Co to jest przykurcz Dupuytrena? Przyczyny, objawy i sposoby leczenia
Przykurcz Dupuytrena zawdzięcza swoją nazwę Guillaumowi Dupuytrenowi, który w 1831 roku dokonał opisu tej jednostki chorobowej. Charakteryzuje się pojawieniem drobnego guzka bądź zgrubienia w obszarze dłoni, przykurczów i osłabionego funkcjonowania ręki. Przykurcz Dupuytrena leczony może być zachowawczo, lecz skuteczniejsze jest leczenie operacyjnie.
Spis treści
Przykurcz Dupuytrena rozpoczyna się najczęściej w 5. dekadzie życia. Prawdopodobieństwo jego występowania rośnie wraz z wiekiem i jest zdecydowanie większe u mężczyzn. Na szczęście jest schorzeniem występującym stosunkowo rzadko – dotyczy 1-2% populacji. Sprawdź, jakie są objawy i sposoby leczenia przykurczu Dupuytrena.
Co to jest przykurcz Dupuytrena?
Przykurcz Dupuytrena nazywany bywa również chorobą Dupuytrena. To schorzenie rozcięgna dłoniowego i elementów łącznotkankowych. Rozcięgno to mocne pasmo tkanki łącznej przypominające taśmę, położone pod skórą i tkanką podskórną po stronie dłoniowej. Przykurcz Dupuytrena charakteryzuje się bliznowaceniem rozcięgna dłoniowego z następczym przykurczem zgięciowym palców. W strukturze tej na skutek nadmiernego rozrostu fibroblastów (komórek produkujących kolagen i elastynę) powstają zgrubienia (pasma, guzki). Fibroblasty tworzą kolagen typu III - kiedy jest go za dużo, następuje miejscowe pogrubienie rozcięgna.
Choroba Dupuytrena rozwija się następująco:
- faza proliferacji – nadmiar fibroblastów, które wykazują sporą tendencję do dalszego namnażania się i zwiększenia liczby komórek,
- faza przerostu rozcięgna – określana bywa inaczej fazą przykurczeń (pojawiają się przykurcze w stawach),
- faza końcowa – określana również fazą zbliznowacenia, charakteryzuje się utrwaleniem przykurczy i brakiem progresji.
Jakie są przyczyny przykurczu Dupuytrena?
Przykurcz Dupuytrena nie ma dokładnie określonej etiologii. Wśród czynników predysponujących do jego powstania wymienia się m.in.:
- uwarunkowania genetyczne – obciążony wywiad rodzinny w kierunku tej choroby,
- narażenia na urazy i przeciążenia.
Choroba częściej występuje u mężczyzn, przedstawicieli rasy białej (zwłaszcza mieszkańców Europy Północnej), osób chorych na cukrzycę, palących tytoń, nadużywających alkoholu.
Jakie są objawy przykurczu Dupuytrena?
Na początkowym etapie choroby Dupuytrena w obrębie dłoni pojawia się delikatne zgrubienie lub niewielki guzek. Najczęściej lokalizuje się go u podstawy palca serdecznego i małego, rzadziej umiejscawia się w okolicy palca środkowego, wskazującego czy kciuka. Wraz z zaawansowaniem choroby następuje rozrost i usztywnianie zgrubień. W ich wyniku dochodzi do mimowolnego zginania palca lub palców. Na początku pacjent jest w stanie w sposób bierny (przy użyciu drugiej ręki) wyprostować zajęty palec.
Długotrwałe utrzymywanie się przykurczu skutkuje stopniowym utrwaleniem się zmian w aparacie więzadłowo-stawowym (strukturach więzadeł otaczających staw). W konsekwencji tego nie udaje się wyprostować palca. Takie zmiany znacznie ograniczają pracę ręki, a tym samym codziennie funkcjonowanie. U osób z przykurczem Dupuytrena zaobserwować można niekiedy dodatkowo: osłabienie czucia w obrębie opuszków palców, zaburzenia ukrwienia, ból, parestezje (uczucie mrowienia, drętwienia).
Do jakiego lekarza się zgłosić?
W przypadku zaobserwowania zmian w ręku lub zaburzeń jaj pracy należy zgłosić się na konsultację do lekarza ortopedy.
Rozpoznanie przykurczu Dupuytrena
Rozpoznanie przykurczu Dupuytrena opiera się na badaniu podmiotowym, czyli wywiadzie z pacjentem i przedmiotowym (badaniu fizykalnym). Z badań obrazowych, zazwyczaj w przypadku wątpliwości, wykonywane jest USG. Ponadto lekarz może wykonać tzw. test stołu. Polega on na tym, że pacjenta prosi się o położenie ręki płasko na stole – jeśli występuje przykurcz, nie może on wyprostować palców.
Na czym polega leczenie przykurczu Dupuytrena?
Leczenie przykurczu Dupuytrena w zależności od zaawansowania choroby może być zachowawcze lub operacyjne. To pierwsze opiera się na farmakoterapii i fizykoterapii, w tym m.in. na ultradźwiękach, radioterapii, nagrzewaniu dłoni, hydrokortyzonowej jonoforezie. Choremu zaleca się masaże i dobrane przez fizjoterapeutę ćwiczenia. Rehabilitacja zastosowana we wczesnym okresie może hamować postęp choroby. Należy pamiętać, że w przypadku bardziej zaawansowanych zmian leczenie nieoperacyjne ma niewielką skuteczność.
Jeżeli postępowania te nie przyniosą rezultatów i doszło do postępu choroby, która utrudnia codzienne funkcjonowanie, przeprowadza się leczenie zabiegowe. Wybór metod zabiegowych determinowany jest nasileniem choroby np. fasciotomia (chirurgiczne przecięcie przerośniętej powięzi), metoda igłowa (polega na wkłuciu igły do zmienionej chorobowo tkanki i jej mechanicznym rozdzieleniu, co likwiduje przykurcz), całkowite wycięcie zmienionego rozścięgna dłoniowego oraz guzków z jednoczesną korekcją przykurczów palców. Kinezyterapia jest bardzo ważna również po operacji. Obejmuje ćwiczenia usprawniające ręki. Choremu pomóc może też wstrzyknięcie kolagenazy (enzym, który trawi kolagen tworzący zgrubienia rozcięgna dłoniowego). Skuteczność tej procedury nie jest dokładnie poznana.
Profilaktyka przykurczu Dupuytrena
Z uwagi na to, że przyczyny choroby Dupuytrena nie są znane, to nie ma jednoznacznej profilaktyki. Zmniejszanie ryzyka wystąpienia przynieść może unikanie czynników ryzyka np. niestosowanie używek, prowadzenie leczenia chorób przewlekłych, unikanie urazów.