Ból kości – możliwe przyczyny i leczenie
Ból kości może mieć wiele przyczyn. Za jego powstanie odpowiadają m.in.: zmiany zwyrodnieniowe stawów, osteoporoza, kontuzje (stłuczenia, złamania) oraz nowotwory. Charakter bólu kości bywa różny w zależności od jego podłoża i lokalizacji.
Spis treści
Bóle kości mogą dotyczyć konkretnych miejsc lub mieć postać uogólnioną. Przeważnie zgłaszany jest przez pacjentów ból kości biodrowej, piszczelowej i ogonowej. Sprawdź, co może powodować ból kości oraz na czym polega jego leczenie.
Ból kości z powodu urazu mechanicznego
Jedną z częstszych przyczyn bólu kości jest uraz mechaniczny. W sposób szczególny na jego powstanie narażone są osoby uprawiające sport – zwłaszcza wyczynowy – i wykonujące pracę fizyczną. Do urazów dochodzi także podczas wypadków komunikacyjnych czy upadków.
Uderzenie może doprowadzić do silnego stłuczenia lub w ciężkich przypadkach do złamania elementów kostnych, co powoduje miejscowe odczuwanie silnego bólu. Najbardziej narażone na urazy są tzw. kości długie, czyli kość udowa, piszczelowa, strzałkowa, promieniowa, ramienna i łokciowa.
Bóle kości – osteoporoza
Kolejną potencjalną przyczyną bólu kości jest osteoporoza. To choroba, w której dochodzi do postępującego ubytku masy kostnej, a w konsekwencji do osłabienia struktury przestrzennej kości. Efektem tych procesów patologicznych jest zwiększona podatność kości na złamania.
Choroba przez długi czas może nie dawać objawów, a pierwszym jej symptomem jest złamanie. Jawnej postaci osteoporozy towarzyszyć mogą: zmiany postawy (tzw. garb starczy), obniżenie wzrostu (z powodu złamań kręgów) i złamania kości przy niewielkich urazach. Najczęściej dochodzi do złamań kości ramienia, szyjki kości udowej, kręgów.
Ból kości w chorobach reumatycznych
Ból kości to częsty objaw pojawiający się w przebiegu chorób reumatycznych, takich jak zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa czy reumatoidalne zapalenie stawów. Ich podłożem jest reakcja autoimmunologiczna organizmu. Z uwagi na przewlekły ich charakter dochodzi do powstawania deformacji kostnych i ubytków chrząstki, a to tylko nasila ból kości.
Bóle kości – choroby nowotworowe
Przyczyną bólu kości może być choroba nowotworowa. Nowotwory kości mogą być pierwotne i przerzutowe. Pierwotne nowotwory kości są rzadkie, a do częściej występujących należą kostniak kostninowy i kostniakomięsak. Pierwszy rozwija się przeważnie u młodzieży i młodych dorosłych. Towarzyszący mu ból kości odczuwalny jest najczęściej w czasie aktywności fizycznej oraz w godzinach porannych i nocnych. Występuje na ogół w trzonach kości długich i czaszki, spotykany jest w kościach miednicy, łopatki, ramion. Kostniakomięsaka rozpoznaje się głównie u młodych mężczyzn do 30. roku życia. Najczęściej lokalizuje się on w kościach długich. Objawia się: bólami, obrzękiem, zwiększoną ciepłotą w miejscu, w którym się rozwija, patologicznymi złamaniami.
Nowotwory przerzutowe do kości mogą pochodzić od każdego nowotworu pierwotnego, lecz najczęściej wywodzą się z raka żołądka, sutka, nerki, stercza, tarczycy, raka drobnokomórkowego płuca. Bóle kości odczuwane są również przez chorych na białaczkę i szpiczaka, czyli na nowotwory krwi. W konsekwencji patologicznych zmian w szpiku kostnym, gdzie produkowane są komórki krwi, dochodzi do niszczenia i rozpierania kości od wewnątrz, co powoduje silny, narastający ból kości.
Bóle kości – martwica jałowa kości
Kolejną przyczyną bólu kości jest martwica jałowa kości. To tzw. nekroza kości lub jej fragmentów, za której powstanie nie odpowiada zakażenie, a zaburzenie ukrwienia wywołane przez zator, uraz czy zakrzep. Jałowa martwica kości najczęściej lokalizuje się w nasadach rosnących kości.
Choroba dotyczy przede wszystkim dzieci, ponieważ w tym wieku naczynia krwionośne, które znajdują się w różnych obszarach rosnących kości, nie są ze sobą połączone.
Bóle kości są jednym z pierwszych objawów schorzenia. W obrębie zmienionej kończyny można zauważyć: miejscowe ocieplenie, zaczerwienienie skóry, obrzęk, zniekształcenie obrysów, ograniczoną ruchliwość.
Bóle kości – torbiel kości
Torbiele kostne to zmiany niszczące kość, które zastępują prawidłową tkankę kostną zbiornikiem płynowym. W konsekwencji dochodzi do osłabienia kości i podatności na złamanie patologiczne w miejscu torbieli. Najczęściej torbiel rozwija się przy nasadach kości długich.
Wyróżnia się dwa rodzaje torbieli – samotną i tętniakowatą. Pierwsza długo może nie dawać objawów, a sygnałem wskazującym na jej obecność bywa dopiero patologiczne złamanie kości. Drugiej towarzyszy rozdęcie i ból kości.
Do jakiego lekarza należy się zgłosić?
Gdy ból kości nie jest związany z urazem mechanicznym, w pierwszej kolejności należy się zgłosić do internisty lub lekarza rodzinnego. Lekarz oceni prawdopodobną przyczynę dolegliwości, a w razie wątpliwości skieruje pacjenta na dodatkowe badania lub konsultację do ortopedy – specjalisty zajmującego się diagnostyką i leczeniem chorób układu ruchu, lub reumatologa – lekarza zajmującego się chorobami zapalnymi tkanki łącznej i stawów. W przypadku bólu kości związanego z urazem mechanicznym pacjent powinien się zgłosić na konsultację ortopedyczną.
Diagnostyka i leczenie bólu kości
Postawienie diagnozy i opracowanie leczenia zapewnią takie badania jak: zdjęcie rentgenowskie (RTG), tomografia komputerowa (TK) czy rezonans magnetyczny (MR). W zależności od przyczyny bólu kości inaczej wygląda leczenie. Mogą być zastosowane farmakoterapia lub zabieg operacyjny. W łagodzeniu bólu pomagają metody doraźne, takie jak: leki przeciwbólowe (m.in. niesteroidowe leki przeciwzapalne, tzw. NLPZ takie jak ibuprofen lub diklofenak), zabiegi fizjoterapeutyczne, ograniczenie aktywności ruchowej, okłady i ortezy.