Kolonoskopia – wskazania, przygotowanie i przebieg badania

Kolonoskopia to badanie endoskopowe przewodu pokarmowego. Może mieć charakter diagnostyczny lub terapeutyczny. Wymaga specjalnego przygotowania – oczyszczenia jelita z zalegającej treści pokarmowej. W tym celu stosuje się doustne środki przeczyszczające.

Kolonoskopia.jpg

Spis treści

Kolonoskopia – co to za badanie?
Jakie są wskazania do kolonoskopii?
Jakie są przeciwwskazania do kolonoskopii?
Jak wygląda przygotowanie do badania?
Przygotowanie do kolonoskopii – podstawa badania
Przygotowanie do kolonoskopii – odstawienie leków
Przygotowanie do kolonoskopii – dieta
Przygotowanie do kolonoskopii – oczyszczanie jelita
Przygotowanie do kolonoskopii – preparat Fortrans
Przygotowanie do kolonoskopii – preparat CitraFleet
Przygotowanie do kolonoskopii – preparat Eziclen
Przygotowanie do kolonoskopii – preparat Moviprep 
Przygotowanie do kolonoskopii w znieczuleniu ogólnym
Przygotowanie do kolonoskopii – pozostałe wytyczne
Przyjmowanie środka oczyszczającego jelita


Kolonoskopia to badanie wykonywane w przypadku podejrzenia u pacjenta zmian chorobowych w obrębie jelita grubego. Profilaktycznie wykonywana jest u osób po 50. roku życia w celu wykrycia stanów przedrakowych lub wczesnej fazy raka jelita grubego. Przeciwwskazaniem do jej przeprowadzenia są m.in.: zaawansowana ciąża, ciężkie choroby płuc i serca, ciężki stan zapalny jelita.

Kolonoskopia – co to za badanie?

Wykonaj kolonoskopię

Kolonoskopia to badanie dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Polega na oglądaniu wnętrza jelita grubego. Przeprowadza się je z użyciem specjalnego sprzętu zwanego kolonoskopem. Ma on postać zakończonego kamerą giętkiego wziernika o średnicy około 10 mm, który wprowadza się przez odbyt. Rejestrowany obraz jest przesyłany na monitor. W czasie kolonoskopii można pobrać wycinek błony śluzowej jelita grubego (tzw. biopsję), który przekazuje się do badania histopatologicznego. Możliwe jest również przeprowadzenie drobnych zabiegów – usunięcia polipów zwiększających ryzyko raka jelita grubego, poszerzenia zwężeń jelitowych czy zatamowania krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Stąd wyróżnia się dwa rodzaje kolonoskopii – diagnostyczną i terapeutyczną, w której czasie wykonuje się zabiegi.

Jakie są wskazania do kolonoskopii?

Wśród wskazań do kolonoskopii diagnostycznej wyróżnia się m.in.:

  • podejrzenie polipów, choroby nowotworowej jelita grubego,
  • podejrzenie zaburzeń wchłaniania,
  • podejrzenie nieswoistego zapalenia jelit – wrzodziejącego zapalenie jelita grubego czy choroby Leśniowskiego-Crohna,
  • nasiloną biegunkę o niejasnej etiologii,
  • nagły, niewyjaśniony innymi przyczynami spadek masy ciała,
  • niedokrwistość (anemia) z niedoboru żelaza o niewyjaśnionej przyczynie.

Należy pamiętać, że kolonoskopia to badanie o charakterze przesiewowym, przeprowadzane wśród ogółu populacji po 50. roku życia w ramach profilaktyki raka jelita grubego. Z kolei kolonoskopia terapeutyczna umożliwia wykonanie procedur takich jak.: poszerzenie zwężeń, usunięcie pojedynczych polipów (tzw. polipektomia), czy ciał obcych, hamowanie krwawień z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, dekompresję ostrego rozdęcia okrężnicy.

Jakie są przeciwwskazania do kolonoskopii?

Bezwzględnymi przeciwwskazaniami do kolonoskopii są ostre stany w jamie brzusznej, takie jak zapalenie otrzewnej, perforacja jelita, ostre zapalenie uchyłków jelita grubego. Dodatkowo do przeciwwskazań względnych (rozpatrywanych indywidualnie przez lekarza) należą również: ciąża (II oraz III trymestr), objawowy tętniak aorty brzusznej, ciężkie zaburzenia krzepnięcia, a także zaostrzenie stanów przewlekłych np. niewydolności oddechowej lub serca. Ostateczną decyzję o wykonaniu badania podejmuje lekarz.

Jak wygląda przygotowanie do badania?

Kolonoskopia wymaga od pacjenta specjalnego przygotowania, które wpływa na jakość badania, zmniejsza ryzyko powikłań i przeoczenia nieprawidłowych zmian w jelicie.  Aby badanie było miarodajne, konieczne jest oczyszczenie jelita grubego z treści pokarmowej.

  • 7 dni przed badaniem

Po konsultacji z lekarzem pacjent powinien odstawić preparaty żelaza. Osoby zażywające leki przeciwzakrzepowe (np. warfaryna, acenokumarol, dabigatran, rywaroksaban) lub przeciwpłytkowe (np. kwas acetylosalicylowy, klopidogrel) powinny skontaktować się z lekarzem prowadzącym, ponieważ w niektórych sytuacjach konieczne jest odstawienie tych leków nawet kilka dni przed kolonoskopią.

  • 3 dni przed badaniem

Przez 3 dni pacjent powinien stosować dietę ubogoresztkową (z małą zawartością błonnika). Należy unikać surowych owoców i warzyw (szczególnie zawierających pestki, takich jak kiwi, ogórki, maliny, winogrona, pomidory, truskawki, porzeczki), przetworów z nich wykonanych, a także pieczywa z ziarnami. Poza tym warto zrezygnować z produktów o intensywnie czerwonym zabarwieniu, jak buraki, ponieważ mogą one utrudniać ocenę śluzówki jelita.

  • W przeddzień badania

Można zjeść lekkostrawne ubogoresztkowe śniadanie, np. budyń, kisiel, a na obiad zupę typu krem albo przecedzony bulion. Po godz. 15.00 nie wolno jeść żadnych posiłków, można tylko pić klarowne płyny, np. wodę niegazowaną, kompot bez owoców. Dieta płynna jest ważna zwłaszcza w przypadku pacjentów z zaparciami. Dzień przed badaniem, w godzinach popołudniowych, należy rozpocząć stosowanie doustnych środków przeczyszczających w postaci roztworu do picia. Trzeba przyjmować je w dawce i z częstotliwością zgodną z zaleceniami opisanymi w ulotce preparatu.

  • W dniu badania

Nie można nic jeść. Należy stosować leki przeczyszczające zgodnie z ulotką. Na 2 godziny przed kolonoskopią nie można pić. Jeśli badanie będzie w znieczuleniu, to należy zrezygnować z picia już 4 godziny wcześniej.

Jeżeli jest na to czas, specjaliści zalecają przed planowaną kolonoskopią wykonanie pełnego cyklu szczepienia przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.

Kolonoskopia to badanie endoskopowe, pozwalające na ocenę stanu błony śluzowej jelita grubego. Wymaga od pacjenta specjalnego przygotowania, które polega na odpowiednim oczyszczeniu jelita z zalegających gazów i treści.

Przygotowanie do kolonoskopii to dość złożony proces, który pacjent powinien podjąć już na kilka dni przed badaniem. Opiera się m.in. na diecie, rezygnacji z niektórych leków, przyjmowaniu środków na oczyszczenie jelit. Sprawdź, jak dokładnie powinno wyglądać przygotowanie do kolonoskopii.

Przygotowanie do kolonoskopii – podstawa badania


Kolonoskopia to badanie mające na celu ocenę błony śluzowej wyścielającej przede wszystkim jelito grube, ale i końcową część jelita cienkiego. Badanie to polega na wprowadzeniu przez odbyt giętkiej rurki wyposażonej w kamerę, która rejestruje obraz, oraz w razie potrzeby dodatkowych narzędzi. Podczas kolonoskopii możliwe jest bowiem przeprowadzenie wielu zabiegów, w tym m.in. usunięcie polipa, zatamowanie krwawienia, pobranie wycinków do analizy histopatologicznej.

Aby zapewnić jak najlepszą widoczność badanych struktur, konieczne jest odpowiednie przygotowanie do kolonoskopii. Szczegółowe informacje na ten temat pacjent powinien uzyskać od osoby kierującej na badanie lub w rejestracji pracowni, gdzie kolonoskopia będzie wykonywana. Słabe przygotowanie może zaważyć na wiarygodności wyników i uniemożliwić przeprowadzenie badania.

 

Przygotowanie do kolonoskopii – odstawienie leków


Przygotowanie do kolonoskopii pacjent rozpoczyna na 7 dni przed badaniem. To czas, kiedy po konsultacji z lekarzem powinien odstawić preparaty z żelazem oraz w razie potrzeby leki przeciwkrzepliwe (zmienić na heparynę drobnocząsteczkową). Inne regularnie stosowane leki zażywa się zgodnie z zaleceniami.

 

Przygotowanie do kolonoskopii – dieta


Kolejnym krokiem w przygotowaniu do kolonoskopii jest zmiana sposobu odżywiania. Na 5 dni przed badaniem powinno się wprowadzić dietę bezresztkową. Ograniczyć trzeba spożywanie surowych owoców i warzyw, szczególnie mających drobne pestki, oraz wykonanych z nich przetworów. Wymienia się wśród nich: maliny, porzeczki, figi, ogórki, winogrona, truskawki, pomidory, ogórki. Z jadłospisu wykluczyć należy gazowane napoje, ziarna i mak. Dozwolone są: mięso, ryby, makarony, białe pieczywo, ryż, galaretki, kisiele, kawa, herbata, klarowne soki i buliony. Zalecane techniki kulinarne to: gotowanie, grillowanie, duszenie.

 

Przygotowanie do kolonoskopii – oczyszczanie jelita


Do oczyszczenia jelita przed badaniem kolonoskopii wykorzystane mogą zostać następujące preparaty:

  • Fortrans,
  • CitraFleet,
  • Eziclen,
  • Moviprep.

Ich użycie będzie nieco różniło się w zależności od godziny, na którą zaplanowane zostało badanie. Aby poprawić smak powyższych preparatów, można dodać do nich sok z cytryny bądź soki smakowe (oprócz czerwonych). Reakcją organizmu na powyższe środki są liczne wypróżnienia, na koniec mające płynną konsystencję.

Zobacz także: Perforacja jelita – przyczyny, objawy, sposoby leczenia

Przygotowanie do kolonoskopii – preparat Fortrans


Przygotowanie do badania przed godziną 12.00 z wykorzystaniem preparatu Fortrans:

  • dzień przed badaniem pacjent powinien zjeść śniadanie,
  • dzień przed badaniem około godziny 14.00 pacjent rozpoczyna przyjmowanie Fortransu, od tego momentu nie powinien przyjmować żadnych posiłków, może jedynie pić wodę,
  • 4 saszetki preparatu rozpuszcza się w 4 litrach niegazowanej wody, tak powstałą miksturę pacjent powinien przyjąć w ciągu 5–6 godzin.

Przygotowanie do badania po godzinie 12.00 z wykorzystaniem preparatu Fortrans:

  • dzień przed badaniem pacjent powinien zjeść ostatni posiłek do godziny 12.00,
  • dzień przed badaniem pacjent powinien przygotować pierwsze 2 saszetki preparatu, uzyskane 2 l mikstury wypija do końca dnia,
  • w dniu badania pacjent przygotowuje kolejne 2 saszetki preparatu, w przypadku badania bez znieczulenia mikstura powinna zostać spożyta do 2 godzin przed badaniem, w przypadku badania w narkozie mikstura powinna zostać przyjęta do 6 godzin przed kolonoskopią.

Zobacz także: Tomografia komputerowa jelita grubego – najważniejsze informacje o badaniu

Przygotowanie do kolonoskopii – preparat CitraFleet


Przygotowanie do badania przed godziną 12.00 z wykorzystaniem preparatu CitraFleet:

  • dzień przed badaniem pacjent powinien zjeść ostatni posiłek do godziny 12.00,
  • dzień przed badaniem pacjent o godzinie 17.00 rozpoczyna przyjmowanie preparatu CitraFleet, 1 saszetkę rozpuszcza w 150 ml niegazowanej wody, po czym spożywa 2 l niegazowanej wody, kompotu, herbaty,
  • dzień przed badaniem o godzinie 23.00 spożywa miksturę sporządzoną z drugiej saszetki i popija 2 l płynów.

Przygotowanie do badania po godzinie 12.00 z wykorzystaniem preparatu CitraFleet:

  • dzień przed badaniem pacjent spożywa 2 lekkie posiłki do godziny 14.00,
  • dzień przed badaniem o godzinie 22.00 pacjent rozpoczyna przyjmowanie preparatu CitraFleet, 1 saszetkę rozpuszcza w 150 ml niegazowanej wody, po czym spożywa 2 l niegazowanej wody, kompotu, herbaty,
  • w dniu badania wcześnie rano pacjent spożywa miksturę sporządzoną z drugiej saszetki i popija 2 l płynów. Nawadnianie powinien zakończyć na 4 godziny przed kolonoskopią.

Przygotowanie do kolonoskopii – preparat Eziclen


Przygotowanie do badania przed godziną 12.00 z wykorzystaniem preparatu Eziclen:

  • dzień przed badaniem pacjent prowadzi dietę płynną,
  • dzień przed badaniem z rana pacjent rozpoczyna przyjmowanie preparatu Eziclen, w dołączonym do leku kubku miesza zawartość 1 butelki z wodą niegazowaną (wlewa ilość oznaczoną na miarce kubka), mikstura powinna zostać spożyta w ciągu 30–60 minut, a przez kolejną godzinę pacjent spożywa dodatkowo 2 kubki niegazowanego płynu,
  • dzień przed badaniem po 6–8 godzinach od przyjęcia pierwszej butelki preparatu pacjent przygotowuje i spożywa drugą porcję, powtarza dokładnie całą poranną procedurę.

Przygotowanie do badania po godzinie 12.00 z wykorzystaniem preparatu Eziclen:

  • dzień przed badaniem pacjent spożywa wyłącznie śniadanie,
  • dzień przed badaniem wieczorową porą pacjent przygotowuje i spożywa w ciągu 30–60 minut pierwszą porcję preparatu, a przez kolejną godzinę spożywa 2 kubki niegazowanego płynu,
  • w dniu badania z rana pacjent przygotowuje i spożywa drugą porcję preparatu, powtarza dokładnie całą procedurę z dnia wcześniejszego. Preparat powinien zostać spożyty na 4 godziny przed kolonoskopią.

 

Sprawdź też: Rezonans magnetyczny jamy brzusznej

 

Przygotowanie do kolonoskopii – preparat Moviprep 

 

Przygotowanie do badania przed godziną 12.00 z wykorzystaniem preparatu Moviprep:

  • dzień przed badaniem pacjent prowadzi płynną dietę,
  • dzień przed badaniem przed godziną 16:00 pacjent przygotowuje i spożywa pierwszą porcję leku – zawartość 1 torebki A i B wsypuje do dołączonego pojemnika i miesza z zaznaczoną na nim ilością wody, lek zażywa w tempie 250 ml co kwadrans, po przyjęciu całej porcji w ciągu 30 minut pacjent spożywa 0,5 l niegazowanej wody,
  • dzień przed badaniem o godzinie 20:00 pacjent przygotowuje i spożywa drugą porcję leku, powtarza dokładnie wcześniejsze czynności.

Przygotowanie do badania po godzinie 12.00 z użyciem preparatu Moviprep:

  • dzień przed badaniem pacjent spożywa tylko śniadanie,
  • dzień przed badaniem około godziny 18:00 pacjent przygotowuje i spożywa pierwszą porcję leku – zawartość 1 torebki A i B wsypuje do dołączonego pojemnika i miesza z zaznaczoną na nim ilością wody, lek zażywa w tempie 250 ml co kwadrans, po przyjęciu całej porcji w ciągu 30 minut spożywa 0,5 l niegazowanej wody,
  • w dzień badania pacjent przygotowuje i spożywa drugą porcję leku, powtarzając dokładnie wszelkie czynności. Preparat powinien zostać przyjęty 4 godziny przed kolonoskopią.

 

Przygotowanie do kolonoskopii w znieczuleniu ogólnym


Szczególną sytuacją jest kolonoskopia w znieczuleniu ogólnym. Pacjenci, u których wykonywane będzie badanie pod tzw. narkozą, powinni zgłosić się na nie na czczo. Oznacza to, że przez min. 6 godzin przed badaniem nie powinno się przyjmować jedzenia oraz płynów.

 

Przygotowanie do kolonoskopii – pozostałe wytyczne


Poza wymienionymi już elementami przygotowania do kolonoskopii pacjent powinien pamiętać o zabraniu ze sobą wyników wcześniej wykonanych badań. Ważny jest również strój, który nie będzie krępował ruchów i uwierał. Po badaniu pacjent odczuwać może pewien dyskomfort, dlatego warto zapewnić sobie jak największą wygodę.

Przyjmowanie środka oczyszczającego jelita

Przygotowanie do badania wymaga zastosowania środka oczyszczającego jelita już w dniu poprzedzającym badanie. Jednymi z częściej stosowanych są Fortrans, CitraFleet, Ezcilen lub Moviprep. Środek do oczyszczania jelita można kupić na podstawie recepty od lekarza kierującego na badanie kolonoskopowe. W zależności od godziny planowanego badania proces oczyszczania wygląda nieco inaczej.

Fortrans

Dni przed badaniemDietaZastosowanie preparatu

4 dni przed terminem badania

Nie spożywać : 

  • pieczywa z ziarnami, 
  • owoców pestkowych (np. winogron, pomidorów, kiwi, truskawek), 
  • nasion siemienia lnianego, maku, sezamu, buraków.

bez Fortransu

2 dni przed terminem badania

Nie spożywać: 

  • tłustego mięsa i wędliny; 
  •  surowych warzyw; 
  •  grochu, fasoli; 
  •  różnego rodzaju kasz; 
  • ciemnego pieczywa. 

Można spożywać: 

  •  białe pieczywo; 
  •  chudą wędlinę, jajka; 
  •  gotowane mięso ryb lub kurczaka; 
  • ryż, drobny makaron, gotowane ziemniaki; 
  • zmiksowaną zupę, rosół z drobnym makaronem; 

Można pić kawę, herbatę, klarowane soki (bez zawiesiny),wodę mineralną niegazowaną, herbaty owocowe.

bez Fortransu

1 dzień przed terminem badania

Lekkostrawne śniadanie: 

  • białe pieczywo (bułeczka lub dwie kromki chleba); 
  •  jajko; 
  • chuda wędlina; 
  • kawa, herbata; klarowane soki, woda mineralna niegazowana.

    Ok. 3 godz. przed zastosowaniem preparatu:
    Kisiel lub galaretka bez owoców.

    Do czasu badania:
    Można ssać landrynki, pić dużą ilość wody niegazowanej.

    NIE MOŻNA JUŻ NIC JEŚĆ

Ok. 3 godziny po ostatnim posiłku:
2 saszetki Fortransu rozpuścić w 2 litrach niegazowanej wody i wypić w tempie 1 szklanka co 15 minut.
(1 saszetka/1 litr wody).

WAŻNE DLA BADAŃ ZAPLANOWANYCH W GODZINACH PRZEDPOŁUDNIOWYCH
Jeżeli badanie jest zaplanowane do godz. 10 bez znieczulenia lub do godz. 12 w znieczuleniu, preparat należy zastosować dwukrotnie zaczynając około godziny 16 i drugi raz około godziny 20.

Dzień badania

Badanie bez znieczulenia:
Do 2 godzin przed badaniem można pić dowolną ilość wody niegazowanej, herbaty, soków klarowanych. 

Badanie w znieczuleniu:
Do 4 godzin przed badaniem można pić dowolną ilość wody niegazowanej, herbaty, soków klarowanych. 

Można ssać landrynki. 

NIE MOŻNA NIC JEŚĆ DO CZASU BADANIA

2 saszetki Fortransu rozpuścić w 2 litrach niegazowanej wody i wypić w tempie 1 szklanka co 15 minut.
(1 saszetka/1 litr wody).


WAŻNE 

Badanie bez znieczulenia:
zacząć picie roztworu na 5 godz. i kończąc przyjmowanie wszelkich klarownych płynów nie później niż 2 godz. przed wyznaczoną godziną badania. 

Badanie w znieczuleniu:
zacząć picie roztworu tak żeby ostatnie klarowne płyny przyjąć najpóźniej do 4 godz. przed wyznaczoną godziną badania

Smak roztworu Fortransu można poprawić schładzając płyn w lodówce lub wkraplając sok z cytryny.


CITRAFLEET

Dni przed badaniemDietaZastosowanie preparatu

3 dni przed terminem badania

Nie spożywać: 

  •  owoców pestkowych (np. winogron, pomidorów, kiwi, truskawek); 
  •  nasion siemienia lnianego, maku i sezamu; 
  •  pieczywa z ziarnami (pestki i nasiona zalegające w jelicie utrudniają badanie). 

Poza tym zwykła dieta. 

bez CitraFleet

1 dzień przed terminem badania

Lekkostrawne ubogoresztkowe śniadanie: 

• można pić w dowolnej ilości: herbatę, kawę bez fusów – czarną lub z mlekiem, klarowny sok, kompot, wodę; 

• można zjeść: bułeczkę lub kromkę chleba z masłem, z serem kremowym, twarożkiem, żółtym serem, jajkiem na twardo, plastrem wędliny, rybą. 


Ok. 3 godz. przed zastosowaniem preparatu:
można zjeść zupę (ale nie barszcz czerwony), np. przecedzony bulion. 


Do czasu badania:
można ssać landrynki, można dodatkowo pić klarowne płyny (wodę, herbatę, sok, kompot). 


NIE MOŻNA JUŻ NIC JEŚĆ

Ok. 3 godziny po ostatnim posiłku:
Rozpuścić zawartość 1 saszetki w ok. 150 ml (filiżanka) niegazowanej zimnej wody, mieszając 2-3 min. Powstanie ciepły mętny roztwór. Odczekać aż roztwór się ochłodzi i wypić go niezwłocznie. 

Należy wypić dodatkowo 2 litry niegazowanych napojów (np. woda, herbata, kompot). 


WAŻNE DLA BADAŃ ZAPLANOWANYCH W GODZINACH PRZEDPOŁUDNIOWYCH
Jeżeli badanie jest zaplanowane do godz. 10 bez znieczulenia lub do godz. 12 w znieczuleniu, preparat należy zastosować dwukrotnie zaczynając około godziny 16 i drugi raz około godziny 20.

Dzień badania

Badanie bez znieczulenia:
Do 2 godzin przed badaniem można pić klarowne płyny (wodę, herbatę, kawę bez fusów, kompot). 


Badanie w znieczuleniu:
Do 4 godzin przed badaniem można pić klarowne płyny (wodę, herbatę, kawę bez fusów, kompot). Można ssać landrynki. 


NIE MOŻNA NIC JEŚĆ DO CZASU BADANIA

Rozpuść zawartość 1 saszetki w ok. 150 ml (filiżanka) niegazowanej zimnej wody, mieszając 2-3 min. Powstanie ciepły mętny roztwór. Odczekać aż roztwór się ochłodzi i wypić go niezwłocznie. 

Należy wypić dodatkowo co najmniej 2 litry niegazowanych napojów (np. woda, herbata, kompot). 


WAŻNE 

Badanie bez znieczulenia:
zacząć picie roztworu na 5 godz. i kończąc przyjmowanie wszelkich klarownych płynów nie później niż 2 godz. przed wyznaczoną godziną badania. 

Badanie w znieczuleniu:
zacząć picie roztworu tak żeby ostatnie klarowne płyny przyjąć najpóźniej do 4 godz. przed wyznaczoną godziną badania.


EZICLEN

Dni przed badaniemDietaZastosowanie preparatu

3 dni przed terminem badania

Nie spożywać: 

  •  owoców pestkowych (np. winogron, pomidorów, kiwi, truskawek); 
  •  nasion siemienia lnianego, maku i sezamu; 
  •  pieczywa z ziarnami (pestki i nasiona zalegające w jelicie utrudniają badanie). 

Poza tym zwykła dieta.

bez Eziclen

1 dzień przed terminem badania

Lekkostrawne ubogoresztkowe śniadanie: 

• można pić w dowolnej ilości: herbatę, kawę bez fusów – czarną lub z mlekiem, klarowny sok, kompot, wodę; 

• można zjeść: bułeczkę lub kromkę chleba z masłem, z serem, jajkiem na twardo, plastrem wędliny 


Ok. 3 godz. przed zastosowaniem preparatu:
można zjeść zupę typu krem albo przecedzony bulion 


Do czasu badania:
można ssać landrynki; można dodatkowo pić klarowne płyny (wodę, herbatę, sok, kompot). 


NIE MOŻNA JUŻ NIC JEŚĆ

Ok. 3 godziny po ostatnim posiłku: 

Wlać zawartość 1 butelki do załączonego kubka. Dopełnić kubek wodą do poziomu kreski. Wypić bez pośpiechu przygotowany roztwór w ciągu 30- 60 min. 

Należy wypić 2 dodatkowe kubki niegazowanej wody. 


WAŻNE DLA BADAŃ ZAPLANOWANYCH W GODZINACH PRZEDPOŁUDNIOWYCH
Jeżeli badanie jest zaplanowane do godz. 10 bez znieczulenia lub do godz. 12 w znieczuleniu, preparat należy zastosować dwukrotnie zaczynając około godziny 16 i drugi raz około godziny 20.

Dzień badania

Badanie bez znieczulenia:
Do 2 godzin przed badaniem można pić klarowne płyny (wodę, herbatę, kawę bez fusów, kompot). 


Badanie w znieczuleniu:
Do 4 godzin przed badaniem można pić klarowne płyny (wodę, herbatę, kawę bez fusów, kompot). 

Można ssać landrynki. 


NIE MOŻNA NIC JEŚĆ DO CZASU BADANIA

Wlać zawartość 1 butelki do załączonego kubka. Dopełnić kubek wodą do poziomu kreski. Wypić bez pośpiechu przygotowany roztwór w ciągu 30-60 min. 

Należy wypić 2 dodatkowe kubki niegazowanej wody. 


WAŻNE 

Badanie bez znieczulenia:
zacząć picie roztworu na 5 godz. i kończąc przyjmowanie wszelkich klarownych płynów nie później niż 2 godz. przed wyznaczoną godziną badania. 

Badanie w znieczuleniu:
zacząć picie roztworu tak żeby ostatnie klarowne płyny przyjąć najpóźniej do 4 godz. przed wyznaczoną godziną badania.


MOVIPREP

Dni przed badaniemDietaZastosowanie preparatu

3 dni przed terminem badania

Nie spożywać: 

  •  owoców pestkowych (np. winogron, pomidorów, kiwi, truskawek); 
  •  nasion siemienia lnianego, maku i sezamu; 
  •  pieczywa z ziarnami (pestki i nasiona zalegające w jelicie utrudniają badanie). 

Poza tym zwykła dieta.

bez Moviprep

1 dzień przed terminem badania

Lekkostrawne ubogoresztkowe śniadanie: 

• można pić w dowolnej ilości: herbatę, kawę bez fusów – czarną lub z mlekiem, klarowny sok, kompot, wodę; 

• można zjeść: bułeczkę lub kromkę chleba z masłem, z serem, jajkiem na twardo, plastrem wędliny 


Ok. 3 godz. przed zastosowaniem preparatu:
można zjeść zupę typu krem albo przecedzony bulion 


Do czasu badania:
można ssać landrynki;
można dodatkowo pić klarowne płyny (wodę, herbatę, sok, kompot). 


NIE MOŻNA JUŻ NIC JEŚĆ

Ok. 3 godziny po ostatnim posiłku:
Do załączonego pojemnika wsypać zawartość torebki A i torebki B. Dolać wody do pojemnika do poziomu górnej kreski i wymieszać. Wypić roztwór w tempie 1 szklanka co 15 min. 

Należy wypić 2 dodatkowe szklanki wody w czasie ok. 30 min. 


WAŻNE DLA BADAŃ ZAPLANOWANYCH W GODZINACH PRZEDPOŁUDNIOWYCH
Jeżeli badanie jest zaplanowane do godz. 10 bez znieczulenia lub do godz. 12 w znieczuleniu, preparat należy zastosować dwukrotnie zaczynając około godziny 16 i drugi raz około godziny 20.

Dzień badania

Badanie bez znieczulenia:
Do 2 godzin przed badaniem można pić klarowne płyny (wodę, herbatę, kawę bez fusów, kompot). 


Badanie w znieczuleniu:
Do 4 godzin przed badaniem można pić klarowne płyny (wodę, herbatę, kawę bez fusów, kompot). 

Można ssać landrynki. 


NIE MOŻNA NIC JEŚĆ DO CZASU BADANIA

Do załączonego pojemnika wsypać zawartość torebki A i torebki B. Dolać wody do pojemnika do poziomu górnej kreski i wymieszać. Wypić roztwór w tempie 1 szklanka co 15 min. 

Należy wypić 2 dodatkowe szklanki wody w czasie ok. 30 min. 


WAŻNE 

Badanie bez znieczulenia:
zacząć picie roztworu na 5 godz. i kończąc przyjmowanie wszelkich klarownych płynów nie później niż 2 godz. przed wyznaczoną godziną badania. 


Badanie w znieczuleniu:
zacząć picie roztworu tak żeby ostatnie klarowne płyny przyjąć najpóźniej do 4 godz. przed wyznaczoną godziną badania.


CLENSIA

Dni przed badaniemDietaZastosowanie preparatu

3 dni przed terminem badania

Nie spożywać: 

  •  owoców pestkowych (np. winogron, pomidorów, kiwi, truskawek); 
  •  nasion siemienia lnianego, maku i sezamu; 
  •  pieczywa z ziarnami (pestki i nasiona zalegające w jelicie utrudniają badanie). 

Poza tym zwykła dieta.

bez Clensia

1 dzień przed terminem badania

Lekkostrawne ubogoresztkowe śniadanie: 

• można pić w dowolnej ilości: herbatę, kawę bez fusów – czarną, klarowny sok, czysty kompot, wodę; 

• można zjeść: jasne pieczywo bez ziaren, np. bułeczkę lub kromkę chleba z masłem, z serem, żółtym serem, jajkiem na twardo, plastrem wędliny. 


Ok. 3 godz. przed zastosowaniem preparatu:
można zjeść zupę typu krem lub czysty bulion bez warzyw, bez makaronu. 


Do czasu badania:
można ssać landrynki; można dodatkowo pić klarowne płyny (wodę, herbatę, sok, kompot). 


NIE MOŻNA NIC JEŚĆ DO CZASU BADANIA

Ok. 3 godziny po ostatnim posiłku:
Rozpuścić 2 saszetki A i 2 saszetki B w 1 litrze wody i wypić tak przygotowany roztwór w ciągu około 1,5 godziny (1-2 godzin), w tempie około 250 ml co 15-20 minut. 

W ciągu wieczoru należy wypić dodatkową porcję co najmniej 0,5 litra klarownego płynu (woda, sok owocowy, napój bezalkoholowy, herbata, bez mleka). 


WAŻNE DLA BADAŃ ZAPLANOWANYCH W GODZINACH PRZEDPOŁUDNIOWYCH
Jeżeli badanie jest zaplanowane do godz. 10 bez znieczulenia lub do godz. 12 w znieczuleniu, preparat należy zastosować dwukrotnie zaczynając około godziny 16 i drugi raz około godziny 20.

Dzień badania

Badanie bez znieczulenia:
Do 2 godzin przed badaniem można pić klarowne płyny (wodę, herbatę, kawę bez fusów, kompot). 


Badanie w znieczuleniu:
Do 4 godzin przed badaniem można pić klarowne płyny (wodę, herbatę, kawę bez fusów, kompot). 

Można ssać landrynki. 


NIE MOŻNA NIC JEŚĆ DO CZASU BADANIA

Rozpuścić 2 saszetki A i 2 saszetki B w 1 litrze wody i wypić tak przygotowany roztwór w ciągu około 1,5 godziny (1-2 godzin), w tempie około 250 ml co 15-20 minut. 

Dodatkowo należy wypić dodatkową porcję co najmniej 0,5 litra klarownego płynu (woda, sok owocowy, napój bezalkoholowy, herbata, bez mleka). 


WAŻNE 

Badanie bez znieczulenia:
zacząć picie roztworu na 5 godz. i kończąc przyjmowanie wszelkich klarownych płynów nie później niż 2 godz. przed wyznaczoną godziną badania. 


Badanie w znieczuleniu:
zacząć picie roztworu tak żeby ostatnie klarowne płyny przyjąć najpóźniej do 4 godz. przed wyznaczoną godziną badania.


Jak przebiega kolonoskopia?

Kolonoskopia diagnostyczna trwa około 15–20 minut i zazwyczaj nie wymaga znieczulenia ogólnego. W przypadku konieczności rozszerzenia zakresu badania czas jego trwania  wydłuża się do 30–40 minut. Kolonoskopia przeprowadzana jest w pozycji leżącej na boku, ze zgiętymi w kolanach nogami. Pozycja może ulec zmianie w celu lepszego uwidocznienia jelita. W czasie badania do światła jelita wprowadza się pod ciśnieniem gaz. W ten sposób dochodzi do poszerzenia jelita, co ułatwia wprowadzenie kolonoskopu i obserwację śluzówki. Kolonoskopia może powodować u pacjenta pewien dyskomfort i wiązać się z dolegliwościami bólowymi, które wywołuje odruchowe obkurczanie jelita. Jeżeli są one silne, badanie może zostać przeprowadzone w krótkotrwałym znieczuleniu. Na kolonoskopię należy zabrać ze sobą dowód osobisty, ostatnie wyniki badań laboratoryjnych oraz obrazowych (USG, RTG, poprzednie badania endoskopowe), a także dokumentację medyczną (przebyte hospitalizacje, zabiegi). Po badaniu pacjent pozostaje w placówce ok. 2 godzin.W przypadku znieczulenia pacjent przez 12 godzin nie może prowadzić pojazdów mechanicznych. Dobrze jest zapewnić, aby ktoś towarzyszył pacjentowi w drodze z placówki do domu.

Jakie mogą wystąpić powikłania?

Powikłania kolonoskopii diagnostycznej takie jak nasilone krwawienie lub perforacja ściany jelita zdarzają się bardzo rzadko, częściej u osób starszych, po wcześniejszych zabiegach w obrębie jamy brzusznej lub z chorobami zapalnymi jelit. Gdy występuje konieczność usunięcia polipa podczas badania, ryzyko krwawienia jest większe i wynosi około 1%.

Do typowych dolegliwości występujących po badaniu zalicza się dyskomfort, wzdęcia i skurcze brzucha, a także nasilone oddawanie gazów. W razie dłuższego utrzymywania się lub znacznego nasilenia bólu, a także w przypadku wystąpienia gorączki lub krwawienia należy pilnie zgłosić się do lekarza.

Do jakiego lekarza należy się zgłosić po skierowanie?

Gdy występują wskazania (pacjent ma objawy lub obciążony wywiad rodzinny) na kolonoskopię kieruje lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, internista lub inny specjalista np. gastroenterolog. Osoby w wieku 50–65 lat (niezależnie od wywiadu rodzinnego) mogą zapisać się profilaktycznie na kolonoskopię w ramach badania przesiewowego raka jelita grubego wykonywanego raz na 10 lat.

Źródła
  1. E. Antos, J. Maliszewska, M. Wojciechowska, Kolonoskopia – problemy pacjentów przygotowujących się do badania, „Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu” 2019, t. 59, nr 2, s. 150–156.
  2. M. Kamiński, W. Marlicz, A. Koulaouzidis, Googling on Colonoscopy: A Retrospective Analysis of Search Engine Statistics, „Clinical and Experimental Gastroenterology” 2020, nr 13, s. 397–405.
  3. D. Łaski i wsp., Patients seeking information about colonoscopy – lessons learned from Google, „Przegląd Gastroenterologiczny” 2020, t. 15, nr 2, s. 144–150.
  4. S.W. Lee i wsp., Advanced colonoscopy and endoluminal surgery, Springer Science+Business Media, Berlin 2017.
  5. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika mały podręcznik 2020/2021, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020, r.26, s. 1655-1658.
  6. M. Szura, Badania diagnostyczne. Kolonoskopia. Część I: kwalifikacja i przygotowanie, „Medycyna Praktyczna - Medycyna Rodzinna” 2018, online: https://www.mp.pl/medycynarodzinna/praktyka-kliniczna/161233,kolonoskopia-kwalifikacja-i-przygotowanie [dostęp 24.10.2021].
  7. 1. Kolonoskopia. Informacje dla pacjenta. Online: https://www.luxmed.pl/assets/media/Kolonoskopia.pdf [dostęp: 09.01.2022].
  8. 2. E. Antos, J. Maliszewska, M. Wojciechowska, Kolonoskopia – problemy pacjentów przygotowujących się do badania, „Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu” 2019, t. 59, nr 2, s. 150–156.
  9. 3. K. Dołoto, Kolonoskopia w profilaktyce raka jelita grubego – działania pielęgniarskie w przygotowaniu do badania, „Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu” 2017, t. 1, nr 50, s. 102–106.
  10. 4. M. Leszczyński, K.L. MacArthur, K.P. Nelson i wsp., The association among diet, dietary fiber, and bowel preparation at colonoscopy, „Gastrointestinal Endoscopy” 2018, t. 88, nr 4, s. 685–694. 

Zobacz także

Krawienie z przewodu pokarmowego.jpg
GastrologiaPierwsze objawyProktologia

Przyczyny, objawy i leczenie krwawienia z przewodu pokarmowego

Krwawienie z przewodu pokarmowego może świadczyć o obecności poważnych chorób i nigdy nie powinno być przez nas lekceważone. Jego nasilenie jest bardzo zróżnicowane – od niezauważalnych gołym okiem krwawień do zagrażających życiu krwotoków. Dowiedz się, jakie są objawy krwawienia z przewodu pokarmowego oraz w jaki sposób można je leczyć.