Bostonka – co to jest? Objawy, przyczyny, sposoby leczenia

12.04.2023

Bostonka to choroba wieku dziecięcego. Jej poprawna, choć rzadko używana nazwa to choroba dłoni, stóp i ust. Przypadki zachorowań u dorosłych są rzadkie i dotyczą głównie osób z obniżoną odpornością lub z chorobami przewlekłymi. Odpowiedzialny za bostonkę wirus szerzy się drogą doustną i oddechową oraz poprzez kontakt z płynem ze zmian skórnych.

Bostonka.jpg

Spis treści

Bostonka – co to jest? Czy bostonka jest zaraźliwa?
Bostonka – objawy. Jak wygląda bostonka?
Bostonka – do jakiego lekarza się zgłosić?
Bostonka – rozpoznanie
Bostonka – jak leczyć?
Bostonka – jak zapobiegać?

Bostonka to wysoce zakaźna choroba, która zazwyczaj ma samoograniczający się przebieg. Sprawdź, jakie objawy towarzyszą bostonce i czy postawienie rozpoznania wymaga przeprowadzenia specjalnych badań. Dowiedz się, na czym polega leczenie choroby bostońskiej

Bostonka – co to jest? Czy bostonka jest zaraźliwa?

Bostonka to inaczej choroba dłoni, stóp i ust, zwana również enterowirusowym pęcherzykowym zapaleniem jamy ustnej z wypryskiem. Za jej powstanie odpowiada infekcja wirusami z grupy Coxsackie, które zaliczane są do enterowirusów.

Zakażenie szerzy się drogą kropelkową. Wirus rozprzestrzenia się przede wszystkim w sposób bezpośredni – poprzez kontakt z osobą chorą i jej śliną oraz wydzielinami z nosa i gardła, które wydobywają się podczas mówienia, kasłania, kichania. Możliwa jest również transmisja wirusa przez kontakt z płynem pochodzącym z pękających zmian skórnych chorego. Patogen rozprzestrzeniać się może w sposób pośredni – poprzez kontakt z przedmiotami i powierzchniami, które zostały zanieczyszczone przez wydzieliny/wydaliny chorego. Wirus obecny jest także w stolcu chorego. Stąd też źródłami zakażenia bostonką mogą być skażone fekaliami jedzenie, woda pitna, akweny.

Bostonka – objawy. Jak wygląda bostonka?

Okres wylęgania się wirusa bostonki wynosi kilka dni (zazwyczaj 3–5). Po zakażeniu patogen osiedla się w gardle. W ciągu dnia rozprzestrzenia się w tkance chłonnej. W tym czasie nie obserwuje się z reguły objawów. Średnio 3 dni od zakażenia ma miejsce wiremia (czyli obecność wirusa we krwi) i transmisja patogenu w różnych tkankach, w których wirus się namnaża. Od 3 do 7 dni od zakażenia ma miejsce kolejna wiremia.

Przeniknięciu wirusa do krwi towarzyszy szereg dolegliwości. W pierwszej kolejności dochodzi do wzrostu temperatury ciała (wynosi zazwyczaj 38–39°C). Pojawiają się:

  • ból głowy,
  • ogólne złe samopoczucie,
  • dreszcze,
  • bóle kostno-stawowe,
  • spadek apetytu,
  • pierwsze zmiany skórne.

Od 7. do 10. dnia od zakażenia ma miejsce tzw. właściwa faza zakażenia. Na śluzówce jamy ustnej, spodzie stóp, dłoniach rozwija się wysypka grudkowo-plamista, która z czasem zmienia się w pęcherze. Dochodzi do ostrego zapalenia gardła i migdałków podniebiennych, czemu towarzyszą zmiany pęcherzykowe, a nawet owrzodzenia w obrębie jamy ustnej, sprawiające ból zwłaszcza w czasie przełykania i jedzenia.

Poprawnie działający układ odpornościowy walczy z wirusem, którego objawy utrzymują się przez kilkanaście dni. W ciężkich przypadkach, które należą do rzadkości, dochodzi do wniknięcia wirusa do ośrodkowego układu nerwowego i ryzyka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu.

Bostonka – do jakiego lekarza się zgłosić?

W przypadku wyżej wymienionych objawów należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu – internisty, a gdy objawy dotyczą dzieci  – do pediatry lub lekarza rodzinnego.

Bostonka – rozpoznanie

Rozpoznanie bostonki stawiane jest przeważnie na podstawie objawów. W razie niepewności diagnostycznej lekarz zlecić może badanie na obecność wirusa materiału pobranego z wymazu gardła lub ze stolca. Z uwagi na zbliżony obraz kliniczny bostonka powinna być różnicowana z takimi chorobami, jak:

  • alergia niewiadomego pochodzenia,
  • wiatrówka,
  • wyprysk potnicowy,
  • grudkowa dermatoza dziecięca,
  • opryszczka pospolita, rozsiane zakażenie wirusem opryszczki lub półpaśca,
  • zakażenie paciorkowcowe.

Bostonka – jak leczyć?

Bostonka ma przeważnie względnie łagodny i samoograniczający się przebieg. W związku z tym nie wymaga specjalnego leczenia. Stosowane rozwiązania mają wyłącznie na celu złagodzenie towarzyszących bostonce objawów.

Konsultacja internisty

Pacjent powinien izolować się od innych domowników, dbać o higienę rąk oraz unikać dotykania zmianach skórnych z uwagi na ryzyko ich wtórnego nadkażenia. Towarzyszący wysypce świąd jest zazwyczaj niewielki, a kiedy dokucza, można podać pacjentowi leki przeciwhistaminowe. Na podwyższoną temperaturę ciała sprawdzą się zimne okłady i ogólnodostępne leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym, jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (tzw. NLPZy, np. ibuprofen) czy paracetamol.

Pamiętać trzeba o nawodnieniu. Z uwagi na obecne w jamie ustnej zmiany na czas choroby wskazana jest delikatna dieta płynna/półpłynna. Zaleca się odpoczynek i unikanie wzmożonej aktywności.

W ciężkich przypadkach wprowadzone zostaje szpitalne leczenie przeciwwirusowe i objawowe. Okres zdrowienia po zakażeniu bostonką zajmuje do 4 tygodni. Najdłużej utrzymuje się osłabienie i ogólne złe samopoczucie.

Bostonka – jak zapobiegać?

Jak dotąd nie zostały opracowane szczepionki na wirusy odpowiedzialne za wywołanie bostonki. Podstawą profilaktyki choroby dłoni, stóp, jamy ustnej jest higiena – częste mycie rąk, dezynfekcja przedmiotów używanych przez zakażonych, mycie owoców i warzyw przed spożyciem. Wskazane jest unikanie kontaktu z osobami chorymi, a najlepiej zadbać o ich izolację.

Źródła
  1. K. Kaminska, G. Martinetti, R. Lucchini i wsp., Coxsackievirus A6 and Hand, Foot and Mouth Disease: Three Case Reports of Familial Child-to-Immunocompetent Adult Transmission and a Literature Review, „Case Reports in Dermatology” 2013, t. 5, nr 2, s. 203–209.
  2. M. Lachowicz, Choroby wirusowe wieku dziecięcego – trzydniówka oraz choroba dłoni, stóp i jamy ustnej, „Aptekarz Polski” 2021, nr 180, s. 25–29.
  3. M. Marczyńska, J. Popielska, Wysypki pęcherzykowe w infekcjach wirusowych, „Pediatria po Dyplomie” 2017, nr 2. Online: https://podyplomie.pl/pediatria/21107,wysypki-plamisto-grudkowe-w-infekcjach-wirusowych [dostęp: 06.03.2023].
  4. G.L. Repass, W. C. Palmer, F. F. Stancampiano, Hand, foot, and mouth disease: identifying and managing an acute viral syndrome, „Cleveland Clinic Journal of Medicine” 2014, t. 81, nr 9, s. 537–543.

Zobacz także

Refluks.jpeg
PediatriaGastrologia

Objawy refluksu u dzieci i niemowląt. Postępowanie, leczenie

Refluks żołądkowo-przełykowy to dość częsty problem wśród niemowląt i dzieci w różnym wieku. Objawia się on cofaniem kwaśnej treści żołądkowej do przełyku, co może wywoływać duży dyskomfort. U najmłodszych jest to często zjawisko fizjologiczne, związane z niedojrzałością układu pokarmowego w pierwszych miesiącach życia. U starszych dzieci występowanie refluksu  wymaga odpowiedniej diagnostyki, rozpoznania i leczenia. Sprawdź, jakie dolegliwości wskazują na refluks u dziecka i w jaki sposób mu pomóc.

Dziecko leży z przykurczonymi nogami
OrtopediaPediatriaOpieka nad dzieckiem

Krzywica. Przyczyny i leczenie

Krzywica to choroba metaboliczna związana z zaburzeniami procesu mineralizacji kości. Niepodjęcie jej leczenia lub terapia prowadzona w nieprawidłowy sposób wiąże się z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Poznaj objawy krzywicy i sprawdź, co może doprowadzić do tej choroby.

Kobieta w ciąży siedzi na kanapie i podpiera głowę reką
Opieka nad dzieckiemPediatriaCiąża

Czym jest zespół Edwardsa? Jaki ma wpływ na dziecko?

Trisomia 18 chromosomu jest drugim pod względem częstości (po zespole Downa) zespołem wad genetycznych uwarunkowanym obecnością dodatkowego chromosomu. Sprawdź, jakie objawy towarzyszą zespołowi Edwardsa i na podstawie jakich badań lekarz stawia rozpoznanie.