Dieta cukrzycowa – ogólne zalecenia dla cukrzyków

Prawidłowe odżywianie się to czynnik konieczny do utrzymania dobrego stanu zdrowia diabetyków. W tym artykule poznasz cele leczenia dietetycznego. Dowiesz się, jakie produkty są dozwolone, a jakie przeciwwskazane dla osób z cukrzycą. Sprawdzisz, na czym opiera się dieta cukrzycowa.

Cele leczenia dietetycznego

Cukrzyca została uznana przez ekspertów za chorobę cywilizacyjną i jeden z głównych problemów zdrowotnych XXI wieku. Coraz częstsze są przypadki cukrzycy u dzieci. Specjaliści biją na alarm i zwracają uwagę na znaczenie profilaktyki cukrzycowej, na którą składają się zwłaszcza odpowiednio zbilansowana dieta, regularna aktywność fizyczna i badanie glukozy we krwi. Im wcześniej cukrzyca zostanie rozpoznana, tym lepsze będą efekty leczenia.

Ważnym elementem leczenia cukrzycy jest dieta. Celem dietoterapii jest przede wszystkim:

• dostarczenie organizmowi odpowiedniej ilości energii i składników pokarmowych koniecznych do prawidłowego funkcjonowania,
• normalizacja wskaźników metabolicznych,
• osiągnięcie i utrzymanie odpowiedniej masy ciała,
• zmniejszenie ryzyka powikłań cukrzycowych.
  
  Cukrzyca – jak leczyć?  Przeczytaj o metodach leczenia cukrzycy.

Główne zasady diety cukrzycowej

Sposób żywienia diabetyków opiera się na zasadach racjonalnej diety stosowanej  przez osoby zdrowe, która jest w odpowiedni sposób dostosowywana do potrzeb chorego. Dieta jest opracowywana indywidualnie dla każdego pacjenta. Wymaga to współpracy diabetologa, dietetyka i chorego. Kształtowana jest w zależności od ogólnego stanu pacjenta, rodzaju i zaawansowania cukrzycy, chorób towarzyszących i przyjętych celów leczenia.

Oto główne zasady diety cukrzycowej:

• kaloryczność diety ustala się indywidualnie;
• posiłki spożywa się regularnie, o określonych porach – ważne jest dostosowanie ich do czasu podawania insuliny oraz planowanego wysiłku fizycznego;
• w ciągu dnia wskazane jest 4–5 posiłków;
• posiłki spożywa się w spokojnych warunkach, bez pośpiechu, dbając o dokładnie przeżuwanie każdego kęsa pokarmu;
• zapotrzebowanie energetyczne jest pokrywane przez składniki odżywcze w takich proporcjach: węglowodany 45–50%, tłuszcze 30–35%, białka 15–20%;
• dobór produktów zależy od możliwości, potrzeb, tolerancji pacjenta;
• należy ograniczyć spożycie soli kuchennej do 1 g/1000 kcal, maksymalnie 3 g na dobę;
• najlepiej wykluczyć alkohol;
• należy stosować produkty spożywcze nieprzetworzone, które będą dobrym źródłem błonnika;
• należy ograniczyć produkty o dużej zawartości tłuszczy pochodzenia zwierzęcego, a zwiększyć udział tłuszczów roślinnych;
• należy ograniczyć produkty będące źródłem cukrów prostych;
• nie powinno się rozgotowywać produktów skrobiowych i warzyw, gdyż dochodzi w nich do wzrostu indeksu glikemicznego.

Przypominamy – indeks glikemiczny to parametr, który pokazuje, jak szybko po spożyciu danego produktu dochodzi do wzrostu poziomu glukozy we krwi.

Co jeść stosując dietę cukrzycową?

Zastanawiasz się, co można jeść w cukrzycy? W jadłospisie cukrzyka zalecane są następujące produkty:

• zbożowe – pieczywo typu graham, razowe, żytnie z dodatkiem otrąb i nasion, chleb chrupki, ryż brązowy, gruba kasza jaglana, gryczana, pęczak, płatki owsiane, grube makarony z mąki razowej;
• warzywa (500 g na dobę) – świeże pomidory, kalafior, kapusty, ogórki, rzodkiewka, brukselka, cukinia, sałata zielona, brokuły, cykoria, fasolka szparagowa, natka pietruszki, koperek, zielona pietruszka, papryka, pory, szparagi, kabaczek, szczypiorek, seler naciowy, ziemniaki;
• owoce (200–300 g na dobę) – jagodowe, cytrusowe, brzoskwinie, morele, kiwi, jabłka, wiśnie, nektarynki, truskawki;
• mleko i produkty mleczne – sery twarogowe chude, o obniżonej zawartości tłuszczu;
• mięso – cielęcina, wołowina, królik, indyk, kurczak, konina, dziczyzna, chuda polędwica drobiowa, szynka wołowa, drobiowa;
• ryby – świeży pstrąg strumieniowy, sandacz, dorsz, flądra, sola, szczupak, mintaj, morszczuk;
• jaja – białko;
• tłuszcze – roślinne, oliwa z oliwek, olej rzepakowy;
• przyprawy – majeranek, oregano, sok z cytryny, kminek, cynamon, koperek, zielona pietruszka, wanilia, bazylia, przyprawy korzenne;
• napoje – woda mineralna, soki warzywne, słaba herbata, kawa rozpuszczalna lub filtrowana.

Wśród preferowanych metod przygotowywania posiłków eksperci wymieniają: gotowanie w wodzie i na parze, duszenie, pieczenie w pergaminie, rękawie, folii aluminiowej, naczyniu żaroodpornym. Unikać powinno się smażenia, szczególnie w głębokim tłuszczu. Wskazane są zupy czyste, jarzynowe, na wywarach warzywnych.

Dieta cukrzycowa – produkty zakazane

Będąc na diecie cukrzycowej, nie powinno się spożywać takich produktów jak:

• zbożowe – mąka pszenna, pieczywo pszenne, z dodatkiem miodu lub karmelu, rozgotowane: makaron, kasza, ryż, błyskawiczne płatki śniadaniowe;
• warzywa – rozgotowane, z puszki, marchewka gotowana, buraki zasmażane, frytki, ziemniaki purée;
• owoce – suszone, bardzo dojrzałe, z puszki, banany, winogrona;
• mleko i produkty mleczne – śmietana, zabielacze do kawy, słodzone desery mleczne, mleko tłuste, skondensowane, sery tłuste, do smarowania typu fromage, podpuszczkowe, topione, śmietankowe, dojrzewające;
• mięso – tłuste, wieprzowina, gęsi, kaczki, baranina, podroby, wędlina tłusta, pasztety, salami, pasztetowa, kiełbasy, parówki, boczek;
• ryby – smażone, panierowane, kalmary, małże, krewetki, kawior;
• jaja – jajecznica na słoninie, smalcu, maśle, boczku;
• tłuszcze – margaryny twarde, słonina, smalec, masło;
• przyprawy – majonez, gotowe sosy, ocet, kostki rosołowe;
• słodycze i desery – miód, ciasta z masami, batony, wafelki z nadzieniem, czekolada mleczna lub owocowa, chałwa i desery tłuste, faworki, ciasta francuskie, piaskowe, smażone, kruche, serniki;
• napoje – alkohol, napoje gazowane, soki owocowe z dodatkiem cukru.