlu nieefektywnym podejmuje się specjalne kroki. Dowiedz się, jak postępować podczas zakrztuszenia u osób w różnym wieku.
Spis treści
Do zakrztuszenia najczęściej dochodzi u dzieci. W przypadku osób dorosłych zdarza się to sporadycznie. Zakrztusić się można różnymi rzeczami – zaczynając od śliny i płynów przez jedzenie aż po drobne elementy wkładanych do ust przedmiotów. Sprawdź, jakie są objawy zakrztuszenia i jak mu zapobiegać.
Zakrztuszenie a zadławienie
Zakrztuszenie i zadławienie to dwa różne zjawiska. Zakrztuszenie to stan, w którym ciało obce dostaje się przypadkowo do dróg oddechowych, wyzwalając gwałtowny odruch kaszlu. Jest podrażnieniem dróg oddechowych, które może prowadzić do zadławienia. Zadławienie z kolei to stan nagłego zagrożenia życia, ponieważ w ciągu kilku minut może dojść do nasilonych duszności, a w konsekwencji do zatrzymania krążenia. Polega na częściowym lub całkowitym zatkaniu dróg oddechowych. Wyróżnia się zadławienie łagodne i ciężkie.
Czym można się zakrztusić?
Materiałem, którym można się zakrztusić, jest często ślina lub ciało obce np. kawałek pokarmu, cukierek, orzeszek, guma do żucia. U osób starszych może być to złamana proteza zębowa. Dzieci biorą do ust niemal każdy przedmiot znajdujący się w ich zasięgu – może dojść do zakrztuszenia np. monetami, koralikami, guzikami lub małymi częściami zabawek.
Jakie są objawy zakrztuszenia?
Zakrztuszeniu towarzyszą zazwyczaj następujące objawy:
- nagłe zaburzenia oddychania – łapanie oddechu, duszność;
- kaszel;
- odruchy wymiotne, przeważnie u dzieci;
- świszczący oddech.
Nasilenie objawów i utrzymywanie się zakrztuszenia prowadzi do zadławienia. Może wówczas pojawić się zmiana koloru twarzy – najpierw czerwienieje, a następnie staje się sina. Sinica to konsekwencja ograniczonej ilości tlenu dostarczanej do organizmu. Jeżeli nie zostanie udzielona pierwsza pomoc, poszkodowany straci przytomność, może dojść do zatrzymania krążenia, a następnie do zgonu.
Profilaktyka zakrztuszenia
Aby ograniczyć ryzyko zakrztuszenia u dzieci, należy usunąć z ich otoczenia ciała obce, które mogłyby włożyć do buzi To zadanie dla opiekunów. Bardzo ważny jest odpowiedni dobór zabawek – najlepsze są te pozbawione małych elementów, wykonane z trwałych materiałów, dostosowane do wieku malucha. Rodzice powinni czuwać podczas posilania się dziecka, które często w trakcie posiłku śmieje się, gaworzy i wierci. Poza tym należy podawać dziecku pokarm dopasowany do jego zdolności jedzenia i unikać produktów, których maluch nie jest w stanie pogryźć. Dzieci mogą mieć problem z przyjmowaniem leków w formie tabletek, dlatego najlepiej stosować środki w formie płynnej lub inne preparaty niewymagające połykania twardej tabletki. Należy przechowywać z dala od dziecka wszelkie rzeczy, które mogłoby połknąć i się zakrztusić. W przypadku osób dorosłych profilaktyka zakrztuszenia to przede wszystkim spokojne spożywanie posiłków (bez żywej rozmowy, dokładnie przeżuwając każdy kęs), dbanie o stan uzupełnień stomatologicznych (m.in. protez zębowych), które mogłyby ulec zepsuciu, a także dzieleniu trudnych do przyjęcia leków na mniejsze.
Jak postępować w przypadku zakrztuszenia u dorosłych i dzieci powyżej 8. roku życia?
Postępowanie w przypadku zakrztuszenia lub zadławienia inaczej wygląda u małych dzieci i osób zdolnych do wykonywania poleceń udzielającego pomocy. Za takie uznaje się osoby w wieku powyżej 8 lat.
Sytuacja pierwsza – kaszel efektywny
W przypadku występowania kaszlu efektywnego zachęca się poszkodowanego do ciągłego kasłania. Ten rodzaj kaszlu charakteryzuje się tym, że jest głośny, osoba może odpowiadać na pytania lub w przypadku dziecka płakać, może też nabrać powietrza. Kaszel efektywny powinien pozwolić na wykasłanie ciała obcego.
Sytuacja druga – kaszel nieefektywny
Jeżeli kaszel jest nieefektywny (brak możliwości mówienia, bezgłośny kaszel, trudność z oddychaniem, postępująca utrata kontaktu), należy stanąć za poszkodowanym i objąć go w taki sposób, by jedną dłonią podtrzymywać klatkę piersiową, pochylić poszkodowanego do przodu i wykonać 5 uderzeń nasadą drugiej dłoni w okolicę międzyłopatkową. Jeżeli nie nastąpi poprawa, należy wykonać 5 uciśnięć nadbrzusza. W tym celu obejmuje się poszkodowanego – jedną dłoń zwija się w pięść, a drugą obejmuje pięść, następnie mocno uciska okolicę podżebrową do siebie. Ręce należy ułożyć w połowie odległości między pępkiem a końcem mostka (tzw. rękoczyn Heimlicha). Uderzenia w plecy i uciski trzeba wykonywać na zmianę, a po każdej serii sprawdzać, czy doszło do usunięcia zalegającego ciała obcego. Podczas wykonywania tych czynności poszkodowany musi być w pozycji stojącej, chyba że jest znacznie wyższy od udzielającego pomocy – wówczas powinien siedzieć na krześle.
- Kaszel nieefektywny: ciało obce wypadło
Jeśli doszło do wypadnięcia ciała obcego, a poszkodowany zaczyna kasłać i się poruszać, sprawdza się prawidłowość oddechu i obserwuje się go przez jakiś czas. Jeśli – mimo że oddycha – doszło do utraty przytomności, należy ułożyć go w pozycji bezpiecznej (na boku, z jedną ręką zgiętą pod głową i nogą zgiętą w kolanie), a następnie wezwać pogotowie.
- Kaszel nieefektywny: ciało obce nie wypadło
Jeśli po kilku seriach uderzeń i ucisków nie nastąpiło usunięcie ciała obcego, a poszkodowany traci przytomność, należy wezwać pogotowie. Układa się go na płaskiej powierzchni na plecach, a następnie udrażnia drogi oddechowe. W tym celu rękę kładzie się na czole i odchyla głowę do tyłu. W sytuacji, gdy dojdzie do zatrzymania oddechu, konieczne jest przystąpienie do resuscytacji krążeniowo-oddechowej (tzw. RKO). Wykonuje się wówczas 30 uciśnięć na mostek (mniej więcej w połowie klatki piersiowej, z częstotliwością 100 na minutę), a następnie 2 wdechy. Działania te prowadzi się do momentu przybycia pomocy medycznej i przejęcia resuscytacji przez Zespół Ratownictwa Medycznego – lekarza lub ratownika.
Jak postępować w przypadku zakrztuszenia u osoby poniżej 8. roku życia?
W przypadku dziecka w wieku do 8 lat:
- jeśli oddycha, kaszle i wydaje dźwięki, poprzestaje się na uważnej obserwacji;
- jeśli sinieje i trudno mu oddychać, przekłada się je przez kolano (małe dzieci), kładzie na przedramieniu (noworodki – do 4 tygodnia życia i niemowlęta – do 12 miesiąca życia) lub obejmuje od tyłu (większe dzieci) i wykonuje 5 uderzeń w plecy między łopatkami; bez względu na ułożenie dziecka jego głowa powinna być niżej niż tułowie;
- jeśli krztusi się, wykonuje się manewr Heimlicha (tylko u dzieci większych, nie u niemowląt);
- jeśli nie doszło do usunięcia ciała obcego, przechodzi się do 5 ucisków klatki piersiowej (wykonuje się je 2 palcami u niemowląt, a u starszych dzieci 1 ręką);
- na zmianę uciska się klatkę i uderza między łopatkami do czasu usunięcia przedmiotu lub utraty przytomności – wówczas wzywa się pomoc;
- w razie utraty przytomności i zaprzestania oddychania należy przystąpić do resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
Udostępnij na:
Zobacz także
Ból gardła przy przełykaniu – o czym świadczy? Jakie badania zrobić?
Dolegliwość określana jako ból przy przełykaniu (odynofagia) to problem, który może mieć swoje źródło w stanach zapalnych, infekcjach, chorobach przełyku, a nawet nowotworach. Właściwa diagnoza oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia są kluczowe dla zdrowia i poprawy komfortu codziennego życia. Sprawdź, jakie badania zrobić, do jakiego lekarza się udać i jak leczyć ból gardła przy przełykaniu.
Botulizm – objawy, przyczyny i profilaktyka
Botulizm, powszechnie znany także jako zatrucie jadem kiełbasianym, ta rzadko występująca, ale niebezpieczna choroba, wywoływana przez neurotoksynę produkowaną przez beztlenowe bakterie Clostridium botulinum. Spożycie skażonej nią żywności może prowadzić do poważnych, a nawet śmiertelnych powikłań. Sprawdź, jakie są objawy, diagnostyka, leczenie oraz kluczowe środki profilaktyczne, aby skutecznie zapobiegać zatruciu jadem kiełbasianym.
Dysplazja włóknista kości – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Dysplazja włóknista jest rzadkim schorzeniem, które wpływa na rozwój kości. Charakteryzuje się zamianą zdrowej tkanki kostnej na tkankę włóknistą. Dowiedz się, jakie są objawy, diagnostyka i leczenie dysplazji włóknistej.
