Na czym polega odczulanie? Kiedy można je wykonywać?
Udostępnij na:
Alergie to problem, który może utrudnić codzienne funkcjonowanie, dlatego osoby z nadwrażliwością na alergeny szukają skutecznych metod leczenia. Jedną z nich jest odczulanie, zwane również immunoterapią alergenową. To proces, w którym organizm alergika jest stopniowo poddawany działaniu substancji wywołującej reakcję alergiczną, w celu zwiększenia jego tolerancji na dany alergen. Sprawdź, jak przebiega odczulanie, kiedy można się mu poddać i jakie są przeciwwskazania.
Spis treści
Czym jest odczulanie?
Po wykonaniu testów alergicznych skórnych i/lub testów alergicznych z krwi, lekarz może zaproponować odczulanie, czyli metodę, która pozwala na modyfikację reakcji układu immunologicznego na czynniki wywołujące alergię. Polega ona na systematycznym, kontrolowanym podawaniu Pacjentowi coraz większych dawek alergenu, na który jest on uczulony. W ten sposób organizm stopniowo przyzwyczaja się do danego czynnika i przestaje na niego tak gwałtownie reagować. Odczulanie jest uznawane za jedyną metodę leczenia alergii, która może trwale zmodyfikować jej naturalny przebieg.
Zobacz także: Jakie są objawy alergii?
Kiedy warto zdecydować się na odczulanie?
Odczulanie jest przeprowadzane u Pacjentów, u których w kompleksowej diagnostyce alergii potwierdzono wrażliwość na konkretne alergeny. Lekarz alergolog, po dokładnej analizie stanu zdrowia chorego, określa, czy dana osoba kwalifikuje się do tej formy terapii. Najczęstszymi wskazaniami do wykonania odczulania są:
- alergiczny nieżyt nosa,
- astma alergiczna,
- alergiczne zapalenie spojówek.
Odczulanie może być również rozważane w przypadku atopowego zapalenia skóry (AZS), jednak wówczas skuteczność metody jest nieco niższa. Ponadto ważnym kryterium kwalifikującym do immunoterapii alergenowej jest brak możliwości całkowitego uniknięcia kontaktu z alergenem, np. codzienny kontakt z kotem lub narażenie na roztocza w miejscu pracy.
Jakie są rodzaje odczulania?
Współcześnie wyróżnia się dwie główne metody odczulania: podskórną oraz podjęzykową.
Odczulanie podskórne
Odczulanie podskórne jest metodą tradycyjną i dobrze udokumentowaną naukowo. Polega ono na systematycznym (na początku cotygodniowym lub co dwa tygodnie), podawaniu pacjentowi roztworów zawierających alergeny pod skórę, najczęściej w okolicę ramienia. Zabieg wykonywany jest przez przeszkolony personel medyczny, a pacjent musi pozostać pod obserwacją przez około pół godziny po iniekcji, aby można było szybko zareagować w przypadku wystąpienia niepożądanych objawów. Odczulanie podskórne trwa zazwyczaj od kilku do kilkunastu tygodni, a następnie przechodzi w fazę leczenia podtrzymującego, gdzie dawka alergenu podawana jest co 4–6 tygodni przez 3–5 lat.
Odczulanie podjęzykowe
Odczulanie podjęzykowe jest nowszą metodą, stosowaną od około 10 lat. Polega ono na codziennym przyjmowaniu przez pacjenta tabletek lub roztworów zawierających alergeny, umieszczanych pod językiem. Pierwszą dawkę chory przyjmuje w gabinecie lekarskim, a jeśli nie wystąpią żadne działania niepożądane, może kontynuować leczenie w domu. Odczulanie podjęzykowe trwa zazwyczaj 3 lata. Główną zaletą tej metody jest jej lepsza tolerancja, zwłaszcza u dzieci, oraz krótszy czas trwania terapii w porównaniu do odczulania podskórnego.
Jak przebiega odczulanie i ile trwa?
Niezależnie od wybranej metody (podskórnej czy podjęzykowej), odczulanie przebiega w dwóch etapach:
- Leczenie podstawowe/wstępne – w tym okresie systematycznie zwiększa się dawkę podawanego alergenu, aż do osiągnięcia dawki maksymalnej tolerowanej przez pacjenta.
- Leczenie podtrzymujące – po osiągnięciu dawki docelowej pacjent otrzymuje ją w stałych odstępach czasu (co 4–6 tygodni) przez 3–5 lat, w celu utrwalenia efektu odczulenia.
Podczas całego procesu lekarz monitoruje stan Pacjenta i w razie potrzeby dostosowuje schemat leczenia. Równie ważne jest, aby chory ściśle przestrzegał zaleceń lekarskich i informował o wszelkich niepokojących objawach.
Podanie alergenu w trakcie odczulania może wiązać się z wystąpieniem działań niepożądanych, takich jak: obrzęk, zaczerwienienie i świąd w miejscu zastrzyku, nasilenie objawów alergicznych (katar, astma, pokrzywka). Rzadko występujące powikłania to obrzęk krtani i wstrząs anafilaktyczny.
Zobacz także: Alergia w trakcie ciąży
Co może być przeciwwskazaniem do odczulania?
Niestety nie każdy alergik może poddać się odczulaniu. Bezwzględnymi przeciwwskazaniami są:
- wiek poniżej 2 lat,
- niekontrolowana astma oskrzelowa,
- choroby autoimmunologiczne,
- nowotwory złośliwe
Ponadto lekarz musi zachować ostrożność w przypadku pacjentów w wieku 2-5 lat, z zaburzeniami psychicznymi, niedoborami odporności (w tym zakażeniem HIV) lub innymi poważnymi schorzeniami przewlekłymi. W tych sytuacjach immunoterapia alergenowa może zostać przeprowadzona, ale tylko pod ścisłą kontrolą specjalisty.
Udostępnij na:
Zobacz także
Nietolerancja histaminy – przyczyny, objawy i diagnostyka
Specjaliści szacują, że nietolerancja histaminy dotyczy około 1% społeczeństwa, przy czym zaznaczają, że wartość ta może być nieco większa. Istnieją liczne możliwe przyczyny jej powstania oraz bardzo szeroki zakres objawów. Dowiedz się więcej na temat nietolerancji histaminy.
Alergia w trakcie ciąży – bezpieczne sposoby łagodzenia objawów alergii
Szacuje się, że 18–30% kobiet w wieku rozrodczym ma chorobę alergiczną, w tym alergiczny nieżyt nosa i astmę. Schorzenia te stanowią spory problem u pacjentek w ciąży. Po pierwsze z uwagi na ograniczone możliwości ich leczenia, a po drugie ze względu na możliwy wpływ na przebieg ciąży.
Alergia na kurz – na czym polega? Objawy, leczenie
Alergia na kurz jest szeroko rozpowszechniona i stanowi jedną z głównych przyczyn całorocznego alergicznego nieżytu nosa i astmy oskrzelowej atopowej. Jej objawy najbardziej odczuwane są w okresie jesienno-zimowym. Sprawdź, na czym polega leczenie alergii na kurz i roztocza.
