Znamiona – co powinno nas niepokoić?

Znamiona – niepokojące objawy

Każdy z nas ma znamiona, pieprzyki czy plamki. Nie musisz jednak obserwować ich codziennie, ponieważ możesz łatwo stracić czujność. Pamiętaj, żeby skontrolować je raz w miesiącu. Monitoruj nie tylko łatwo dostępne miejsce – sprawdzaj skórę głowy, skórę pomiędzy fałdami, zgięcia łokciowe i kolanowe. W razie potrzeby skorzystaj z lusterka lub poproś o pomoc kogoś z rodziny.

Jeśli zmiany zaczną Cię boleć, łuszczyć się, krwawić lub swędzieć, niezwłocznie umów się na wizytę u dermatologa. Podobnie postępuj, gdy zmieni się ich kolor, urosną bądź też pojawią się nagle. Niepokój powinna też wzbudzić zmiana o nieregularnym kształcie lub poszarpanych brzegach. Nie zwlekaj z wizytą u dermatologa, jeśli pojawiły się wydzielina, zaczerwienienie lub obwódka. Niezależnie od tego, czy masz wypukłą, strupkowatą czy płaską zmianę, jeśli dotychczasowa zmiana skóra zmienia się w czasie – pilnie skonsultuj się z dermatologiem.

Kiedy należy wybrać się do dermatologa?

Jeśli znajdujesz się w grupie ryzyka, raz w roku umów się do dermatologa na wizytę kontrolną. Do czynników predysponujących do rozwoju złośliwych nowotworów skóry zaliczamy:

• jasną karnację,
• długotrwałą ekspozycję na słońce lub częste wizyty w solarium,
• przypadki czerniaka w rodzinie,
• palenie tytoniu,
• narażenie na promieniowanie jonizujące,
• wrodzone lub nabyte niedobory odporności.

Nie bagatelizuj żadnej zmiany – pamiętaj, że wczesne wykrycie raka znacznie zwiększa szansę na jego wyleczenie. Pieprzyki, czyli znamiona barwnikowe, mogą być cieliste, czerwone, brązowe lub czarne. Powstają one na skutek namnażania się komórek pigmentowych (melanocytów), zazwyczaj pod wpływem promieniowania ultrafioletowego (obecnego w promieniowaniu słonecznym lub emitowanym przez lampy w solarium). Nie bagatelizuj zmian, które mają czarny lub ciemnobrązowy kolor czy też nagle zmieniły zabarwienie na ciemniejsze, niebieskawe lub jaśniejsze.

Na szczególną uwagę zasługują zmiany zlokalizowane pod pachami, na wargach, narządach płciowych, podeszwach stóp i wewnętrznej stronie dłoni. Narażone są bowiem na ciągłe podrażnienia.

Przeczytaj również: Liszaj – co to jest? Przyczyny i sposoby leczenia liszaja

Diagnostyka znamion skóry

Dermatoskopia jest podstawowym badaniem wykorzystywanym do oceny pieprzyków, plam soczewicowatych czy przebarwień. Dermatolog używa specjalnego narzędzia zwanego dermatoskopem, który pozwala obejrzeć zmiany w dużym powiększeniu. W ten sposób specjalista określi ich charakter i stwierdzi, czy trzeba je usunąć.

W niektórych przypadkach wystarczy bacznie je obserwować. Coraz częściej wykonuje się też wideodermatoskopię. Badanie jest bezbolesne i nieinwazyjne, pozwala obejrzeć zmiany w 140-krotnym powiększeniu. Dzięki temu specjalista sprawdzi struktury, których nie można zobaczyć gołym okiem. Wideodermatoskopia umożliwia zapis obrazu i wydruk, co ułatwia monitorowanie zmiany.

Jak odróżnić pieprzyka od czerniaka? Lekarz ocenia każde znamię, korzystając z metody ABCDE:

• A (ang. Asymmetry – asymetria) – znamię nie jest koliste ani owalne,
• B (ang. Borders – brzegi) – zmiana nie odcina się wyraźnie od skóry,
• C (ang. Colour – kolor) – niejednolity kolor,
• D (ang. Diameter – średnica) – średnica znamienia wynosi powyżej 6 mm,
• E (ang. Evolution – postępująca zmiana) – znamię szybko zmienia kolor, kształt, rozmiar lub grubość.

Sprawdź też: Laserowe usuwanie znamion – rodzaje laserów, przeciwwskazania i zastosowanie

Znamiona – leczenie

Jak wygląda usuwanie zmian skórnych? Podczas wizyty lekarz dokładnie obejrzy zmianę, a następnie dobierze metodę zabiegową.

Dermatolog może skierować pacjenta na zabieg chirurgiczny, podczas którego wycina zmianę wraz z marginesem zdrowych tkanek. Specjalista wysyła materiał do badania histopatologicznego – w ten sposób można stwierdzić, czy ona ma charakter łagodny, czy złośliwy. Zabieg zazwyczaj jest wykonywany w warunkach ambulatoryjnych. Pacjent może wrócić tego samego dnia do domu. Po podaniu znieczulenia miejscowego lekarz usuwa zmianę skalpelem. Do zabiegu chirurgicznego kwalifikują się przede wszystkim znamiona, które zmieniły swój wygląd, krwawią lub sączy się z nich wydzielina. W ten sposób usuwa się też zmiany, które znajdują się w trudno dostępnych miejscach lub okolicach narażonych na regularne podrażnienia.

Zmiany, które po zbadaniu dermatoskopem są niepodejrzane, można usunąć podczas zabiegu wykorzystującego fale radiowe. Trwa on 15–30 minut, w zależności od okolicy ciała. Podczas zabiegu specjalista przesuwa głowicę po skórze, a pacjent odczuwa ciepło. W ten sposób można usunąć kłykciny, brodawki, pieprzyki czy znamiona starcze. Do popularnych metod leczenia zalicza się też:

• Laseroterapię – specjalista celuje wiązkę światła w znamię, w wyniku czego dochodzi do jej odparowania lub wycięcia. Oprócz tego zostają zamknięte naczynia limfatyczne i krwionośne, dzięki czemu zabieg jest bezkrwawy i nieinwazyjny.
• Elektrokoagulacja – wykorzystuje prąd o wysokim natężeniu, który ścina białko znajdujące się w tkance.
• Kriochirurgia – zmianę zamraża się za pomocą ciekłego azotu.

Jak zmniejszyć ryzyko raka skóry? Codziennie stosuj krem z wysokim filtrem (SPF 30–50), nawet wtedy, gdy jest pochmurno lub pada deszcz. Unikaj solarium i nadmiernej ekspozycji na słońce.