Zgaga – co ją powoduje? Jak można pozbyć się zgagi?

Zgaga to dość powszechnie występująca dolegliwość. Za jej powstanie może odpowiadać choroba, ale i zły sposób odżywiania się. Jeżeli pojawia się często, powinna zostać skonsultowana z lekarzem. W sporadycznie występującej zgadze ratować się można lekami, dietą i domowymi sposobami.

Co to jest zgaga i co ją powoduje?

Zgaga to uczucie pieczenia i palenia za mostkiem występujące po spożyciu posiłku. W ciężkich przypadkach dochodzi ono do szyi, gardła, krtani czy rozchodzi się do bocznych części klatki piersiowej. Zgaga stanowi jeden z głównych objawów choroby refluksowej przełyku. Obserwować ją można też w przepuklinie rozworu przełykowego. Pojawić może się u osób zdrowych, popełniających błędy dietetyczne. Niektórzy mogą mylić towarzyszące zgadze odczucia z objawami choroby niedokrwiennej serca. Zgadze niekiedy towarzyszy kwaśne odbijanie się, chrypka i suchy kaszel. Dolegliwości nasilają się po spożyciu obfitego posiłku, szczególnie jeśli pacjent położy się po jedzeniu.

Zgaga w przebiegu choroby refluksowej przełyku

Za powstanie zgagi odpowiada cofanie się z żołądka do przełyku soku żołądkowego i treści pokarmowej. Ten pierwszy zawiera w swoim składzie kwas solny, który jest jednym z soków trawiennych i wykazuje działanie silnie drażniące nabłonek przełyku. Do powstania zgagi dochodzi na skutek zaburzenia pracy dolnego zwieracza przełyku. Zadaniem tej struktury jest zapobieganie zarzucaniu treści z żołądka. Kurczy się on i w ten sposób odcina pokarmowi możliwość cofnięcia się. Zgaga rozwija się w sytuacji niewydolności, czyli niewystarczającej pracy zwieracza przełyku.

Zgaga u kobiet w ciąży

Zgaga to częsta dolegliwość, z jaką zmagają się kobiety w ciąży. Na początkowym etapie ciąży do jej rozwoju przyczyniają się zachodzące w organizmie zmiany hormonalne. W wyniku ciąży dochodzi do wzrostu stężenia progesteronu, który sprzyja rozluźnianiu się mięśni przewodu pokarmowego, w tym wspomnianego wyżej zwieracza przełyku. Na późniejszym etapie ciąży do rozwoju zgagi predysponuje również powiększająca się macica, która zaczyna uciskać okoliczne narządy, w tym żołądek. W konsekwencji dochodzi do wypychania treści pokarmowej w górę.

Zgaga – po jakich pokarmach może się pojawić?

Wśród pokarmów, które sprzyjają powstawaniu zgagi, znajdują się m.in.:

• tłuste pokarmy (zwiększają wydzielanie cholecystokininy – związek ten obniża ciśnienie w zwieraczu przełyku),
• słodycze,
• kawa, napoje gazowane, cola i inne napoje, które mają w składzie kofeinę,
• owoce i soki cytrusowe,
• pomidory i ich przetwory,
• alkohol,
• ostro przyprawione potrawy.

Jak można pozbyć się zgagi?

Zgaga jest bardzo często występującą dolegliwością. Sposoby walki ze zgagą determinowane są czynnikiem odpowiadającym za jej powstanie. W przypadku choroby refluksowej przełyku lekarz zalecić może przyjmowanie środków obniżających wytwarzanie kwasu solnego w żołądku. Wykorzystuje się w tym głównie inhibitory pompy protonowej (IPP), rzadziej blokery receptora histaminowego H2. Jeżeli za powstanie zgagi odpowiada przepuklina rozworu przełykowego, to oprócz farmakoterapii w postaci środków zobojętniających, konieczne okazać się może podjęcie leczenia chirurgicznego. Wykonuje się fundoplikację. Zabieg polega na przyszyciu zmobilizowanego (uwolnionego) dna żołądka wokół dolnej części przełyku. Najczęściej operację wykonuje się metodą laparoskopową.

Co pomaga na zgagę? Domowe sposoby łagodzenia

W przypadku sporadycznego występowania zgagi pomocne okazać się mogą domowe sposoby. Czynnikiem, który ogranicza zarzucanie treści żołądkowej w kierunku przełyku, jest grawitacja. Stanie lub siedzenie po posiłku zmniejsza ryzyko zgagi, a położenie się lub podejmowanie aktywności po jedzeniu podnosi je.

Sposobem na zgagę może być przyjmowanie ogólnodostępnych w aptece preparatów zobojętniających. Mają one najczęściej postać pastylek do ssania lub syropu. Z reguły są na bazie wodorotlenku magnezu, glinu lub wapnia.

Na zgagę często pomaga herbata imbirowa. Wystarczy 1 łyżeczkę świeżo startego korzenia imbiru zalać 1 szklanką gorącej wody i zaparzać przez 10 minut. Innym rozwiązaniem jest herbata z kminku – 2 łyżeczki kminku zalewa się 1 szklanką wrzątku. Pije się po 10 minutach parzenia oraz przecedzeniu.

Jednym z bardziej znanych domowych sposobów na zgagę jest lniany kisiel. Siemię łagodzi podrażnienia, wzmacnia i osłania błonę śluzową przełyku i śluzówkę żołądka. Dwie łyżki siemienia lnianego zalewa się wrzątkiem i po ostygnięciu spożywa się zawiesinę.

Do jakiego lekarza należy się zgłosić?

W przypadku występowania zgagi najlepiej zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, internisty lub lekarza rodzinnego, który oceni powody zgagi i zaleci właściwe postępowanie. Ciężarne powinny skonsultować problem zgagi z prowadzącym je ginekologiem.

Profilaktyka zgagi

Wystąpieniu zgagi można zapobiec. Oto wskazówki, które mogą w tym pomóc:

• przyjmowanie posiłków nie później niż 3 godziny przed położeniem się spać,
• spanie na poduszkach zapewniających lekkie uniesienie głowy,
• radzenie sobie ze stresem, niekontrolowany stres może nasilać objawy zgagi,
• ograniczenie spożywania wspomnianych wyżej produktów,
• przyjmowanie posiłków w małych porcjach,
• rzucenie palenia,
• w przypadku osób otyłych – zmniejszenie masy ciała.