Choroby układu oddechowego – w jaki sposób im zapobiegać i jak je leczyć?
Choroby układu oddechowego obok chorób układu krążenia oraz nowotworowych stanowią jedne z najczęściej występujących w społeczeństwie. Oprócz znanych powszechnie ostrych stanów zapalnych dróg oddechowych istnieją też schorzenia przewlekłe, a wśród nich: gruźlica, astma oskrzelowa, przewlekła obturacyjna choroba płuc, zwłóknienia płuc. Dowiedz się, w jaki sposób zapobiegać chorobom układu oddechowego.
Spis treści
Choroby układu oddechowego stanowią znaczący problem zdrowotny w Polsce i na świecie. Wśród nich wyróżnia się m.in. schorzenia infekcyjne, alergiczne i autoimmunoologiczne, zawodowe, nowotworowe, genetyczne i inne. Rozpoznawaniem i leczeniem przewlekłych schorzeń układu oddechowego zajmuje się lekarz pulmonolog. Sprawdź, na czym polega ich leczenie.
Choroby układu oddechowego – przegląd
Choroby układu oddechowego to zróżnicowana grupa, która obejmuje wszystkie schorzenia rozwijające się w obrębie dróg oddechowych. Biorąc pod uwagę fizjologię, wyróżniamy:
- obturacyjne choroby układu oddechowego – charakteryzują się zmniejszonym przepływem powietrza w drogach oddechowych. Zalicza się do nich m.in.: POChP (przewlekłą obturacyjną chorobę płuc), przewlekłe zapalenie oskrzeli, astmę oskrzelową, mukowiscydozę;
- restrykcyjne choroby układu oddechowego – charakteryzują się zmniejszeniem pojemności płuc. Zalicza się do nich m.in.: sarkoidozę, gruźlicę, pylicę płuc, krzemicę, choroby śródmiąższowe płuc, zwłóknienie.
Z uwagi na budowę układu oddechowego rozwijające się w nim choroby dzieli się na schorzenia dolnego i górnego odcinka układu oddechowego, naczyniowe choroby płucne oraz schorzenia śródmiąższowe. Wiele spośród chorób układu oddechowego ma charakter infekcyjny i może być zakaźna, np. zapalenie płuc, grypa, gruźlica, COVID-19.
Jak można zapobiegać chorobom układu oddechowego?
Z uwagi na rosnącą częstotliwość występowania chorób układu oddechowego bardzo duże znaczenie przypisuje się ich profilaktyce. Jak głosi znana maksyma, „lepiej zapobiegać, niż leczyć”. Dlatego też, aby nie doszło do zaburzeń funkcjonowania układu oddechowego, konieczna jest promocja postaw prozdrowotnych.
Najważniejsza zasada, dobrze poznana w czasie epidemii SARS-CoV-2, to unikanie narażenia na czynnik infekcyjny, który wywołał chorobę u osób w najbliższym otoczeniu. W odniesieniu do przewlekłych schorzeń dróg oddechowych najważniejsze jest ograniczenie ekspozycji na dym tytoniowy, zarówno w sposób czynny, jak i bierny. Powinno się zachęcać osoby palące papierosy do zrezygnowania z nałogu.
Ważne jest również unikanie oddychania zanieczyszczonym powietrzem zawierającym szkodliwe pyły. Kluczowe jest rozpowszechnienie wiedzy na temat przyczyn chorób układu oddechowego – czynników ryzyka, rozpoznawania objawów i sposobów leczenia, by szybko wychwycić niepokojące sygnały i wdrożyć odpowiednie postępowanie terapeutyczne.
Pamiętać należy o podstawowych zasadach higieny układu oddechowego:
- unikać kontaktu z osobami chorymi – wiele chorób układu oddechowego przenoszonych jest drogą kropelkową;
- przestrzegać zasad higieny osobistej, zakrywać usta i nos podczas kichania, odkażać i dokładnie myć ręce;
- wciągać powietrze przez nos, a nie przez usta;
- poddawać się szczepieniom ochronnym (np. na grypę, krztusiec) oraz badaniom okresowym;
- korzystać z masek przeciwpyłowych w przypadku zawodowego narażenia na substancje szkodliwe, np. na chemikalia, pyły;
- podejmować aktywność ruchową, zwłaszcza ćwiczenia poprawiające wydolność płuc, np. bieganie, pływanie, spacery;
- dbać o układ krążenia, schorzenia sercowo-naczyniowe wpływają na wydolność układu oddechowego;
- dbać o zbilansowaną dietę, żeby utrzymać optymalną masę ciała.
W ramach profilaktyki chorób układu oddechowego nie można zapomnieć o odpowiednich warunkach w pomieszczeniach zamkniętych. Wskazane jest częste ich wietrzenie, dbanie o czystość (częste ścieranie kurzu czy regularna zmiana pościeli) oraz o odpowiednie nawilżenie powietrza.
Na czym polega leczenie chorób układu oddechowego?
Aby opracować sposób postępowania terapeutycznego, ważne jest dokładne rozpoznanie stanu chorego. Diagnoza chorób układu oddechowego opiera się na wywiadzie oraz na badaniu klinicznym, w tym osłuchiwaniu.
W rozpoznaniu schorzeń układu oddechowego lekarz posiłkuje się rozmaitymi badaniami dodatkowymi, jak np pulsoksymetria. Wśród innych wymienia się badania laboratoryjne, np. stężenie IgG, IgA i IgM w surowicy, morfologię krwi z rozmazem, testy alergiczne, badania czynnościowe, np. spirometrię, oraz badania obrazowe. Chory w pierwszej kolejności kierowany jest na RTG klatki piersiowej. Ważnych informacji diagnostycznych dostarczają też m.in.: bronchoskopia, gazometria, tomografia płuc, scyntygrafia płuc.
Sposób leczenia chorób układu oddechowego zależy od typu schorzenia i jego nasilenia. W wielu przypadkach stosowana jest farmakoterapia, np. leki wykrztuśne, przeciwkaszlowe, rozszerzające oskrzela. W innych stanach wskazana jest rehabilitacja oddechowa w celu zmniejszenia napadów duszności, poprawy tolerancji organizmu na wysiłek fizyczny, przywrócenia pojemności życiowej płuc. W leczeniu bardzo ważne są odpoczynek, nawadnianie, inhalacja. W przypadku cięższych schorzeń (np. nowotworów) konieczne bywa leczenie operacyjne, chemio- lub radioterapia.
Udostępnij:
Zobacz także
Czym jest wskaźnik BMI? Jak interpretować wyniki?
W ciągu ostatnich lat w polskim społeczeństwie – i nie tylko – wzrósł problem nadwagi i otyłości. Szacuje się, że w naszym kraju na otyłość cierpi ok. 9 mln osób. Statystyki na ten temat bazują na międzynarodowej skali BMI (ang. Body Mass Index), która pozwala oszacować, czy aktualna waga jest prawidłowa, zbyt wysoka lub za niska. Sprawdź, czym jest ten wskaźnik, jak dokonywać obliczeń i interpretować wyniki.
Jak objawia się niedobór magnezu? Jakie ma skutki? Kiedy wdrożyć suplementację?
Magnez to ważny minerał dla organizmu człowieka. Pełni on wiele istotnych funkcji: wspiera układ nerwowy i odpornościowy, zapobiega bolesnym skurczom mięśni i zmęczeniu i wraz z wapniem buduje zdrowe kości i zęby etc. Sprawdź, jak objawia się niedobór tego pierwiastka, jakie mogą być jego skutki i kiedy warto rozważyć suplementację.
Czym jest płyn w opłucnej – dlaczego się gromadzi? Jakie daje objawy? Jak się go pozbyć?
Płyn w opłucnej, potocznie zwany „wodą w płucach”, to stan, w którym w przestrzeni między płucami a ścianą klatki piersiowej gromadzi się nadmierna ilość płynu. Może on świadczyć m.in. o chorobach płuc, serca, układu krążenia lub niektórych schorzeniach autoimmunologicznych. Sprawdź, jak rozpoznać nieprawidłowości w obrębie jamy opłucnej, jakie badania wykonać i na czym polega leczenie.
