Co to jest świnka? Objawy i leczenie nagminnego zapalenia przyusznic
Udostępnij na:
Świnka to zwyczajowa nazwa dla nagminnego zapalenia przyusznic. Choroba ta charakteryzuje się bolesnym powiększeniem ślinianek przyusznych. Najczęściej obserwowana jest świnka u dzieci. Przypadki u dorosłych są rzadsze, ale mają z reguły cięższy przebieg.
Spis treści
Świnka to choroba wieku szkolnego i wczesnoszkolnego, która szerzy się drogą kropelkową. Dzięki skutecznej szczepionce zachorowalność została znacznie ograniczona. Sprawdź, ile trwa świnka i jakie objawy towarzyszą tej chorobie. Dowiedz się, na czym polega jej leczenie.
Co to jest świnka?
Świnka, czyli nagminne zapalenie przyusznic, to choroba zakaźna wywołana przez wirus należący do rodziny Paramyxoviridae. Wykazuje on wysoką zakaźność. Najwięcej przypadków zachorowań dotyczy dzieci w wieku szkolnym. Świnka u dorosłych należy do rzadkości, gdyż przeważająca większość miała do czynienia z tą chorobą w okresie dzieciństwa. Mimo że przechorowanie świnki nie zapewnia 100% odporności przed kolejnym zakażeniem, przypadki ponownego zachorowania są sporadyczne.
Ile trwa świnka i jak dochodzi do zakażenia?
Do zakażenia wirusem świnki dochodzi przeważnie porą zimową. Patogen ten szerzy się drogą kropelkową w sposób bezpośredni podczas mówienia, kichania lub kasłania osoby chorej bądź drogą pośrednią, kiedy cząstki wydychanego patogenu osadzają się na powierzchniach i są przenoszone do organizmu z zabrudzonych dłoni. Możliwe jest również szerzenie się wirusa świnki przez ślinę chorego obecną na pożywieniu. Człowiek to jedyny nosiciel wirusa. Okres wylęgania się choroby to ok. 2–3 tygodni. Zdolność do zakażenia pojawia się 2–4 dni przed wystąpieniem objawów i utrzymuje się do 7–9 dni po ich ustąpieniu. Same objawy choroby trwają zwykle nie dłużej niż 7 dni. Przechorowanie świnki zapewnia odporność na całe życie.
Jak wygląda świnka?
Najczęstszymi objawami w przebiegu nagminnego zapalenia przyusznic są:
- obrzęk ślinianek przyusznych – powoduje ból podczas gryzienia i otwierania ust, znajdująca się nad śliniakami skóra jest napięta, blada, lekko błyszcząca, a obrzęk początkowo jednostronny, po 1–3 dniach staje się obustronny;
- złe samopoczucie;
- zaczerwienienie i obrzęk ujść przewodów ślinowych w jamie ustnej;
- bóle ucha;
- bóle mięśni;
- bóle głowy;
- podwyższona temperatura ciała (38–39,5°C), która utrzymuje się przez 3–4 dni.
Niekiedy w przebiegu choroby dochodzi do rozwoju aseptycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych o łagodnym przebiegu. Towarzyszą mu przeważnie takie objawy jak: wysoka gorączka, nudności, wymioty, ból głowy, ból mięśni, sztywność karku i światłowstręt. W części przypadków świnka ma przebieg bezobjawowy, a jedynym potwierdzeniem choroby jest stwierdzenie przeciwciał we krwi. Objawy świnki u dorosłych są takie same jak u dzieci, jednak choroba ma z reguły cięższy przebieg i obarczona jest większym ryzykiem powikłań.
Do jakiego lekarza się zgłosić?
Jeśli występują objawy świnki, należy w pierwszej kolejności zgłosić się lekarza pierwszego kontaktu – internisty lub lekarza rodzinnego, a w przypadku dziecka – do pediatry.
Rozpoznanie choroby
Rozpoznanie świnki stawiane jest na podstawie badania podmiotowego (wywiadu) i badania przedmiotowego (występowania objawów klinicznych). W przypadku osób zaszczepionych wykonywane są badania serologiczne polegające na wykryciu specyficznych przeciwciał IgG i IgM. Aby wykluczyć ewentualne bakteryjne podłoże choroby, zleca się badania laboratoryjne (morfologia, elektrolity, OB, CRP). Dodatkowa diagnostyka wykonywana jest wyłącznie w przypadku chorych, którzy wymagają hospitalizacji z powodu znacznego nasilenia objawów, bądź wystąpienia powikłań.
Na czym polega leczenie świnki?
W śwince prowadzone jest leczenie objawowe. Polega ono na podawaniu środków przeciwbólowych, przeciwzapalnych i przeciwgorączkowych. Na obolałe okolice szyi ulgę może przynieść rozgrzewanie. Warto nosić miękki szalik, stosować ciepłe okłady lub aplikować maść o właściwościach rozgrzewających. Choremu należy zapewnić wypoczynek. Bardzo ważna jest izolacja pacjenta w celu ograniczenia szerzenia się zakażenia. Podczas nagminnego zapalenia przyusznic powinno przejść się na dietę lekkostrawną. Posiłki muszą być nie za gorące ani za zimne oraz mieć konsystencję półpłynną lub płynną.
Powikłania świnki
Infekcja wirusem świnki zazwyczaj ustępuje bez powikłań. Jednak w niektórych przypadkach może powodować zapalenia jąder lub jajników (co może prowadzić do zaburzeń płodności), zapalenia trzustki, zapalenia rdzenia, ataksji, porażenia nerwów czaszkowych, a nawet głuchoty.
Profilaktyka świnki
Kluczowym elementem profilaktyki świnki są szczepienia ochronne. Dzięki nim znacznie spadła zachorowalność na nagminne zapalenie przyusznic, a jeśli już do niego dochodzi, to choroba ma lżejszy przebieg i obciążona jest mniejszym ryzykiem powikłań.
Szczepienie na świnkę należy do szczepień finansowanych z budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia. Stosowana jest szczepionka żywa atenuowana (z wirusem niezdolnym do wywołania choroby), skojarzona jednocześnie przeciwko odrze, różyczce i śwince. Preparat podawany jest domięśniowo lub podskórnie. Schemat szczepienia jest następujący:
- w 2. roku życia (w 13–15. miesiącu życia) – dawka podstawowa;
- w 6. roku życia – dawka przypominająca.
Skuteczność pełnego szczepienia wynosi 98–99%. Szczepionka jest bezpieczna, a jej przyjęcie to znacznie bezpieczniejsze rozwiązanie niż zachorowanie na świnkę. Czasami po podaniu szczepionki mogą wystąpić odczyny miejscowe, takie jak obrzęk, ból w miejscu wkłucia, zaczerwienie. Dodatkowo może pojawić się powiększenie węzłów chłonnych i podwyższona temperatura. Objawy ustępują samoistnie.
Udostępnij na:
Zobacz także
Zespół Ehlersa-Danlosa – jak go rozpoznać, diagnozować i leczyć?
Zespół Ehlersa-Danlosa (EDS) to złożona grupa dziedzicznych zaburzeń tkanki łącznej, które wynikają z defektów w strukturze i funkcjonowaniu kolagenu. Ta rzadka choroba – po raz pierwszy opisana w XIX wieku – charakteryzuje się szerokim spektrum objawów, od nadmiernej elastyczności skóry po komplikacje naczyniowe zagrażające życiu. Sprawdź, jak ją rozpoznać, diagnozować i leczyć!
Jakie są przyczyny suchości w nosie? Jak jej przeciwdziałać?
Niezależnie od pory roku uczucie suchości w nosie to uciążliwy problem, który nie tylko powoduje dyskomfort, lecz także może prowadzić do poważniejszych komplikacji zdrowotnych. Choć zazwyczaj sucha śluzówka nosa nie jest powodem do niepokoju, w niektórych przypadkach może być oznaką poważniejszej choroby. Sprawdź, jakie są potencjalne przyczyny „suchego nosa” i dowiedz się, jak przeciwdziałać temu kłopotliwemu symptomowi.
Co oznaczają przebarwienia na paznokciach?
Zadbane paznokcie to nie tylko kwestia estetyki, ale przede wszystkim cenna informacja o stanie zdrowia. Jednak wraz z wiekiem – a także pod wpływem różnorodnych czynników – ich wygląd może ulec niekorzystnym zmianom. Jednym z najczęstszych problemów są przebarwienia płytki paznokciowej. Sprawdź, o czym może świadczyć ten objaw i kiedy należy udać się do specjalisty.
