Autyzm – objawy, diagnostyka i leczenie
Zaburzenia ze spektrum autyzmu to szeroka gama schorzeń rozwojowych, które najczęściej diagnozowane są między 3. a 10. rokiem życia. Dowiedz się, jakie są objawy i przyczyny autyzmu, a także, na czym polega leczenie tego zaburzenia.
Spis treści
Czym charakteryzują się zaburzenia ze spektrum autyzmu?
Autyzm to zaburzenie neurorozwojowe, powodujące różnego rodzaju objawy, w zależności od nasilenia. Współcześnie diagnozowany jest u 1 na 56 dzieci w Europie, przy czym trzy razy częściej u chłopców niż dziewczynek. Symptomy zaburzeń ze spektrum autyzmu właśnie w przypadku płci żeńskiej są częściej pomijane lub wizyta u specjalisty odbywa się dopiero w dorosłym życiu.
Do dwóch najważniejszych cech charakterystycznych dla autyzmu można zakwalifikować deficyty w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji społecznych oraz powtarzalne i ograniczone wzorce zachowań.
Najczęściej wśród symptomów wymienia się:
- trudności z rozumieniem emocji własnych oraz przeżywanych przez innych ludzi,
- unikanie kontaktu wzrokowego,
- niechęć do wchodzenia w relacje,
- izolowanie się od innych,
- utrzymywanie procedur i schematów działania,
- echolalia, czyli powtarzanie tych samych słów i wyrażeń,
- problemy z komunikowaniem potrzeb,
- trudności z odczytywaniem komunikacji niewerbalnej.
Bardzo często u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mogą pojawiać się zachowania usztywnione, do których kwalifikują się przykładowo: chodzenie tą samą trasą, jedzenie obiadu w taki sam sposób, wybieranie dokładnie tych samych potraw, interesowanie się tylko jednym tematem lub posiadanie jednego zainteresowania.
Dzieci z autyzmem mogą wykazywać także takie zachowania jak wpatrywanie się w wirujące obiekty (takie jak pralka), układanie zabawek w sposób precyzyjny i przemyślany, zawsze taki sam, czy też odbieranie bodźców w sposób nadmiernie intensywny (na przykład jeśli chodzi o hałasy, zapachy).
Na czym polega diagnostyka autyzmu?
Pierwsze symptomy zaburzeń ze spektrum autyzmu widoczne są już u dzieci do 2. roku życia. Psychologowie zajmują się jednak diagnozą zwykle u maluchów w wieku od 3 do 10 lat. Szczególne znaczenie ma diagnostyka spektrum autyzmu u dzieci. Zwykle zajmuje się nią psycholog dziecięcy, na konkretne badania skierować może ponadto pediatra.
Możliwa jest również diagnostyka spektrum autyzmu u dorosłych, a więc u osób, u których zaburzenie to nie zostało rozpoznane w odpowiednim czasie, czyli w okresie dzieciństwa. Niektóre symptomy są trudne do zauważenia, dodatkowo zaburzenie może być mylone z ADHD lub depresją. Co więcej, osoby z autyzmem wysokofunkcjonującym lub zespołem Aspergera najczęściej potrafią maskować dysfunkcje w zachowaniach społecznych i stosunkowo dobrze radzą sobie w życiu codziennym.
Zobacz także: Autyzm – co po diagnozie?
Leczenie zaburzeń ze spektrum autyzmu
W przypadku dzieci najlepiej sprawdzają się spotkania z psychologiem dziecięcym, a często także logopedą. Dorośli mogą zdecydować się na proces psychoterapii. Zdarza się, że przydatne jest leczenie farmakologiczne u psychiatry. Sposoby działania są jednak dobierane do konkretnych przypadków. Zwykle koncentrują się na psychoterapii, na przykład w nurcie poznawczo-behawioralnym, oraz treningu umiejętności społecznych. Metody te uznawane są za skuteczne i mimo że autyzmu nie da się całkowicie wyleczyć, możliwe jest zminimalizowanie symptomów i poprawa codziennego funkcjonowania pacjenta.
Zobacz także: Autyzm i Asperger – na co zwrócić uwagę u najmłodszych