Zakażenie układu moczowego – przyczyny powstania, objawy, sposoby leczenia

Zakażenie układu moczowego jest drugą po zakażeniach dróg oddechowych najczęstszą przyczyną zgłaszania się do lekarza. Sprawdź, jakie patogeny mogą wywołać infekcję układu moczowego i w jaki sposób choroba ta jest leczona. Dowiedz się, co zrobić, aby ograniczyć ryzyko rozwoju zakażenia układu moczowego.

Jakie są przyczyny zakażenia układu moczowego?

Zakażenie układu moczowego najogólniej zdefiniować można jako obecność drobnoustrojów w drogach moczowych. Najczęściej za jego powstanie odpowiadają bakterie, a głównym czynnikiem sprawczym są bakterie gram-ujemne, w 90% przypadków Escherichia coli. Możliwe jest również powstanie zakażenia układu moczowego w wyniku infekcji o podłożu wirusowym lub grzybiczym.

Nawet w 99% przypadków do zakażenia układu moczowego dochodzi drogą wstępującą. Bakterie są zwykle przenoszone do cewki moczowej z jelita. Na zakażenie układu moczowego częściej chorują kobiety niż mężczyźni, głównie z powodu budowy anatomicznej.

Co sprzyja zakażeniom układu moczowego?

Czynnikami sprzyjającymi zakażeniu układu moczowego są:

• wrodzone wady układu moczowego,
• zatrzymanie moczu, niepełne opróżnianie pęcherza,
• refluks pęcherzowo-moczowodowy (nieprawidłowy, wsteczny przepływ moczu z pęcherza do moczowodów) zmiany flory bakteryjnej, np. wynikające z antybiotykoterapii,
• zaburzenia czynności pęcherza moczowego,
• nawracające zakażenia w dzieciństwie,
• wzmożona kolonizacja bakteryjna spowodowana m.in. nieprawidłową higieną intymną, stulejką z zapaleniem żołędzi, zaparciami,
• zaburzenia hormonalne,
• cukrzyca,
• kamica nerkowa,
• cewnikowanie pęcherza (zwłaszcza długotrwałe)

Zakażenie układu moczowego – objawy i przebieg

Do rozwoju zakażenia dochodzi zazwyczaj w dolnej części układu moczowego. Jeśli infekcja nie zostanie zwalczona, istnieje ryzyko zapalenia nerek, które objawia się głównie bólem brzucha, podwyższoną temperaturą ciała, nudnościami, wymiotami, ropomoczem. W ciężkich przypadkach patogeny mogą dostać się do krwiobiegu, co powoduje rozwój sepsy, która  jest stanem zagrażającym życiu.

Objawy zakażenia układu moczowego mogą się różnić u poszczególnych pacjentów. Zdarzają się nawet przypadki bezobjawowe. Do najczęstszych objawów należą:

• bolesne oddawanie moczu,
• parcie na pęcherz,
• częstomocz,
• pieczenie przy oddawaniu moczu.

Objawy utrzymują się przez kilka, kilkanaście dni.

Warto zaznaczyć, że charakter towarzyszących zakażeniu dolegliwości zależeć może  od wieku chorego. Poza wymienionymi wyżej objawami zakażeniu układu moczowego u dorosłych mogą towarzyszyć m.in. podwyższona temperatura, brak łaknienia, ból głowy, ból okolicy nadłonowej i lędźwiowej oraz nykturia (zwiększona częstotliwość oddawania moczu w nocy).

W przypadku najmłodszych zaobserwować można m.in. brak apetytu, spadek masy ciała, wymioty, biegunkę, rozdrażnienie, senność, płacz podczas oddawania moczu oraz bladość skóry.

Do jakiego lekarza się zgłosić?

Z objawami zakażenia układu moczowego pacjent powinien zgłosić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. W razie konieczności pacjent może zostać skierowany do lekarza urologa, czyli specjalisty z zakresu chorób układu moczowego.

Na czym polega leczenie zakażenie układu moczowego?

Początkowe zakażenia układu moczowego można próbować zwalczać samodzielnie z pomocą ogólnodostępnych środków. Trzeba jednak pamiętać, aby ich stosowanie skonsultować z farmaceutą lub innym specjalistą. W tych preparatach pojawiają się takie składniki wspierające oczyszczanie układu moczowego jak wyciąg z korzenia pietruszki, liści brzozy, liści borówki brusznicy czy ziela rumianku. Wykazują one działanie odkażające i rozkurczowe na mięśnie gładkie dróg moczowych.

Domowe leczenie infekcji dróg moczowych skupia się również na higienie intymnej, intensywnym nawadnianiu się w celu nasilenia wypłukiwania patogenów z dróg moczowych, regularnym i kompletnym opróżnianiu pęcherza moczowego i lekkostrawnej diecie. Najlepiej pić wodę. Można też sięgnąć po soki owocowe, będące bogatym źródłem witaminy C. Wskazane są chociażby te z aronii, czarnej porzeczki i żurawiny. Jeśli działania te nie przyniosą rezultatu, należy udać się do lekarza. W przypadku zakażenia nerek zazwyczaj konieczne jest leczenie w szpitalu.

W jaki sposób zapobiegać zakażeniom układu moczowego?

Profilaktyka zakażenia układu moczowego obejmuje m.in.:

• przestrzeganie zasad higieny intymnej – codzienne mycie narządów płciowych,
• oddawanie moczu przed snem i po przebudzeniu, oraz  po stosunku płciowym,
• profilaktykę i leczenie zaparć,
• unikanie kąpieli w niekontrolowanych zbiornikach wodnych,
• picie odpowiednio dużej ilości płynów w ciągu doby.

W ramach profilaktyki zakażeń układu moczowego wskazane jest leczenie wad anatomicznych i zaburzeń czynnościowych układu moczowego oraz leczenie zapaleń narządu rodnego.