Ból brzucha w ciąży – co może za niego odpowiadać?

Ból podbrzusza w ciąży to zjawisko dość powszechne. Tak objawiają się fizjologiczne skurcze macicy, które ciężarna może odczuwać już od 20. tygodnia ciąży. Niemniej jeśli ból utrzymuje się długotrwale, towarzyszą mu inne dolegliwości lub jest bardzo silny, wymaga kontroli u specjalisty.

Ból brzucha na początku ciąży

Ból podbrzusza w pierwszym miesiącu ciąży może wiązać się z zagnieżdżeniem zarodka w ścianie macicy. Przybiera różną formę – od chwilowego uczucia kłucia lub dłuższego napięcia. Ból brzucha na początku ciąży związany jest też z rozciąganiem macicy i więzadeł, które ją podtrzymują (więzadło obłe). Powoduje to kłucie lub tępy ból w okolicach podbrzusza lub pachwiny, z jednej lub obu stron. Wcześnie, bo już od 20. tygodnia ciąży, przyszła matka może odczuwać delikatny ból brzucha związany ze skurczami Alvareza.

Ból brzucha w ciąży – ryzyko poronienia

Skurczowy ból podbrzusza lub okolicy lędźwiowo-krzyżowej, któremu towarzyszy krwawienie, nasuwa podejrzenie poronienia. Terminem tym określa się wydalenie jaja płodowego do 22. tygodnia ciąży. Najwcześniejszym objawem poronienia jest krwawienie lub plamienie. Porównuje się je z tymi występującymi na etapie wczesnej ciąży, podczas krwawienia miesięcznego czy krwawienia z polipa lub nadżerki. Jeśli doszło do niecałkowitego odklejenia łożyska, utrata krwi bywa bardzo obfita. Ból ma charakter napadowy, o różnym nasileniu. Ustępuje, kiedy dojdzie do poronienia kompletnego.

Specjaliści wskazują na występowanie wielu czynników odpowiadających za poronienie. W przypadku wczesnego poronienia, czyli w pierwszym trymestrze ciąży, mogą to być wady anatomiczne macicy (jak np. zrosty wewnątrzmaciczne) czy czynniki genetyczne (obciążenia aberracją chromosomową). Wśród potencjalnych determinantów poronienia w drugim trymestrze ciąży wymienia się dodatkowo m.in.: poważne zakażenia (np. odrę, różyczkę), silny stres, przyjmowanie używek, nadużywanie leków, zespół policystycznych jajników, czynniki immunologiczne.

Ból brzucha w ciąży – przedwczesny poród

Ból podbrzusza o charakterze skurczów, doskwierający przyszłej matce od ukończenia 22 tygodnia, ale przed zakończeniem 37 tygodnia ciąży, może być związany z przedwczesną czynnością skurczową. Skurcze przypominają te menstruacyjne, odczuwane są ponad kością łonową. Ciężarna może czuć tępy ból lub ucisk w dolnej części pleców, w biodrach, w miednicy lub w kroczu. Dodatkowymi objawami przedwczesnego porodu są: rozwieranie się, zanikanie szyjki macicy, zwiększona ilość wydzieliny z pochwy, skurcze w jelitach lub biegunka.

Rozwiązanie ciąży przed 37. tygodniem stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia dziecka. Wiąże się z ryzykiem urodzenia dziecka o niskiej masie ciała, nie w pełni rozwiniętego, nieprzystosowanego należycie do życia poza brzuchem matki.

Etiologia porodu przedwczesnego jest wieloczynnikowa. W jego powstawaniu uczestniczyć mogą takie czynniki, jak m.in.: silny stres, niedokrwienie łożyska i macicy, zakażenie i zapalenie, nadmierne rozciągnięcie macicy, niedożywienie, procesy immunologiczne, wielowodzie, ciąża wielopłodowa, przedwczesne odklejenie łożyska, wady wrodzone płodu. W przypadku występowania regularnego skurczowego bólu brzucha ciężarna powinna możliwie szybko zgłosić się do szpitala.

Ból podbrzusza w ciąży w 3. trymestrze – skurcze Braxtona-Hicksa

Ból w dole brzucha w ciąży w 3. trymestrze może oznaczać skurcze Braxtona-Hicksa. To fizjologiczne skurcze macicy. Występują one z różną częstością, od jednego razu na kilka dni do 2–3 razy na godzinę. Mogą być odczuwalne jako ogólne zacieśnienie się macicy, nagłe jej twardnienie i napięcie. Przez część przyszłych matek opisywane są jako ból brzucha przypominający miesiączkowy. Niektóre kobiety nie odczuwają ich wcale – dotyczy to zwłaszcza pierwszej ciąży, a są też takie, które doznają bardzo silnego bólu brzucha, uniemożliwiającego utrzymanie wyprostowanej postawy ciała.

Czynniki, które mogą wywołać skurcze Braxtona-Hicksa, to m.in.: odwodnienie, nadmierny wysiłek fizyczny, wyczerpanie organizmu, aktywność seksualna. Ulgę w bólu brzucha w ciąży wywołanym przez skurcze Braxtona-Hicksa może przynieść zmiana pozycji – leżenie na lewym boku, spokojne oddychanie torem przeponowym lub ciepła kąpiel.

Jakie stany mogą powodować ból brzucha w ciąży?

Ból brzucha w ciąży związany może być z towarzyszącymi temu okresowi zmianami w funkcjonowaniu układu pokarmowego i uciskiem wywieranym przez rosnący brzuch i macicę na narządy wewnętrzne. Ciężarnym często dokuczają: zgaga, wzdęcia, niestrawność, zaparcia. Poza tym ból brzucha może być związany z alergiami, jakie pojawiają się u ciężarnej, czy z infekcją dróg moczowych, która jest częstym problem wśród kobiet w ciąży (nieleczona może doprowadzić do infekcji nerek, poronienia lub przedwczesnego porodu). Ból podbrzusza wiążący się z twardnieniem i zwiększoną tkliwością brzucha bywa wynikiem odklejania się łożyska.