Czym są zaburzenia funkcji poznawczych? Jak się objawiają?
Udostępnij na:
Funkcje poznawcze umożliwiają nam odbieranie bodźców z otaczającego nas świata. Wraz z wiekiem może dojść do ich upośledzenia. Dowiedz się, czym są zaburzenia funkcji poznawczych, jak się objawiają i jak zadbać o zdrowie układu nerwowego.
Spis treści
Czym są funkcje poznawcze? Jakie są ich rodzaje?
Funkcje poznawcze pozwalają nam odbierać, przetwarzać i przechowywać bodźce ze świata zewnętrznego. Dzielą się na podstawowe, takie jak uwaga, pamięć, percepcja, funkcje wykonawcze oraz tak zwane wyższe, do których zaliczamy myślenie i język. Pamięć to zdolność utrwalania, przechowywania i odtwarzania naszych przeżyć psychicznych. Jest ściśle powiązana z uwagą, albowiem możemy zapamiętać tylko to, na co skierowaliśmy strumień naszej świadomości.
Świadomość stanowi elementarną cechę zjawisk psychicznych, i wiąże się z poczuciem ich przeżywania. Przez uwagę rozumiemy podmiotowe zwracanie się naszego ja ku przedmiotowi poznania. Uwaga umożliwia selektywną koncentrację percepcji na jednym zjawisku. Percepcja oznacza postrzeganie i organizację wrażeń zmysłowych (dotyk, słuch, powonienie, wzrok, smak), aby móc zinterpretować rzeczywistość. Funkcje wykonawcze pozwalają nam kontrolować i regulować zachowanie. Myślenie polega na przetwarzaniu informacji zawartych w spostrzeżeniach, wyobrażeniach, pojęciach, symbolach, obrazach i dźwiękach. Język opisuje otaczającą nas rzeczywistość.
Przeczytaj także: Poznaj zakres opieki psychologa, psychiatry i psychoterapeuty
Czym są zaburzenia poznawcze?
Przez zaburzenia poznawcze uznaje się upośledzenie we wszystkich powyżej opisanych funkcjach – mogą to być trudności w przetwarzaniu i analizowaniu informacji, problemy z pamięcią i koncentracją uwagi, planowaniem, podejmowaniem decyzji, problemy językowe. Mogą one bardzo utrudnić lub wręcz uniemożliwić samodzielne funkcjonowanie i przez to obniżyć jakość życia.
Jakie są objawy zaburzenia funkcji poznawczych?
Wraz z wiekiem dochodzi do obumierania komórek nerwowych ośrodkowego układu nerwowego, co prowadzi do obniżenia zdolności umysłowych. Pojawiają się problemy z pamięcią, trudności z uczeniem się nowych informacji, a także problemy z przywoływaniem utrwalonych wiadomości. Wypowiedziom towarzyszy uczucie braku słów, może to dotyczyć zarówno słów o wysokiej frekwencji, czyli często występujących, jak i tych specjalistycznych. Do tego dochodzą trudności z koncentracją uwagi, trudności z orientacją w terenie, brak jasności myślenia, trudności ze zbudowaniem wypowiedzi, lapsusy językowe. Budzi to lęk o pogarszające się zdolności umysłowe i wystąpienie otępienia.
Warto zaznaczyć, że pojawiające się kłopoty kognitywne nie muszą oznaczać od razu choroby neurozwyrodnieniowej. Mogą to być tak zwane Łagodne zaburzenia poznawcze, które są właściwie naturalnym wynikiem starzenia się organizmu. Jeśli zaobserwujemy u siebie powyższe objawy, to jest to dobry moment, aby zbadać stan funkcjonowania poznawczego. Da nam to szansę na zatrzymanie procesu neurodegeneracyjnego i zachowanie samodzielności i komfortu życia.
Czym są łagodne zaburzenia poznawcze? Jak je rozpoznać?
Łagodne zaburzenia poznawcze to odrębny zespół objawów klinicznych opisywany jako stan pomiędzy prawidłowym funkcjonowaniem a rozpoczynającą się chorobą neurozwyrodnieniową. Z etapu łagodnych zaburzeń poznawczych można wrócić do normalnego, zdrowego funkcjonowania, bądź wejść w chorobę neurodegeneracyjną (typu choroba Alzheimera, otępienie z ciałami Levy’ego, otępienie czołowo-skroniowe, choroba Parkinsona, stwardnienie zanikowe boczne, żeby wspomnieć o najważniejszych).
Badanie neuropsychologiczne pozwoli określić, czy dane problemy zgłaszane przez pacjenta są na poziomie MCI (Łagodnych zaburzeń poznawczych), czy też są stosowne do wieku. A może już rozpoczęła się choroba, a jeśli tak to jaka? Neuropsycholog przeprowadzi dokładny wywiad z osobą zainteresowaną, ale niekiedy też z rodziną czy bliskimi, poprosi o badania neuroobrazowe, a na kolejnej wizycie przeprowadzi szczegółowe badanie wykorzystujące narzędzia psychometryczne. Pacjent otrzyma wówczas diagnozę, dzięki której będzie mógł poznać przyczyny swoich problemów i ewentualnie rozpocząć leczenie.
Jak chronić się przed wystąpieniem łagodnych zaburzeń poznawczych?
Warto też wspomnieć, jak chronić się przed wystąpieniem łagodnych zaburzeń poznawczych:
- dbać o umiarkowany wysiłek najlepiej na świeżym powietrzu,
- wprowadzić dietę śródziemnomorską,
- utrzymywać kontakty towarzyskie,
- zachować aktywność intelektualną,
- uczestniczyć w życiu kulturalnym,
- rozwijać swoje hobby.
O Autorze
Udostępnij na:
Zobacz także
Czym jest trauma pokoleniowa? Jaki jest jej wpływ na zachowanie i podejmowanie decyzji?
„Trauma pokoleniowa” to określenie odnoszące się do pewnych doświadczeń lub przekonań przekazywanych z jednej generacji na drugą, wiążących się z negatywnymi konsekwencjami. W psychologii pojęcie to nazywane jest również traumą transgeneracyjną i ma związek z długotrwałym procesem, a nie z jednorazowymi sytuacjami. Czym dokładnie charakteryzuje się trauma pokoleniowa i jak wpływa na kolejne generacje? Dowiedz się więcej na ten temat.
DDA a związek – jak przeszłość dorosłych dzieci alkoholików wpływa na relacje?
Dorosłe dzieci alkoholików, w skrócie DDA, to osoby, które w swoim życiu mogą napotkać wiele różnego rodzaju trudności i problemów, skorelowanych z dzieciństwem oraz z doświadczeniami ze środowiska, w którym wyrastały. Jednym z poważnych problemów jest sposób nawiązywania głębszych relacji, w tym również związków romantycznych oraz przyjaźni. Dowiedz się więcej o tym, jak wygląda budowanie związku z osobami DDA.
Czym jest epizod maniakalny? Jakie są jego objawy i przyczyny?
Choć mogłoby się wydawać, że depresja i epizod maniakalny nie mają ze sobą nic wspólnego, to jednak oba te przypadki należą do zaburzeń nastroju. Tak jak epizod depresyjny, epizod maniakalny jest pewnego rodzaju stanem psychologicznym i fizjologicznym, w którym znajduje się pacjent. Co więcej, w większości przypadków występują łącznie – przeplatają się, głównie w ramach choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD), której rozpowszechnienie w skali światowej wynosi 2–5% i występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Przebieg ChAD charakteryzujący się wyłącznie nawrotami manii jest niezwykle rzadki. Większość pacjentów w całościowym przebiegu choroby, niezależnie od jej podtypu, doświadcza więcej epizodów depresyjnych.
