Czym są zaburzenia funkcji poznawczych? Jak się objawiają?

Czym są funkcje poznawcze? Jakie są ich rodzaje?

Funkcje poznawcze pozwalają nam odbierać, przetwarzać i przechowywać bodźce ze świata  zewnętrznego. Dzielą się na podstawowe, takie jak uwaga, pamięć, percepcja, funkcje wykonawcze oraz tak zwane wyższe, do których zaliczamy myślenie i język. Pamięć to zdolność utrwalania, przechowywania i odtwarzania naszych przeżyć psychicznych. Jest ściśle powiązana z uwagą, albowiem możemy zapamiętać tylko to, na co skierowaliśmy strumień naszej świadomości.

Świadomość stanowi elementarną cechę zjawisk psychicznych, i wiąże się z poczuciem ich przeżywania. Przez uwagę rozumiemy podmiotowe zwracanie się naszego ja ku przedmiotowi poznania. Uwaga umożliwia selektywną koncentrację percepcji na jednym zjawisku. Percepcja oznacza postrzeganie i organizację wrażeń zmysłowych (dotyk, słuch, powonienie, wzrok, smak), aby móc zinterpretować rzeczywistość. Funkcje wykonawcze pozwalają nam kontrolować i regulować zachowanie. Myślenie polega na przetwarzaniu informacji zawartych w spostrzeżeniach, wyobrażeniach, pojęciach, symbolach, obrazach i dźwiękach. Język opisuje otaczającą nas rzeczywistość.

Przeczytaj także: Poznaj zakres opieki psychologa, psychiatry i psychoterapeuty

Czym są zaburzenia poznawcze?

Przez zaburzenia poznawcze uznaje się upośledzenie we wszystkich powyżej opisanych  funkcjach – mogą to być trudności w przetwarzaniu i analizowaniu informacji, problemy z pamięcią i koncentracją uwagi, planowaniem, podejmowaniem decyzji, problemy językowe. Mogą one bardzo utrudnić lub wręcz uniemożliwić samodzielne funkcjonowanie i przez to obniżyć jakość życia.

Jakie są objawy zaburzenia funkcji poznawczych?

Wraz z wiekiem dochodzi do obumierania komórek nerwowych ośrodkowego układu nerwowego, co prowadzi do obniżenia zdolności umysłowych. Pojawiają się problemy z pamięcią, trudności z uczeniem się nowych informacji, a także problemy z przywoływaniem utrwalonych wiadomości. Wypowiedziom towarzyszy uczucie braku słów, może to dotyczyć zarówno słów o wysokiej frekwencji, czyli często występujących, jak i tych specjalistycznych. Do tego dochodzą trudności z koncentracją uwagi, trudności z orientacją w terenie, brak jasności myślenia, trudności ze zbudowaniem wypowiedzi, lapsusy językowe. Budzi to lęk o pogarszające się zdolności umysłowe i wystąpienie otępienia.

Warto zaznaczyć, że pojawiające się kłopoty kognitywne nie muszą oznaczać od razu choroby neurozwyrodnieniowej. Mogą to być tak zwane Łagodne zaburzenia poznawcze, które są właściwie naturalnym wynikiem starzenia się organizmu. Jeśli zaobserwujemy u siebie powyższe objawy, to jest to dobry moment, aby zbadać stan funkcjonowania poznawczego. Da nam to szansę na zatrzymanie procesu neurodegeneracyjnego i zachowanie samodzielności i komfortu życia.

Czym są łagodne zaburzenia poznawcze? Jak je rozpoznać?

Łagodne zaburzenia poznawcze to odrębny zespół objawów klinicznych opisywany jako stan pomiędzy prawidłowym funkcjonowaniem a rozpoczynającą się chorobą neurozwyrodnieniową. Z etapu łagodnych zaburzeń poznawczych można wrócić do normalnego, zdrowego funkcjonowania, bądź wejść w chorobę neurodegeneracyjną (typu choroba Alzheimera, otępienie z ciałami Levy’ego, otępienie czołowo-skroniowe, choroba Parkinsona, stwardnienie zanikowe boczne, żeby wspomnieć o najważniejszych).

Badanie neuropsychologiczne pozwoli określić, czy dane problemy zgłaszane przez pacjenta są na poziomie MCI (Łagodnych zaburzeń poznawczych), czy też są stosowne do wieku. A może już rozpoczęła się choroba, a jeśli tak to jaka? Neuropsycholog przeprowadzi dokładny wywiad z osobą zainteresowaną, ale niekiedy też z rodziną czy bliskimi, poprosi o badania neuroobrazowe, a na kolejnej wizycie przeprowadzi szczegółowe badanie wykorzystujące narzędzia psychometryczne. Pacjent otrzyma wówczas diagnozę, dzięki której będzie mógł poznać przyczyny swoich problemów i ewentualnie rozpocząć leczenie.

Jak chronić się przed wystąpieniem łagodnych zaburzeń poznawczych?

Warto też wspomnieć, jak chronić się przed wystąpieniem łagodnych zaburzeń poznawczych:

• dbać o umiarkowany wysiłek najlepiej na świeżym powietrzu,
• wprowadzić dietę śródziemnomorską,
• utrzymywać kontakty towarzyskie,
• zachować aktywność intelektualną,
• uczestniczyć w życiu kulturalnym,
• rozwijać swoje hobby.