Wydłużenie ścięgna Achillesa – kiedy się je wykonuje i na czym ono polega?

Schorzenia ortopedyczne to jedne z częściej występujących dolegliwości u pacjentów. Znaczna część tych patologii dotyczy ścięgna Achillesa. Sprawdź, co to za struktura i jakie mogą być przyczyny skrócenia długości tego ścięgna. Dowiedz się, w jaki sposób można osiągnąć wydłużenie ścięgna Achillesa i poprawić komfort codziennego funkcjonowania chorych.

Co to jest ścięgno Achillesa?

Ścięgno Achillesa, nazywane również ścięgnem piętowym, to największe ścięgno w ludzkim ciele. Zbudowane jest ze ścięgna mięśnia brzuchatego łydki i mięśnia płaszczkowatego (należy do warstwy powierzchownej tylnych mięśni goleni). Ścięgno Achillesa w części szczytowej jest szerokie i płaskie, następnie grubieje i zwęża się ku dołowi. Kończy się na guzie piętowym. Ścięgno Achillesa pracuje w czasie poruszania się – skakania, biegania, chodzenia. To ono odpowiada za odrywanie pięty od podłoża oraz przenoszenie ciężaru ciała na palce. Operacja wydłużenia ścięgna Achillesa należy do częściej przeprowadzanych zabiegów ortopedycznych.

Co może powodować skrócenie ścięgna Achillesa?

Zbyt krótkie ścięgno Achillesa może być spowodowane wadą wrodzoną. Innymi przyczynami tego stanu są stany chorobowe prowadzące do przykurczy (polegają one na skróceniu długości włókien ścięgna), jak również zwiększenie napięcia mięśni. Przykurcze pojawić mogą się w przebiegu schorzeń nerwowo-mięśniowych, takich jak: zaburzenia spastyczne, związane z wadami dolnego odcinka rdzenia kręgowego, dystrofie czy mózgowe porażenie dziecięce. Inne przyczyny przykurczu to m.in.: urazy, choroby metaboliczne, powikłania po kontuzjach podudzia, stany zapalne, przeciążenia, długotrwałe unieruchomienia, brak ruchu.

Osoba ze skróconym ścięgnem Achillesa ma problemy z poruszaniem się – chodzi na palcach, nie jest w stanie postawić całej powierzchni stopy na podłożu. Chorzy predysponowani są do rozwoju modzeli w okolicy palucha, bólu przodostopia, sztywności mięśni podudzia, ograniczenia ruchomości stawu skokowego, nadmiernego przechylenia do przodu miednicy. Niepodjęcie leczenia tej patologii może doprowadzić do degeneracji stawów przodostopia i kolana, a także wad postawy kończyn dolnych czy w ciężkich przypadkach kręgosłupa w odcinku lędźwiowym.

Do jakiego lekarza należy się zgłosić?

Z dolegliwościami w obrębie stopy w pierwszej kolejności należy się zgłosić do lekarza pierwszego kontaktu – internisty lub lekarza rodzinnego. Wykluczy on inne przyczyny dolegliwości, a w razie wskazań skieruje pacjenta do ortopedy – specjalisty zajmującego się schorzeniami układu ruchu, m.in. diagnostyką i leczeniem przykurczu ścięgna Achillesa.

Wydłużenie ścięgna Achillesa u dzieci i dorosłych

Zabieg wydłużenia ścięgna Achillesa przeprowadza się w przypadku niewystarczających rezultatów stosowanej dotychczas rehabilitacji. Z reguły pierwsze oddziaływanie w tego typu patologiach ma charakter zachowawczy. Składają się na nie odpowiednio dobrane ćwiczenia ruchowe, zabiegi manualne, fizykoterapia. Leczenie tego schorzenia można wspomagać poprzez wstrzykiwanie toksyny botulinowej do chorych struktur. Zadaniem tych oddziaływań jest usunięcie napięcia i wydłużenie przykurczonych włókien.

W sytuacji zmian opornych na leczenie zachowawcze lub mocno zaawansowanych wprowadza się operację chirurgiczną. Wydłużenie ścięgna Achillesa to zabieg, który wykonuje się metodą klasyczną lub małoinwazyjną. Przeprowadza się go u pacjenta leżącego na plecach. Asystent utrzymuje kończynę w wygodnej dla operatora pozycji, jednocześnie napinając ścięgno Achillesa poprzez wykonywanie zgięcia grzbietowego. Klasyczne wydłużenie ścięgna wykonuje się poprzez przecięcie skóry i tkanki podskórnej oraz nacięcie ścięgna w kształcie litery „Z”. Następnie rozsuwa się jego końce i zszywa specjalnym szwem, co zapewnia wydłużenie ścięgna. Efekt taki uzyskać można niekiedy techniką małoinwazyjną. Wykonuje się wówczas 3 przezskórne nacięcia ścięgna na mniej więcej 1 cm i rozciąga się go. Rany zamyka się elastycznymi opatrunkami plastrowymi (steri strip) i zakłada się opatrunek gipsowy na 4–5 tygodni.

Po zabiegu wydłużenia ścięgna Achillesa pacjent kierowany jest na rehabilitację. Jest ona bardzo podobna jak w przypadku szycia ścięgna Achillesa. Wczesny jej okres obejmuje: masaż limfatyczny, zapobiegający obrzękom tkanek, schładzanie i utrzymywanie stopy na podwyższeniu, wzmacnianie mięśni krótkich stopy, mobilizację ślizgu ścięgna, aby nie dopuścić do zrostów tkankowych, elektrostymulację mięśni łydki. Kolejny etap oddziaływań ma miejsce po uzyskaniu wytrzymałości ścięgna, która pozwoli na pełne obciążanie stopy. Składają się na niego: wzmacnianie mięśnia trójgłowego łydki, ćwiczenia wspierające propriocepcję (czucie głębokie), reedukacja chodu, stretching (rozciąganie), elementy treningu sportowego. Powrót do pełnego zakresu aktywności fizycznej następuje po mniej więcej 6–7 miesiącach od zabiegu wydłużenia ścięgna Achillesa.

W Szpitalu Carolina w Warszawie przyjmują wykwalifikowani lekarze ortopedzi, którzy specjalizują się w patologiach ze strony ścięgna Achillesa. Skorzystaj z ich pomocy i zapomnij o problemach z poruszaniem się.