Zapalenie krtani – przyczyny, objawy, leczenie

Budowa i funkcja krtani

Krtań to strukturalnie złożony organ, który znajduje się w górnej części układu oddechowego, pomiędzy gardłem a tchawicą. Jej podstawowe funkcje obejmują wytwarzanie dźwięku (fonację) oraz ochronę dolnych dróg oddechowych przed przedostawaniem się ciał obcych. To właśnie w krtani znajdują się struny głosowe, które w normalnych warunkach płynnie się otwierają i zamykają, generując dźwięki podczas przepływu powietrza. W przypadku zapalenia mogą one ulec obrzękowi i podrażnieniu, prowadząc do zmiany jakości głosu.

Jakie są rodzaje zapalenia krtani?

Zapalenie krtani można podzielić na dwa główne typy: ostre i przewlekłe. Ostre zapalenie krtani jest najczęściej spowodowane infekcją wirusową, która wywołuje gwałtowne objawy, takie jak chrypka, ból gardła czy trudności w mówieniu. Zazwyczaj ustępują one samoistnie w ciągu tygodnia. Przewlekłe zapalenie krtani z kolei rozwija się wolniej, a jego objawy utrzymują się dłużej niż 3 tygodnie. Może ono wskazywać na poważniejszy problem zdrowotny, który wymaga szczegółowej diagnostyki i leczenia.

Jakie mogą być przyczyny zapalenia krtani?

Istnieje wiele czynników, które mogą prowadzić do rozwoju zapalenia krtani. Najczęstszą przyczyną jest infekcja wirusowa górnych dróg oddechowych.

Infekcje wirusowe i bakteryjne

Wirusowe infekcje górnych dróg oddechowych są najczęstszą przyczyną ostrego zapalenia krtani. Rzadziej może ono być spowodowane przez bakterie, zwłaszcza w przypadku nadkażenia.

Nadmierne obciążenie głosu

Osoby, których praca wymaga intensywnego używania głosu, takie jak nauczyciele, aktorzy czy wokaliści, są szczególnie narażone na rozwój zapalenia krtani spowodowanego nadużywaniem głosu.

Czynniki środowiskowe i styl życia

Palenie tytoniu, ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza, czy nadużywanie alkoholu mogą przyczyniać się do rozwoju przewlekłego zapalenia krtani.

Schorzenia współistniejące

Zapalenie krtani może również towarzyszyć innym chorobom, takim jak refluks żołądkowo-przełykowy, alergie czy astma.

Objawy zapalenia krtani

Niezależnie od przyczyny zapalenie krtani najczęściej objawia się:

• chrypką lub utratą głosu;
• bólem gardła;
• trudnościami w mówieniu;
• suchym, nieustępującym kaszlem;
• uczuciem „guli” w gardle;
• stanem podgorączkowym;
• zmęczeniem.

U małych pacjentów zapalenie krtani przebiega nieco inaczej niż u dorosłych i może być poważniejsze. Charakteryzuje się m.in. dusznością, świszczącym oddechem oraz szybko nasilającymi się objawami. W takich przypadkach konieczna jest natychmiastowa konsultacja lekarska, a leczenie często wymaga hospitalizacji i stosowania sterydów lub antybiotyków.

Profilaktyka zapalenia krtani u dzieci obejmuje m.in.: utrzymywanie wilgotnego i czystego powietrza w pomieszczeniach, unikanie narażenia na dym tytoniowy oraz wczesne leczenie infekcji górnych dróg oddechowych. Należy pamiętać, że u małych dzieci – ze względu na mniejsze drogi oddechowe – zapalenie krtani może prowadzić do poważniejszych komplikacji.

Diagnostyka zapalenia krtani

Prawidłowe rozpoznanie zapalenia krtani najczęściej opiera się na standardowym badaniu laryngologicznym oraz zebraniu wywiadu od pacjenta. Lekarz może również zalecić bardziej szczegółowe badania, takie jak:

• videofiberoskopia – badanie endoskopowe, w którym z dojścia przez nos można dokładnie ocenić budowę krtani oraz ruchomość fałdów głosowych i szparę głośni w czasie oddechu i fonacji;
• tomografia komputerowa – ocena struktury krtani w przypadku jej przewlekłego stanu zapalnego i podejrzenia zmian nowotworowych;
• czasami może być wskazane skierowanie pacjenta na zabieg szpitalny mikrolaryngoskopii – oglądanie krtani w powiększeniu mikroskopowym z możliwością pobrania materiału do badania histopatologicznego.

Dzięki tym badaniom możliwe jest nie tylko potwierdzenie diagnozy, lecz również wykluczenie innych, poważniejszych schorzeń.

Na czym polega leczenie zapalenia krtani?

W przypadku ostrego zapalenia krtani, wywoływanego najczęściej przez infekcje wirusowe, leczenie sprowadza się do łagodzenia objawów i wspierania naturalnych procesów regeneracyjnych organizmu. Ważny będzie więc odpoczynek głosowy, nawadnianie organizmu, inhalacje lub stosowanie leków przeciwzapalnych i mukolitycznych w celu zmniejszenia obrzęku oraz ułatwienia odkrztuszania. Antybiotyki stosuje się wyłącznie w przypadku nadkażenia bakteryjnego.

Terapia przewlekłego zapalenia krtani skupia się z kolei na eliminacji lub kontrolowaniu czynników wywołujących stan zapalny. Oprócz leczenia objawowego ważne jest także:

• leczenie chorób towarzyszących, takich jak refluks żołądkowo-przełykowy czy alergie;
• modyfikacja stylu życia – np. zaprzestanie palenia tytoniu, unikanie czynników drażniących;
• terapia głosu – ćwiczenia pod okiem logopedy.

Samoopieka przy zapaleniu krtani

Niezależnie od rodzaju zapalenia krtani, istotną rolę w procesie leczenia odgrywa właściwa samoopieka pacjenta. Obejmuje ona:

• unikanie nadmiernego mówienia i śpiewania;
• picie dużej ilości płynów;
• stosowanie inhalacji i nawilżaczy powietrza, które zapewniają optymalną wilgotność w mieszkaniu;
• unikanie czynników drażniących, takich jak dym tytoniowy, zanieczyszczenia, zimne napoje etc.;
• stosowanie leków dostępnych bez recepty (m.in. środków przeciwzapalnych).

Przestrzeganie tych zasad może znacznie przyspieszyć powrót do zdrowia i zapobiec powikłaniom. Największą rolę odgrywa jednak konsultacja lekarska i dogłębna diagnostyka problemu.