Autyzm – objawy, diagnostyka i leczenie

05.08.2024

Zaburzenia ze spektrum autyzmu to szeroka gama schorzeń rozwojowych, które najczęściej diagnozowane są między 3. a 10. rokiem życia. Dowiedz się, jakie są objawy i przyczyny autyzmu, a także, na czym polega leczenie tego zaburzenia.

Autyzm – objawy, diagnostyka i leczenie

Spis treści

Czym charakteryzują się zaburzenia ze spektrum autyzmu?
Na czym polega diagnostyka autyzmu?
Leczenie zaburzeń ze spektrum autyzmu

Czym charakteryzują się zaburzenia ze spektrum autyzmu?

Autyzm to zaburzenie neurorozwojowe, powodujące różnego rodzaju objawy, w zależności od nasilenia. Współcześnie diagnozowany jest u 1 na 56 dzieci w Europie, przy czym trzy razy częściej u chłopców niż dziewczynek. Symptomy zaburzeń ze spektrum autyzmu właśnie w przypadku płci żeńskiej są częściej pomijane lub wizyta u specjalisty odbywa się dopiero w dorosłym życiu.

Do dwóch najważniejszych cech charakterystycznych dla autyzmu można zakwalifikować deficyty w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji społecznych oraz powtarzalne i ograniczone wzorce zachowań.

Najczęściej wśród symptomów wymienia się:

Pakiet Diagnoza w kierunku zaburzeń ze spectrum autyzmu przy wykorzystaniu narzędzia ADOS-2 - dzieci

  • trudności z rozumieniem emocji własnych oraz przeżywanych przez innych ludzi,
  • unikanie kontaktu wzrokowego,
  • niechęć do wchodzenia w relacje,
  • izolowanie się od innych,
  • utrzymywanie procedur i schematów działania,
  • echolalia, czyli powtarzanie tych samych słów i wyrażeń,
  • problemy z komunikowaniem potrzeb,
  • trudności z odczytywaniem komunikacji niewerbalnej.

Bardzo często u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mogą pojawiać się zachowania usztywnione, do których kwalifikują się przykładowo: chodzenie tą samą trasą, jedzenie obiadu w taki sam sposób, wybieranie dokładnie tych samych potraw, interesowanie się tylko jednym tematem lub posiadanie jednego zainteresowania.

Dzieci z autyzmem mogą wykazywać także takie zachowania jak wpatrywanie się w wirujące obiekty (takie jak pralka), układanie zabawek w sposób precyzyjny i przemyślany, zawsze taki sam, czy też odbieranie bodźców w sposób nadmiernie intensywny (na przykład jeśli chodzi o hałasy, zapachy).

Na czym polega diagnostyka autyzmu?

Pierwsze symptomy zaburzeń ze spektrum autyzmu widoczne są już u dzieci do 2. roku życia. Psychologowie zajmują się jednak diagnozą zwykle u maluchów w wieku od 3 do 10 lat. Szczególne znaczenie ma diagnostyka spektrum autyzmu u dzieci. Zwykle zajmuje się nią psycholog dziecięcy, na konkretne badania skierować może ponadto pediatra.

Pakiet Diagnoza w kierunku zaburzeń ze spectrum autyzmu przy wykorzystaniu narzędzia ADOS-2 - dorośli

Możliwa jest również diagnostyka spektrum autyzmu u dorosłych, a więc u osób, u których zaburzenie to nie zostało rozpoznane w odpowiednim czasie, czyli w okresie dzieciństwa. Niektóre symptomy są trudne do zauważenia, dodatkowo zaburzenie może być mylone z ADHD lub depresją. Co więcej, osoby z autyzmem wysokofunkcjonującym lub zespołem Aspergera najczęściej potrafią maskować dysfunkcje w zachowaniach społecznych i stosunkowo dobrze radzą sobie w życiu codziennym.

Zobacz także: Autyzm – co po diagnozie?

Leczenie zaburzeń ze spektrum autyzmu

W przypadku dzieci najlepiej sprawdzają się spotkania z psychologiem dziecięcym, a często także logopedą. Dorośli mogą zdecydować się na proces psychoterapii. Zdarza się, że przydatne jest leczenie farmakologiczne u psychiatry. Sposoby działania są jednak dobierane do konkretnych przypadków. Zwykle koncentrują się na psychoterapii, na przykład w nurcie poznawczo-behawioralnym, oraz treningu umiejętności społecznych. Metody te uznawane są za skuteczne i mimo że autyzmu nie da się całkowicie wyleczyć, możliwe jest zminimalizowanie symptomów i poprawa codziennego funkcjonowania pacjenta.

Zobacz także: Autyzm i Asperger – na co zwrócić uwagę u najmłodszych

Źródła
  1. M. Kanar, Wspieranie dorosłych osób ze spektrum autyzmu w Polsce – od rozważań teoretycznych do praktycznej egzemplifikacji, „Ogrody Nauk i Sztuk”, nr 9, 2019.
  2. D. Otapowicz, Bariery w edukacji osób z autyzmem, „Edukacja zorientowana na ucznia i studenta”, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2021.
  3. G. Walendzik, V. Nowak, Wsparcie osób z autyzmem i zespołem Aspergera: Przygotowanie do samodzielnego funkcjonowania, „Kontrola Państwowa”, nr 66, 2021.
  4. B. Winczura, Wczesne rozpoznawanie autyzmu u małych dzieci – sygnały ostrzegawcze dla diagnozy zaburzeń ze spektrum autyzmu, „Psychiatria i Psychologia Kliniczna”, nr 19, 2019.

Zobacz także

W jaki sposób rozwiązywać konflikty? Poznaj skuteczne techniki!
Psychologia

W jaki sposób rozwiązywać konflikty? Poznaj skuteczne techniki!

Konflikty są nieodłącznym elementem życia ludzkiego. Występują zarówno w sferze prywatnej, jak i zawodowej, w relacjach rodzinnych, partnerskich oraz w miejscach pracy. Umiejętność skutecznego rozwiązywania konfliktów ma istotne znaczenie dla zachowania harmonii w relacjach międzyludzkich i efektywnego funkcjonowania w grupie. W jaki sposób rozwiązywać konflikty? Jakie techniki są najskuteczniejsze?

Czym jest tzw. oziębłość seksualna, czyli zespół obniżonego popędu seksualnego (HSDD) i jak można ją leczyć?
Psychologia

Czym jest tzw. oziębłość seksualna, czyli zespół obniżonego popędu seksualnego (HSDD) i jak można ją leczyć?

Krótkotrwały spadek popędu seksualnego (wywołany np. zmęczeniem fizycznym, niewłaściwą higieną snu, przeziębieniem czy chwilowym stresem w pracy) jest czymś normalnym, jeżeli jednak obniżone libido utrzymuje się przez dłuższy czas i rzutuje negatywnie na samopoczucie czy relację partnerską, należy poszukać źródła problemu i podjąć odpowiednie leczenie.

Jak regulować emocje? Sprawdź wskazówki
Psychologia

Jak regulować emocje? Sprawdź wskazówki

Każdego dnia ludzie doświadczają różnych emocji, które mają znaczenie dla podejmowanych decyzji, nastroju, zachowań oraz relacji interpersonalnych. Niestety, mimo że emocje są naturalnym elementem życia codziennego, nie zawsze udaje się nad nimi panować. W momentach stresu, frustracji czy smutku emocje mogą przejąć nad tobą kontrolę, co prowadzi do niepożądanych zachowań. Jak nauczyć się panowania nad swoimi emocjami? Dowiedz się więcej.