Jak zachowuje się osoba z hipomanią? Metody leczenia

Jakie są objawy hipomanii?

Hipomania to taki stan, w którym obserwuje się łagodne podwyższenie nastroju i / lub zwiększoną drażliwość. Towarzyszy mu również subiektywne odczucie zwiększonej energii, któremu towarzyszą inne charakterystyczne objawy, takie jak:

• szybsza mowa,
• gonitwa myśli,
• nieznacznie podwyższona samoocena,
• wzrost popędu seksualnego,
• zwiększona towarzyskość,
• zmniejszone zapotrzebowanie na sen,
• impulsywne  lub lekkomyślne zachowanie,
• podatność na rozpraszanie uwagi,
• słaba ocena sytuacji.

Istotną kwestią jest fakt, że objawy hipomanii nie są na tyle nasilone, aby powodować znaczne upośledzenie funkcjonowania społecznego i realizowania codziennych zadań. Nie wymagają również hospitalizacji, nie towarzyszą im urojenia ani omamy, jak to czasem ma miejsce w przypadku epizodu maniakalnego. Bardzo często epizod hipomaniakalny jest określany jako pomniejszona wersja epizodu maniakalnego. Jeżeli nie zostaną wdrożone, odpowiednie interwencje (psychoterapia, farmakologia) u niektórych pacjentów mogą rozwinąć się objawy manii.

Czy hipomania to choroba psychiczna?

Epizod hipomaniakalny sam w sobie nie jest odrębną jednostką kliniczną, a jedynie stanowi podstawę zaburzenia dwubiegunowego typu II, a także może pojawić się w zaburzeniach dwubiegunowych typu I, po epizodzie faktycznej manii. Zaburzenia te charakteryzują się naprzemiennymi zmianami nastroju – w przypadku typu I epizody depresyjne przeplatane są manią (mogącymi kończyć się hipomanią), a w przypadku typu II występuje depresja na zmianę z epizodami hipomanii.

Jakie są przyczyny hipomanii?

Dokładne przyczyny hipomanii nie są jeszcze w pełni znane, jednak naukowcy w szukaniu wyjaśnień skłaniają się ku modelowi biopsychospołecznemu, który zakłada, że kilka czynników współwystępujących może zwiększać ryzyko jej wystąpienia. Należą do nich:

Genetyka

Jednym z najważniejszych czynników jest predyspozycja genetyczna. Osoby, których bliscy krewni chorują na zaburzenie afektywne dwubiegunowe, mają znacznie większe ryzyko wystąpienia hipomanii.

Neuroprzekaźniki

Zaburzenia w funkcjonowaniu neuroprzekaźników, takich jak dopamina i noradrenalina, odgrywają kluczową rolę w regulacji nastroju i mogą przyczyniać się do wystąpienia epizodów hipomaniakalnych.

Czynniki środowiskowe

Stres, trauma, nadmierne zmęczenie, zmiany hormonalne, niektóre leki (np. niektóre leki przeciwdepresyjne) oraz substancje psychoaktywne mogą wywoływać lub nasilać objawy hipomanii.

Zaburzenia współistniejące

Czasami hipomania może towarzyszyć innym zaburzeniom psychicznym, takim jak zaburzenia lękowe czy zaburzenia odżywiania.

Zmiany w strukturze mózgu

Badania wskazują na pewne różnice w strukturze i funkcjonowaniu mózgu osób z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym, które mogą przyczyniać się do wystąpienia hipomanii.

Porównanie epizodów maniakalnych i hipomaniakalnych

Główna różnica między epizodem maniakalnym a hipomanią to, między innymi, czas ich trwania potrzebny do postawienia diagnozy – w przypadku manii czas ten wynosi co najmniej 1 tydzień, w hipomanii natomiast są to minimum 4 dni.

Inny czynnik różnicujący te dwa epizody to nasilenie objawów. W przypadku manii objawy są bardzo nasilone i utrudniają realizację codziennych celów życiowych. Mogą wiązać się z urojeniami i omamami i prowadzić do epizodu psychotycznego, co czasem wiąże się z koniecznością hospitalizacji lub mocno ogranicza funkcjonowanie zawodowe, społeczne czy osobiste.

W przypadku hipomanii objawy są znacznie mniej nasilone i mogą być kojarzone nawet pozytywnie. Osoba doświadczająca hipomanii może czuć się bardziej kreatywnie, mieć więcej energii i być bardziej towarzyska. Jednakże nawet w przypadku hipomanii objawy także mogą utrudniać relacje z innymi i prowadzić do problemów w pracy lub szkole.

Ile trwa epizod hipomanii?

Długość epizodu hipomanii jest dość zmienna i może się różnić w zależności od indywidualnych cech danej osoby. Zazwyczaj przyjmuje się, że epizod hipomaniakalny trwa co najmniej 4 dni. Jednakże może on trwać znacznie krócej lub dłużej.

Ważne jest, aby pamiętać, że:

• Nie ma ściśle określonego czasu trwania epizodu hipomanii.
• Długość epizodu może wpływać na jego intensywność i codzienne funkcjonowanie.
• Epizody hipomaniakalne mogą występować z różną częstotliwością u różnych osób.

Jak wygląda diagnoza hipomanii?

Diagnoza hipomanii to złożony proces odbywający się w gabinecie specjalisty – najczęściej lekarza psychiatry. Nie istnieje jeden, konkretny test na hipomanię, lekarz psychiatra przeprowadza szczegółowy wywiad, na podstawie którego ustala czy występujące objawy umożliwiają postawienie diagnozy.

Obszary, które najczęściej są poruszane w gabinecie psychiatrycznym to m.in. historia chorób psychicznych, obecne funkcjonowanie w różnych obszarach życia, obecne objawy, historia rodzinna.

Czy hipomania jest uleczalna?

Hipomania to zaburzenie, które nie jest całkowicie wyleczalne, gdyż jest elementem choroby afektywnej dwubiegunowej, która uważana jest za chorobę przewlekłą. Mimo tego, że hipomanii nie da się wyleczyć, nie oznacza to, że nie da się nią skutecznie zarządzać. Z odpowiednim leczeniem można w sposób znaczący zmienić częstotliwość występowania epizodów hipomaniakalnych, a także poprawić jakość życia.

Leczenie hipomanii najczęściej polega na:

1. Psychoterapii – w przypadku tego zaburzenia za najskuteczniejszą uważa się terapię poznawczo-behawioralną. Jest szczególnie pomocna w zrozumieniu mechanizmów hipomanii, poznaniu czynników wyzwalających objawy oraz w budowaniu strategii do radzenia sobie z nimi
2. Farmakoterapii – leki takie jak sole litu, walproiniany czy karbamazepina są podstawowym elementem leczenia mającym na celu stabilizację nastroju. Czasem stosowane są również leki przeciwpsychotyczne.