Do czego prowadzi nieleczone ADHD?
Wiemy, że nieleczone ADHD u dorosłych oraz u dzieci zwiększa ryzyko zachorowania na choroby psychiczne i fizyczne. Potencjalnych konsekwencji jest jednak więcej. Dotyczą one już wspomnianego zdrowia psychicznego oraz fizycznego, a także uzależnień, zaburzeń snu, nadwagi i otyłości. Badania wykazują duży związek między ADHD a przestępczością i przemocą. Konsekwencje widoczne są również w życiu społecznym, obszarach pracy i edukacji.
Spis treści
ADHD jest zaburzeniem neurorozwojowym (w uproszczeniu jest innym sposobem funkcjonowania układu nerwowego), co oznacza, że nie ma możliwości jego uleczenia. Leczenie jest w tym kontekście rozumiane jako wsparcie farmakologiczne, redukowanie nasilenia objawów, uczenie się metod radzenia sobie i psychoedukacja
Nieleczone ADHD u dorosłych a u dzieci
Często nieleczone ADHD związane jest z brakiem specjalistycznej diagnozy. Dlatego ważne jest konsultowanie niepokojących objawów już w dzieciństwie. Około 70% osób z rozpoznaniem ADHD spełnia kryteria dla tego zaburzenia od dzieciństwa do dorosłości, więc odpowiednio wczesne rozpoznanie może zapobiec wielu negatywnym konsekwencjom.
W przypadku dzieci głównym wyzwaniem będzie obszar nauki – w tym kwestie związane ogólnie ze szkołą, jak np. organizowanie i wywiązywanie się ze zobowiązań, punktualność oraz relacje. Częstym problemem są także ryzykowne zachowania, które wynikają z impulsywności i trudności z regulacją emocji.
Nieleczone ADHD u dorosłych może – prócz trudności, które pojawiły się już w dzieciństwie – zwiększać ryzyko braku stabilności finansowej i rozwinięcia się uzależnień. Osobom z ADHD może być trudno tworzyć stabilne związki romantyczne, wywiązywać się z obowiązków rodzicielskich i utrzymywać relacje z bliskimi.
Objawy nieleczonego ADHD
Objawy nieleczonego ADHD u dorosłych i u dzieci są takie same jak w ADHD w ogóle. Różnica będzie polegać na ich nasileniu, a więc na tym, „czy” oraz „jak” dany objaw wpływa na nasze życie. Niektóre z objawów mogą nasilać się z czasem. Na ich natężenie będą miały wpływ m.in. nasze strategie radzenia sobie oraz aktualna sytuacja życiowa i związane z nią wyzwania.
Część typowych objawów dotyczy:
- trudności z koncentracją – szczególnie na aktywnościach monotonnych, repetytywnych, postrzeganych jako nieciekawe,
- problemów z planowaniem – ułożeniu dnia, nadaniu priorytetów, punktualności, konsekwencji, szacowania czasu,
- impulsywności – co może skutkować pochopnym wyciąganiem wniosków i podejmowaniem decyzji pod wpływem chwili, a także częstego przerywania wypowiedzi innych osób,
- nadaktywności – czyli trudności w spokojnym siedzeniu np. podczas wyjścia do kina czy słuchania wykładów.
Objawy samego ADHD oraz konsekwencje braku odpowiedniego wsparcia często wpływają na występowanie dodatkowych rozpoznań m.in. depresji, zaburzeń lękowych.
Nieleczone ADHD – skutki
Negatywne konsekwencje nieleczonego ADHD u dorosłych oraz dzieci można podzielić na różne sfery życia:
- edukacja: trudności w nauce i gorsze wyniki edukacyjne, akademickie niż rówieśnicy, większa szansa na nieukończenie edukacji obowiązkowej i/lub porzucenie dalszej (np. studiów), większa liczba nieobecności na zajęciach szkolnych,
- praca: problemy z organizacją pracy, wykonywanie pracy poniżej zdolności, trudność w utrzymaniu stabilnego zatrudnienia, częste zmiany miejsca pracy, trudność w utrzymaniu niekonfliktowych relacji ze współpracownikami,
- relacje: konflikty, problemy z komunikacją, trudności w budowaniu trwałych więzi, większe ryzyko rozwodu,
- zdrowie psychiczne: zwiększone ryzyko depresji oraz zaburzeń lękowych, uzależnień, niskiej samooceny, zaburzeń odżywiania, samobójstw i samookaleczeń,
- zdrowie fizyczne: trudności w regularnym przyjmowaniu leczenia i stosowaniu się do zaleceń oraz zwiększone ryzyko wypadków, trudności z prowadzeniem pojazdów, zwiększone ryzyko otyłości i zaburzeń snu, chorób sercowo-naczyniowych (m.in. zawał serca, udar) i chorób neurodegeneracyjnych w późniejszym życiu,
- normy społeczne: trudne i antyspołeczne zachowania, w tym w formie przestępczości – częstość występowania jest uzależniona od nasilenia objawów ADHD.
Badania pokazują, że ADHD ma związek z wyższym ryzykiem samookaleczeń, wczesnego używania tytoniu i marihuany (w różnej postaci) oraz podejmowania ryzykowanych zachowań seksualnych. Mogą one skutkować nastoletnimi ciążami. Objawy mają również wpływ na rodziny, powodując większą ilość konfliktów z rodzeństwem i rodzicami, zmniejszając jakość wspólnie spędzanego czasu.
Czy nieleczone ADHD może wywołać inne zaburzenia psychiczne?
Badania wskazują na częste współwystępowanie niektórych zaburzeń i trudności z ADHD oraz na ich wspólną patofizjologię. Nie musi to jednak oznaczać prostego związku przyczynowo-skutkowego, jakoby ADHD bezpośrednio wywoływało inne zaburzenia psychiczne. Wiemy jednak, że objawy ADHD i ich nasilenie, będą wpływać na nasze zasoby i sposoby w radzeniu sobie z wyzwaniami, wybór stylu życia i inne kwestie. W związku z tym odpowiednie wsparcie psychologiczne, edukacja, dostosowanie środowiska oraz leczenie psychiatryczne może zapobiegać potencjalnym ryzykom w postaci zaburzeń psychicznych.
Wiemy, że ADHD współwystępuje często z zaburzeniami nastroju i osobowości, co sugeruje wspólne podłoże obu tych zaburzeń – dysregulację emocjonalną. Podobnie jest w przypadku zwiększonego ryzyka popełnienia samobójstwa i samookaleczania – tutaj czynnikiem zwiększającym prawdopodobieństwo będzie impulsywność związana z ADHD.
Nieleczone ADHD u dzieci może wpłynąć na niepoprawne rozwinięcie się osobowości w związku z trudnościami w poradzeniu sobie z wyzwaniami edukacyjnymi, rówieśniczymi i rodzinnymi. Wiele osób z ADHD doświadcza niskiej samooceny, która jest często powiązana z depresją. Problemy z utrzymaniem rutyny i pamiętania o jedzeniu czy piciu, trudność z utrzymaniem trwałych relacji społecznych, poczucie odmienności i niedopasowania oraz zaburzenia snu mogą być podwalinami do rozwinięcia się zaburzeń lękowych i zaburzeń odżywiania.
Gdzie zwrócić się po pomoc?
Jeśli masz już diagnozę i zastanawiasz się co dalej, to możesz zwrócić się po pomoc do poradni zdrowia psychicznego oraz psychologów i psychiatrów. Jeżeli zauważasz u siebie trudności, które mogą być związane z ADHD, ale nie masz jeszcze diagnozy, to rozważ konsultację psychiatryczną lub psychologiczną albo bezpośrednio udaj się na diagnozę.
Udostępnij:
Zobacz także
Depresja poporodowa – przyczyny powstawania, objawy, sposoby leczenia
Urodziłaś dziecko, ale nie potrafisz się z tego cieszyć? Czujesz, że nie dorastasz do roli matki i na każdym możliwym kroku widzisz swoje wady? Takie uczucia towarzyszą tysiącom młodych mam. Szacuje się, że depresja poporodowa dotyka 10-22% kobiet, ale tylko co druga zgłasza się z nią do specjalisty. Problem jest często mylony z hormonalną huśtawką nastrojów, jednak nie warto go bagatelizować. Sprawdź, jakie są kryteria diagnostyczne depresji poporodowej, jak się objawia i w jaki sposób można ją leczyć. Czy młodzi ojcowie również są narażeni na to zaburzenie?
Autyzm – objawy, diagnostyka i leczenie
Zaburzenia ze spektrum autyzmu to szeroka gama schorzeń rozwojowych, które najczęściej diagnozowane są we wczesnym dzieciństwie między 3. a 10. rokiem życia. Dowiedz się dokładnie, na czym polega autyzm, jakie są objawy i przyczyny autyzmu, a także, jak przebiega leczenie tego zaburzenia.
Depresja – przyczyny, najczęstsze objawy, sposoby leczenia
Każdy czasem odczuwa smutek, przygnębienie czy brak motywacji. Jednak gdy takie uczucia utrzymują się przez dłuższy czas i zaczynają wpływać na codzienne życie, mogą być sygnałem czegoś poważniejszego. Depresja to choroba, która nie ogranicza się tylko do złego nastroju – wpływa na emocje, myśli, a nawet zdrowie fizyczne, oddziałując na całe funkcjonowanie człowieka. Jakie są najczęstsze przyczyny depresji? Po czym można ją rozpoznać? I przede wszystkim – jakie metody leczenia pozwalają odzyskać równowagę psychiczną? Przyjrzyjmy się mechanizmom tej choroby i sposobom radzenia sobie z jej objawami.
