O czym świadczy ból okolicy lędźwiowej? Jak przebiega leczenie?

Budowa i rola odcinka lędźwiowego kręgosłupa

Odcinek lędźwiowy kręgosłupa składa się z pięciu kręgów (L1–L5), które pełnią kluczową funkcję w utrzymaniu stabilności i prawidłowej postawy ciała. Ten fragment kręgosłupa jest odpowiedzialny za przenoszenie obciążeń z górnej części tułowia, a także umożliwia wykonywanie ruchów w płaszczyźnie przedniej, tylnej i bocznej. Niestety, z uwagi na intensywną eksploatację, odcinek lędźwiowy jest szczególnie narażony na różnego rodzaju urazy i zmiany zwyrodnieniowe, będące częstymi źródłami dolegliwości bólowych.

Zobacz także: Ból kręgosłupa

Możliwe przyczyny bólu w okolicy lędźwiowej

Ból w obrębie lędźwiowego odcinka kręgosłupa może mieć wiele przyczyn, zaczynając od przeciążeń, a kończąc na urazach i zmianach o podłożu chorobowym. Nie bez znaczenia są także czynniki ryzyka takie jak otyłość, siedzący tryb życia, wiek czy choroby współistniejące (np. osteoporoza). Sprawdź, jakie są najczęstsze przyczyny dolegliwości bólowych w okolicy lędźwiowej.

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa

Postępujący proces zwyrodnienia krążków międzykręgowych i stawów międzywyrostkowych jest jednym z głównych czynników odpowiedzialnych za bóle w odcinku lędźwiowym. Wraz z wiekiem dochodzi do stopniowego osłabienia i uszkodzenia struktur stabilizujących kręgosłup, co prowadzi do ograniczenia ruchomości, powstawania osteofitów i uciskania korzeni nerwowych.

Przepuklina krążka międzykręgowego

Przepuklina jądra miażdżystego krążka międzykręgowego, potocznie nazywana „wypadnięciem dysku”, to stan, w którym dochodzi do przemieszczenia się miękkich tkanek krążka poza jego pierścień włóknisty. Ucisk na struktury nerwowe wywołuje ostry ból promieniujący do kończyny dolnej.

Rwa kulszowa

Rwa kulszowa, będąca następstwem ucisku na nerw kulszowy, to dolegliwość charakteryzująca się silnym promieniującym bólem w okolicy lędźwiowo-krzyżowej, pośladka, uda, łydki, czasem promieniująca nawet do  stopy. Najczęstszą przyczyną rwy kulszowej jest dyskopatia w odcinku lędźwiowym.

Urazy i nadwyrężenia

Nagłe urazy kręgosłupa, spowodowane np. upadkiem czy gwałtownym ruchem, mogą prowadzić do nadwyrężenia mięśni, więzadeł lub uszkodzeń struktur kostnych. Oprócz ostrego bólu w okolicy lędźwiowej często dochodzi do ograniczenia ruchomości w tym obszarze.

Choroby narządów wewnętrznych

Dolegliwości bólowe w okolicy lędźwiowej mogą być również objawem chorób dotyczących narządów jamy brzusznej lub miednicy, m.in. kamicy nerkowej, zapalenia trzustki czy chorób układu rodnego u kobiet.

Jak diagnozuje się ból w okolicy lędźwiowej?

Prawidłowe rozpoznanie przyczyny bólu w omawianym obszarze polega na kompleksowej ocenie stanu pacjenta. Lekarz – specjalista medycyny rodzinnej, neurolog, reumatolog lub ortopeda – na podstawie wywiadu, badania fizykalnego oraz badań obrazowych, ustala diagnozę i wdraża odpowiednie leczenie.

Podczas zbierania wywiadu lekarz pyta zazwyczaj o czas trwania dolegliwości, ich charakter (np. ostry, tępy, promieniujący), czynniki nasilające lub łagodzące ból, a także o inne towarzyszące objawy, takie jak zaburzenia czucia lub osłabienie siły mięśniowej. Badanie fizykalne obejmuje ocenę zakresu ruchomości kręgosłupa, siły mięśniowej, odruchów ścięgnistych oraz reakcji na bodźce czuciowe. Lekarz może również wykonać specjalne testy, takie jak podnoszenie wyprostowanej kończyny, w celu zdiagnozowania rwy kulszowej.

Aby potwierdzić rozpoznanie i wykluczyć poważne przyczyny bólu, mogą zostać zlecone  badania obrazowe, m.in.:

• badanie RTG kręgosłupa, w ramach którego ocenia się strukturę kości;
• tomografia komputerowa (TK), czyli dokładną wizualizację tkanek kostnych i miękkich;
• rezonans magnetyczny (MRI) – najczulsze badanie w diagnostyce zmian w obrębie krążków międzykręgowych i kanału kręgowego.

W jaki sposób można leczyć bólu w okolicy lędźwiowej?

Postępowanie terapeutyczne w przypadku bólu w obrębie lędźwiowego odcinka kręgosłupa zależy od przyczyny dolegliwości. Obejmuje ono zarówno leczenie zachowawcze, interwencje zabiegowe, jak i rehabilitację.

W łagodnych przypadkach, gdy ból ma charakter nieswoisty lub wynika z nadwyrężenia, leczenie opiera się na: farmakoterapii, czyli stosowaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych; fizjoterapii obejmującej ćwiczenia wzmacniające mięśnie grzbietu i brzucha, techniki manualne oraz fizykoterapię. Ważna jest również modyfikacja aktywności i trybu życia, tj. unikanie nadmiernego obciążania kręgosłupa.

W przypadku bólu o nasilonym charakterze, który jest oporny na leczenie zachowawcze, stosuje się metody małoinwazyjne, takie jak:

• blokady nerwów obwodowych lub korzeni nerwowych – wstrzyknięcia leków znieczulających i przeciwzapalnych;
• termolezja lub kriolezja – niszczenie zakończeń nerwowych za pomocą ciepła lub zimna.

W sytuacjach, gdy ból wynika z poważnych zmian strukturalnych, takich jak przepuklina krążka międzykręgowego czy zwężenie kanału kręgowego, wskazane jest leczenie operacyjne.