Echokardiografia – wskazania, przygotowanie, przebieg badania
Udostępnij na:
Echokardiografia to obok EKG jedno z kluczowych badań w kardiologii. Ma szerokie zastosowanie. Pomaga w wykryciu przebytego zawału mięśnia sercowego, pozwala na stwierdzenie obecności skrzeplin, płynu w osierdziu, wad zastawek serca i innych patologii tego narządu.
Spis treści
Echokardiografia, inaczej echo serca lub USG serca, to badanie, które jest całkowicie bezpieczne i bezbolesne. Pozwala ocenić pracę serca, a także zidentyfikować jego nieprawidłowości u ludzi z różnych grup wiekowych – zarówno dorosłych, jak i dzieci, a nawet u płodu. Badanie wykonuje się na skierowanie lekarza.
Echokardiografia – co to za badanie?
Echokardiografia to jedno z głównych badań obrazowych wykonywanych w kardiologii. Opiera się na wykorzystaniu fal ultradźwiękowych. Fale, odbijając się od analizowanych ścian struktur, powodują tzw. echo. Badanie polega na rejestracji przepływu krwi w jamach serca i naczyniach krwionośnych. Pozwala to ocenić struktury anatomiczne mięśnia sercowego, grubość jego ścian, wielkość jam i dużych naczyń krwionośnych, funkcjonowanie zastawek. Podczas badania dokonuje się pomiaru frakcji wyrzutowej lewej komory serca (ang. left ventricular ejection fraction, LVEF). Parametr ten pozwala określić sprawność serca, a dokładnie odsetek krwi wyrzucanej z lewej komory w czasie jednego skurczu. Prawidłowy wynik to 55–70% objętości końcoworozkurczowej. Echokardiografia jest całkowicie nieinwazyjna, bezpieczna i bezbolesna dla pacjenta oraz może być powtarzana wielokrotnie. Alternatywnie określana jest jako USG serca, echo serca lub ultrasonokardiografia serca.
Wskazania do echokardiografii
Wśród wskazań do echokardiografii wymienia się m.in.:
- wrodzone i nabyte wady serca,
- zapalenia mięśnia sercowego,
- chorobę wieńcową,
- udar mózgu,
- zawał serca,
- choroby aorty, osierdzia, naczyń,
- zatorowość płucną,
- omdlenia,
- urazy serca,
- powikłania po stosowaniu farmaceutyków,
- szmery nad sercem,
- zaburzenia rytmu serca,
- powikłania nadciśnienia tętniczego
- choroby nowotworowe serca.
Jak wspomniano wcześniej, echo serca może być wykonane również u płodu. Wskazaniem do badania jest podejrzenie arytmii lub wad serca, a także występowanie innych wad wykrytych podczas badania USG. Poleca się przeprowadzić je w sytuacji, gdy ciężarna choruje na m.in. cukrzycę, fenyloketonurię, choroby autoimmunologiczne (np. toczeń układowy, zespół antyfosfolipidowy), ma obciążony wywiad rodzinny w kierunku wad serca lub gdy spożywała alkohol w ciąży.
Jak przygotować się do badania?
Echokardiografia nie wymaga specjalnego przygotowania. Ważne jest jednak odpowiednie ubranie – wygodne, niekrępujące, nieuciskające, łatwe do zdjęcia. Najlepszy będzie strój dwuczęściowy, gdyż pacjent musi odsłonić tylko klatkę piersiową. Przychodząc na badanie, powinien zabrać ze sobą dowód osobisty, wyniki poprzednich badań EKG i USG serca.
Jak przeprowadza się echokardiografię?
Echokardiografia wykonywana jest przez kardiologa lub lekarza ultrasonografistę. Badanie zajmuje około 10–30 minut. Pacjent proszony jest o rozebranie się od pasa w górę. Badanie wykonywane jest w leżeniu na lewym boku, z lewą ręką uniesioną do góry i ułożoną za głową, a prawą ręką ułożoną wzdłuż tułowia. Jeżeli nie ma możliwości takiego ułożenia pacjenta, badanie wykonuje się w leżeniu na plecach. Na skórę klatki piersiowej aplikowany jest specjalny żel, którego zadaniem jest zminimalizowanie tarcia i ułatwienie poruszania głowicą ultrasonograficzną. W ten sposób uzyska się wysoką jakość i różne płaszczyzny obrazu. Osoba wykonująca badanie dociska sondę do skóry – w tym czasie wysyła ona fale ultradźwiękowe, po czym pochłania powstałe echo. Uzyskany w ten sposób obraz zostanie zaprezentowany na ekranie. Jest na bieżąco aktualizowany, co pozwala zaobserwować ruch analizowanych struktur. Istnieje możliwość wydrukowania lub zapisania obrazu w formie pliku wideo. Od razu po badaniu pacjent może powrócić do codziennych obowiązków.
Specjalne rodzaje echokardiografii
Echokardiografia stresowa (tzw. stress echo) służy do oceny funkcji serca podczas wysiłku i innych sytuacji zwiększonego zapotrzebowania na tlen. Podczas badania pacjent jest proszony o przyjęcie środków, które przyspieszą pracę serca (np. próba dobutaminowa) albo o wykonanie ćwiczeń, np. o jazdę na rowerze treningowym. Aktywność serca wraz z czasem trwania wysiłku zacznie stopniowo wzrastać. W ten sposób specjalista może porównać stan mięśnia sercowego przed wysiłkiem, w jego trakcie i bezpośrednio po nim.
Echokardiografia kontrastowa wiąże się z użyciem środków cieniujących zawierających mikropechęrzyki gazów. Podaje się je dożylnie podczas badania. W ten sposób uzyskuje się lepszy obraz, stąd metoda ta wykorzystywana jest zwłaszcza do analizy wad serca. Kolejnym specjalnym rodzajem echokardiografii jest badanie przezprzełykowe (tzw. TEE). Różni się od tradycyjnego echa serca sposobem wykonania. Przeprowadza się je z użyciem cienkiej sondy, którą wprowadza się do przełyku. Badanie to wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Przezprzełykowe echo serca nie jest stosowane u osób z żylakami przełyku, uszkodzonym przełykiem czy znacznymi ograniczeniami ruchomości kręgosłupa w odcinku szyjnym.
Czy echokardiografia może powodować jakieś powikłania?
Klasyczna echokardiografia nie wiąże się dla pacjenta z ryzykiem powikłań. Jednak w sytuacji wykonywania innych rodzajów badania, np. echokardiografii stresowej, mogą pojawić się bóle i zawroty głowy, ból w klatce piersiowej czy zaburzenia rytmu serca (arytmie). Z kolei w przypadku echa serca z kontrastem może pojawić się reakcja alergiczna na podany środek kontrastowy.
Kto kieruje pacjenta na badanie echokardiograficzne?
Najczęściej na badanie echokardiograficzne serca kieruje pacjenta kardiolog. Może też być zalecone przez innego lekarza, gdy u pacjenta występują objawy duszności, kołatania serca, ból w klatce piersiowej lub u pacjentów z rozpoznanym nadciśnieniem tętniczym, by wykluczyć przyczyny kardiologiczne.
Udostępnij na:
Zobacz także
Złamanie kości śródstopia – objawy, badania, czas i sposób leczenia
Kości śródstopia to pięć długich kości znajdujących się w środkowej części stopy, które łączą palce z kośćmi stępu. Złamanie ich to uraz, który często występuje w wyniku upadków, uderzeń, skręceń lub przeciążeń, zwłaszcza u sportowców. Sprawdź, jak lekarz rozpoznaje złamanie kości śródstopia i jak się je leczy.
Złamany nos – jak wygląda i ile się zrasta? Badania i leczenie
Złamany nos jest jedną z najczęstszych kontuzji twarzy. Może wystąpić w wyniku urazu, takiego jak uderzenie, upadek lub wypadek. Objawy, badania diagnostyczne oraz proces leczenia zależą od stopnia złamania i towarzyszących uszkodzeń. Dowiedz się więcej na temat złamania nosa.
Światowy Dzień Radiologii – znaczenie obrazowania radiologicznego w medycynie
Radiologia dzięki dynamicznemu rozwojowi technologii obrazowania stale poszerza swoje możliwości diagnostyczne i terapeutyczne, co przekłada się na poprawę jakości opieki zdrowotnej i skuteczności leczenia pacjentów. Dla upamiętnienia Wilhelma Roentgena, który dokładnie 129 lat temu odkrył promieniowanie X, obchodzony jest Światowy Dzień Radiologii.
