Przerost lewej komory serca – przyczyny, objawy, sposoby leczenia

Przerost lewej komory serca to istotny czynnik śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych. Przykładowo nawet 4-krotnie podnosi ryzyko udaru mózgu, 3-krotnie choroby niedokrwiennej serca oraz chorób naczyń obwodowych. Dowiedz się, jakie są przyczyny i sposoby zapobiegania przerostowi lewej komory serca.

Co to jest przerost lewej komory serca?

Przerost lewej komory (z ang. left ventricular hypertrophy, LVH) to zwiększenie grubości ściany serca (powiększenie masy mięśnia sercowego w obrębie lewej komory) ponad przyjęte wartości. Powiększenie lewej komory serca może być również związane ze zwiększeniem  jej wymiarów (tzw. rozstrzeń), któremu może towarzyszyć ścieńczenie ściany serca. Przerost lewej komory częściej obserwowany jest wśród mężczyzn niż kobiet, ludzi w podeszłym wieku i rasy czarnej. Przerost lewej komory serca u dzieci jest rzadko spotykany.

Jakie są przyczyny przerostu lewej komory serca?

Za najczęstszą przyczynę przerostu lewej komory serca uważa się utrzymujące się przez długi czas nieleczone bądź nieprawidłowo kontrolowane nadciśnienie tętnicze krwi. Przerost mięśnia lewej komory może rozwinąć się jako skutek uboczny długotrwałego zwężenia zastawki aortalnej (tzw. stenozy aortalnej).

Grupą szczególnie narażoną na przerost lewej komory są także sportowcy, z uwagi na podejmowany intensywny trening, a zwłaszcza przedstawiciele dyscyplin wytrzymałościowych, jak np. biegi długodystansowe (maratony, ultramaratony), w których obecne są wysokie obciążenia dynamiczne (izotoniczne), jak i statyczne (izometryczne), np. wioślarstwo, kajakarstwo i kolarstwo.

Wśród czynników predysponujących do powiększenia lewej komory serca poza wyżej wymienionymi wskazuje się m.in.: nadmierną masę ciała, niewłaściwy sposób odżywiania (dieta bogata w sole i konserwanty), spożywanie alkoholu w nadmiernych ilościach, narażenie na przewlekły stres, stosowanie niektórych leków (np. tyroksyna, insulina, parathormon), przewlekła choroba nerek, cukrzyca.

Zmiany przerostowe w obrębie lewej komory serca obserwuje się w kardiomiopatii przerostowej. To genetycznie uwarunkowana choroba serca, która charakteryzuje się występowaniem samoistnego przerostu lewej komory serca w formie uogólnionej lub odcinkowej, czemu nie towarzyszy poszerzenie jamy lewej komory serca. Oznacza to, że w kardiomiopatii przerostowej powiększenie serca nie wynika z jego przeciążenia, a determinowane jest mutacjami genów, które kodują białka kurczliwe.

Przyczyną rozstrzeni lewej komory serca może być kardiomiopatia rozstrzeniowa (poszerzenie jamy serca i ścieńczenie jego ścian) lub wada zastawki aortalnej w formie niedomykalności.

Przerost lewej komory serca – objawy

Nie ma typowych objawów przerostu lewej komory. Początkowo w przerośniętym mięśniu obserwuje się zwiększoną kurczliwość. Jednakże wraz z rozwojem przerostu ulega ona z czasem osłabieniu. Sytuację tą pogarsza dodatkowo niewystarczający poziom ukrwienia serca, rozwój choroby niedokrwiennej mięśnia sercowego oraz rozwinięcie objawów m.in. bólu wieńcowego, zwiększonej męczliwości, uczucia duszności i kołatania serca. Wraz z zaawansowaniem zmiany pojawiają się nieprawidłowości funkcji rozkurczowej. Podsumowując, przerośnięta lewa komora serca podnosi ryzyko zaburzeń rytmu, niedokrwienia, niewydolności mięśnia sercowego, nagłej śmierci sercowej, ostrych incydentów wieńcowych, a także udaru mózgu.

Do jakiego lekarza się zgłosić?

Przerostem lewej komory serca zajmuje się kardiolog. To specjalista z zakresu układu sercowo-naczyniowego.

Na czym polega diagnostyka przerostu lewej komory serca?

Rozpoznanie przerostu lewej komory serca ustala się na podstawie badania elektrokardiograficznego (EKG), które ocenia elektryczną aktywność serca oraz badania echokardiograficznego (ECHO) oceniającego funkcjonowanie jam i zastawek serca (prawidłowo grubość ścian lewej komory serca w rozkurczu powinna mieć od 6 do 11 mm, a szerokość jamy lewej komory w rozkurczu nie przekraczać 56 mm). Cennym źródłem informacji będzie badanie obrazowe rezonansu magnetycznego (MRI).

Czy przerost lewej komory serca można wyleczyć?

Zmiany w budowie serca powstałe w wyniku przerostu lewej komory są nieodwracalne. Niemniej jednak, aby nie dopuścić do ich nasilenia, konieczne jest podjęcie leczenia. Ustala się je w zależności od przyczyny powstania patologii. Przykładowo u osób z nadciśnieniem tętniczym wprowadza się leki normujące jego poziom, u osób z cukrzycą dąży się do prawidłowych wartości glikemii poprzez farmakoterapię i zmianę sposobu odżywiania, a w przypadku wad zastawkowych – do zabiegu. Istnieje szereg leków powodujących zahamowanie przerostu, w tym m.in.: inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI), blokery kanału wapniowego, sartany, beta-blokery.

Powikłania przerostu lewej komory serca

W wyniku zmian w strukturze mięśnia sercowego oraz jego ukrwieniu przez tętnice wieńcowe może dojść do poważnych i licznych powikłań dotyczących układu sercowo-naczyniowego, takich jak: zaburzenia rytmu serca (arytmie), niewydolność serca, rozwój choroby wieńcowej, a także zawału serca. W konsekwencji u pacjentów z niezdiagnozowanym przerostem lewej komory serca wzrasta ryzyko nagłej śmierci sercowej.

Profilaktyka przerostu lewej komory serca

Profilaktyka przerostu lewej komory serca polega przede wszystkim na:

• kontrolowaniu wartości ciśnienia tętniczego oraz poziomu cukrów,
• unikaniu bardzo intensywnych wysiłków fizycznych,
• stosowaniu zbilansowanej diety,
• utrzymywaniu prawidłowej masy ciała,
• unikaniu używek,
• ograniczeniu ekspozycji na stresujące sytuacje i nauka radzenia sobie ze stresem.