Kwas moczowy – jakie są normy i co oznacza jego podwyższony poziom?

Czym jest kwas moczowy?

Kwas moczowy to organiczny związek chemiczny, który jest jednym z końcowych produktów metabolizmu puryn, czyli zasad azotowych wchodzących w skład kwasów nukleinowych (DNA i RNA). Są one dostarczane do organizmu wraz z dietą lub powstają w wyniku przemian wewnątrzustrojowych. Około 75% kwasu moczowego wytwarzanego w organizmie jest wydalane przez nerki wraz z moczem, natomiast pozostałe 25% ulega rozkładowi w układzie pokarmowym przez bakterie jelitowe.

Kiedy należy wykonać badanie poziomu kwasu moczowego?

Szczególnym wskazaniem do oznaczenia stężenia kwasu moczowego we krwi jest podejrzenie dny moczanowej, kamicy nerkowej lub innych niektórych chorób nerek. Lekarz może zlecić badanie w przypadku wystąpienia następujących objawów:

• ból lub nadwrażliwość stawów;
• obrzęk i zaczerwienienie stawów;
• ocieplenie i zwiększone napięcie skóry wokół stawów;
• krwiomocz;
• ból w okolicy lędźwiowej;
• gorączka.

Oprócz tego badanie kwasu moczowego może być wykonywane u pacjentów onkologicznych poddawanych chemioterapii lub radioterapii, a także w celu monitorowania skuteczności leczenia dny moczanowej.

Dowiedz się również, o czym może świadczyć ból wieńcowy.

Jak przygotować się do badania kwasu moczowego?

Oznaczenie poziomu kwasu moczowego we krwi wymaga zgłoszenia się na pobranie krwi w godzinach porannych, na czczo. Ostatni posiłek powinno się spożyć co najmniej 10 godzin przed planowaną wizytą w laboratorium. Należy również unikać nadmiernego wysiłku fizycznego oraz stresu w okresie 2–3 dni przed pomiarem, aby wyeliminować ryzyko przejściowego wzrostu stężenia kwasu moczowego.

Dodatkowo lekarz może zlecić badanie moczu.

Kwas moczowy – jakie są normy?

Prawidłowy zakres stężenia kwasu moczowego we krwi zdrowego człowieka wynosi od 180 do 420 μmol/L lub 3-7 mg/dL. Niższe wartości obserwuje się zazwyczaj u kobiet, a wyższe u mężczyzn.

Przyczyny podwyższonego poziomu kwasu moczowego (hiperurykemia)

Stężenie kwasu moczowego powyżej 400 μmol/l (6,8 mg/dl) u mężczyzn i 360 μmol/l (6 mg/dl) u kobiet uznawane jest za hiperurykemię. Wysoki poziom kwasu moczowego może towarzyszyć takim schorzeniom jak:

• dna moczanowa;
• ostra niewydolność nerek;
• zespół Lescha-Nyhana;
• zespół lizy nowotworu po chemioterapii (grupa zaburzeń w metabolizmie krwi pacjentów onkologicznych, rozwijających się w wyniku szybkiego rozpadu komórek nowotworowych).

Zbyt wysoki poziom kwasu moczowego może być spowodowany:

• nadmierną produkcją kwasu moczowego;
• obniżonym wydalaniem kwasu moczowego przez nerki;
• jednoczesnym zwiększeniem produkcji i obniżeniem wydalania tej substancji;
• przyjmowaniem niektórych leków moczopędnych.

Hiperurykemia może mieć również podłoże genetyczne, związane z zaburzeniami enzymatycznymi wpływającymi na przemianę puryn. Do innych przyczyn nabytej hiperurykemii należą m.in.: zatrucie tlenkiem węgla, przewlekła niewydolność nerek, niedoczynność tarczycy, nadmierne spożycie alkoholu, dieta bogata w puryny (czerwone mięso, drób, podroby, tłuste ryby), otyłość.

Na czym polega leczenie hiperurykemii?

Leczenie hiperurykemii ma na celu przede wszystkim obniżenie poziomu kwasu moczowego we krwi oraz zapobieganie nawrotom ostrych ataków dny moczanowej, jeśli pacjent zmaga się z tym schorzeniem.

Leczenie hiperurykemii obejmuje zazwyczaj farmakoterapię (leki obniżające poziom kwasu moczowego poprzez zahamowanie jego wytwarzania w organizmie i zwiększenie wydalania z moczem).

Aby obniżyć poziom kwasu moczowego we krwi, konieczna jest również odpowiednia dieta. Chodzi przede wszystkim o ograniczenie produktów bogatych w puryny, czyli czerwonego mięsa, podrobów, tłustych ryb, owoców morza, strączków, grzybów, produktów na bazie drożdży. Należy również zwiększyć ilość przyjmowanych płynów oraz ograniczyć spożycie alkoholu (zwłaszcza bogatego w puryny piwa). Pomocna będzie także zmiana stylu życia, a więc utrzymanie prawidłowej wagi ciała oraz regularna aktywność fizyczna.

Poziom kwasu moczowego we krwi spadnie również wtedy, gdy inne choroby (np. przewlekła choroba nerek, dna moczanowa) będą prawidłowo leczone.