Echokardiografia – wskazania, przygotowanie, przebieg badania
Echokardiografia to obok EKG jedno z kluczowych badań w kardiologii. Ma szerokie zastosowanie. Pomaga w wykryciu przebytego zawału mięśnia sercowego, pozwala na stwierdzenie obecności skrzeplin, płynu w osierdziu, wad zastawek serca i innych patologii tego narządu.
Spis treści
Echokardiografia, inaczej echo serca lub USG serca, to badanie, które jest całkowicie bezpieczne i bezbolesne. Pozwala ocenić pracę serca, a także zidentyfikować jego nieprawidłowości u ludzi z różnych grup wiekowych – zarówno dorosłych, jak i dzieci, a nawet u płodu. Badanie wykonuje się na skierowanie lekarza.
Echokardiografia – co to za badanie?
Echokardiografia to jedno z głównych badań obrazowych wykonywanych w kardiologii. Opiera się na wykorzystaniu fal ultradźwiękowych. Fale, odbijając się od analizowanych ścian struktur, powodują tzw. echo. Badanie polega na rejestracji przepływu krwi w jamach serca i naczyniach krwionośnych. Pozwala to ocenić struktury anatomiczne mięśnia sercowego, grubość jego ścian, wielkość jam i dużych naczyń krwionośnych, funkcjonowanie zastawek. Podczas badania dokonuje się pomiaru frakcji wyrzutowej lewej komory serca (ang. left ventricular ejection fraction, LVEF). Parametr ten pozwala określić sprawność serca, a dokładnie odsetek krwi wyrzucanej z lewej komory w czasie jednego skurczu. Prawidłowy wynik to 55–70% objętości końcoworozkurczowej. Echokardiografia jest całkowicie nieinwazyjna, bezpieczna i bezbolesna dla pacjenta oraz może być powtarzana wielokrotnie. Alternatywnie określana jest jako USG serca, echo serca lub ultrasonokardiografia serca.
Wskazania do echokardiografii
Wśród wskazań do echokardiografii wymienia się m.in.:
- wrodzone i nabyte wady serca,
- zapalenia mięśnia sercowego,
- chorobę wieńcową,
- udar mózgu,
- zawał serca,
- choroby aorty, osierdzia, naczyń,
- zatorowość płucną,
- omdlenia,
- urazy serca,
- powikłania po stosowaniu farmaceutyków,
- szmery nad sercem,
- zaburzenia rytmu serca,
- powikłania nadciśnienia tętniczego
- choroby nowotworowe serca.
Jak wspomniano wcześniej, echo serca może być wykonane również u płodu. Wskazaniem do badania jest podejrzenie arytmii lub wad serca, a także występowanie innych wad wykrytych podczas badania USG. Poleca się przeprowadzić je w sytuacji, gdy ciężarna choruje na m.in. cukrzycę, fenyloketonurię, choroby autoimmunologiczne (np. toczeń układowy, zespół antyfosfolipidowy), ma obciążony wywiad rodzinny w kierunku wad serca lub gdy spożywała alkohol w ciąży.
Jak przygotować się do badania?
Echokardiografia nie wymaga specjalnego przygotowania. Ważne jest jednak odpowiednie ubranie – wygodne, niekrępujące, nieuciskające, łatwe do zdjęcia. Najlepszy będzie strój dwuczęściowy, gdyż pacjent musi odsłonić tylko klatkę piersiową. Przychodząc na badanie, powinien zabrać ze sobą dowód osobisty, wyniki poprzednich badań EKG i USG serca.
Jak przeprowadza się echokardiografię?
Echokardiografia wykonywana jest przez kardiologa lub lekarza ultrasonografistę. Badanie zajmuje około 10–30 minut. Pacjent proszony jest o rozebranie się od pasa w górę. Badanie wykonywane jest w leżeniu na lewym boku, z lewą ręką uniesioną do góry i ułożoną za głową, a prawą ręką ułożoną wzdłuż tułowia. Jeżeli nie ma możliwości takiego ułożenia pacjenta, badanie wykonuje się w leżeniu na plecach. Na skórę klatki piersiowej aplikowany jest specjalny żel, którego zadaniem jest zminimalizowanie tarcia i ułatwienie poruszania głowicą ultrasonograficzną. W ten sposób uzyska się wysoką jakość i różne płaszczyzny obrazu. Osoba wykonująca badanie dociska sondę do skóry – w tym czasie wysyła ona fale ultradźwiękowe, po czym pochłania powstałe echo. Uzyskany w ten sposób obraz zostanie zaprezentowany na ekranie. Jest na bieżąco aktualizowany, co pozwala zaobserwować ruch analizowanych struktur. Istnieje możliwość wydrukowania lub zapisania obrazu w formie pliku wideo. Od razu po badaniu pacjent może powrócić do codziennych obowiązków.
Specjalne rodzaje echokardiografii
Echokardiografia stresowa (tzw. stress echo) służy do oceny funkcji serca podczas wysiłku i innych sytuacji zwiększonego zapotrzebowania na tlen. Podczas badania pacjent jest proszony o przyjęcie środków, które przyspieszą pracę serca (np. próba dobutaminowa) albo o wykonanie ćwiczeń, np. o jazdę na rowerze treningowym. Aktywność serca wraz z czasem trwania wysiłku zacznie stopniowo wzrastać. W ten sposób specjalista może porównać stan mięśnia sercowego przed wysiłkiem, w jego trakcie i bezpośrednio po nim.
Echokardiografia kontrastowa wiąże się z użyciem środków cieniujących zawierających mikropechęrzyki gazów. Podaje się je dożylnie podczas badania. W ten sposób uzyskuje się lepszy obraz, stąd metoda ta wykorzystywana jest zwłaszcza do analizy wad serca. Kolejnym specjalnym rodzajem echokardiografii jest badanie przezprzełykowe (tzw. TEE). Różni się od tradycyjnego echa serca sposobem wykonania. Przeprowadza się je z użyciem cienkiej sondy, którą wprowadza się do przełyku. Badanie to wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Przezprzełykowe echo serca nie jest stosowane u osób z żylakami przełyku, uszkodzonym przełykiem czy znacznymi ograniczeniami ruchomości kręgosłupa w odcinku szyjnym.
Czy echokardiografia może powodować jakieś powikłania?
Klasyczna echokardiografia nie wiąże się dla pacjenta z ryzykiem powikłań. Jednak w sytuacji wykonywania innych rodzajów badania, np. echokardiografii stresowej, mogą pojawić się bóle i zawroty głowy, ból w klatce piersiowej czy zaburzenia rytmu serca (arytmie). Z kolei w przypadku echa serca z kontrastem może pojawić się reakcja alergiczna na podany środek kontrastowy.
Kto kieruje pacjenta na badanie echokardiograficzne?
Najczęściej na badanie echokardiograficzne serca kieruje pacjenta kardiolog. Może też być zalecone przez innego lekarza, gdy u pacjenta występują objawy duszności, kołatania serca, ból w klatce piersiowej lub u pacjentów z rozpoznanym nadciśnieniem tętniczym, by wykluczyć przyczyny kardiologiczne.
Udostępnij:
Zobacz także
Mammografia czy USG piersi – które badanie wybrać?
Profilaktyka raka piersi jest kluczowym elementem dbania o zdrowie kobiet. Regularne badania pozwalają na wczesne wykrycie zmian w piersiach, co zwiększa szanse na skuteczne leczenie. W tym celu warto umówić się na badanie piersi, jednak pozostaje pytanie, która metoda będzie bardziej odpowiednia – USG czy mammografia? W tym artykule porównamy te dwie najczęściej stosowane metody diagnostyczne. Omówimy różnice między mammografią a USG piersi, zastosowanie badań, ich dokładność oraz zalecenia.
Niskodawkowa tomografia komputerowa – co warto wiedzieć?
Niskodawkowa tomografia komputerowa (NDTK) to nowoczesna metoda diagnostyczna, która zyskuje coraz większe znaczenie w medycynie, zwłaszcza w diagnostyce chorób płuc. Dzięki zastosowaniu specjalnych technologii pozwala na uzyskanie obrazów o wysokiej jakości przy użyciu znacznie mniejszej dawki promieniowania niż tradycyjna tomografia komputerowa. W artykule tym przyjrzymy się, czym dokładnie jest niskodawkowa tomografia komputerowa, jakie są jej zalety w porównaniu do tradycyjnych badań, oraz w jakich sytuacjach jest szczególnie zalecana.
Mammografia spektralna – nowa metoda obrazowania piersi
Mammografia jest podstawową metodą diagnostyczną stosowaną w wykrywaniu raka piersi. Tradycyjnie wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie do tworzenia obrazów piersi, pozwalając na identyfikację ewentualnych zmian patologicznych. Jednak coraz częściej pojawiają się nowe technologie, które zwiększają dokładność diagnostyki, takie jak mammografia spektralna. W tym artykule przyjrzymy się tej nowoczesnej metodzie, jej zaletom oraz różnicom w porównaniu do klasycznej mammografii.
