Przepuklina pachwinowa – objawy, przyczyny, sposoby leczenia

Przepuklina pachwinowa początkowo może nie dawać objawów. Z czasem jednak zmiana rozwija się na tyle, że utrudnia codzienne funkcjonowanie i grozi uwięzieniem naczyń krwionośnych we wrotach przepukliny, co może zakończyć się martwicą. Sprawdź, jakie czynniki powodują powstanie przepukliny pachwinowej i dowiedz się, jak lekarz ustala jej rozpoznanie.

Co to jest przepuklina pachwinowa?

Przepukliną określa się stan, w którym dochodzi do nieprawidłowego przemieszczenia się narządów lub ich części poza obszar, w którym fizjologicznie występują. Najczęściej dochodzi do przemieszczania się narządów w obrębie jamy brzusznej, tzw. przepukliny brzusznej. Jeden z jej rodzajów stanowi przepuklina pachwinowa. Zgodnie z nazwą zmiana ta zlokalizowana jest w okolicach pachwiny i kanału pachwinowego (anatomicznej drogi o długości ok. 4-5 cm przebiegającej nad więzadłem pachwinowym). Przepuklina może pojawić się w każdym wieku, choć najczęściej dotyczy ludzi młodych i w podeszłym wieku, z uwagi na niedostateczne rozwinięcie mięśni brzucha w pierwszym przypadku, a w drugim na ich osłabienie i zwiotczenie wraz z procesem starzenia. Przepuklina brzuszna częściej występuje u mężczyzn niż kobiet.

Jakie są rodzaje przepukliny pachwinowej?

Wymienia się dwa główne rodzaje przepukliny pachwinowej:

• przepuklina pachwinowa skośna – nazywa się ją też boczną z uwagi na boczne umiejscowienie względem naczyń nabrzusznych dolnych; przechodzi przez kanał pachwinowy, a jej ujście schodzi w kierunku moszny u mężczyzn, a u kobiet w kierunku warg sromowych.
• przepuklina pachwinowa prosta – określana też jako przyśrodkowa ze względu na położenie przyśrodkowe względem naczyń nabrzusznych dolnych; nie przechodzi przez kanał pachwinowy, tylko od razu z jamy brzusznej przez tzw. trójkąt Hesselbacha (strukturę anatomiczną znajdującą się w pachwinie)

Możliwe jest również występowanie przepukliny kombinowanej, która łączy w sobie cechy typowe dla obu wymienionych wyżej postaci.

Przepuklina pachwinowa – objawy

Przepuklina pachwinowa w zależności od stopnia zaawansowania może dawać zróżnicowane objawy. Na początkowym etapie choroba często nie powoduje wyraźnych dolegliwości. Z czasem rozwija się obrzęk wokół przepukliny, któremu towarzyszy dyskomfort, pieczenie, ból w podbrzuszu sięgający do kończyn dolnych, odczuwanie ciężaru lub wrażenie przeszkody w obrębie pachwiny. Dolegliwości te nasilają się zwłaszcza w związku z podejmowanym wysiłkiem fizycznym, a także podczas wydalania stolca, kichania, kaszlu. Kiedy zmiana przedostanie się na zewnątrz, przybiera w okolicy pachwin postać miękkiego guzka, który można wprowadzić do jamy brzusznej pod wpływem lekkiego nacisku. Wraz z postępem choroby staje się to niemożliwe i guz w pachwinie jest widoczny przez cały czas. Przepuklina pachwinowa u kobiet daje takie same objawy jak u mężczyzn.

Jakie są przyczyny powstania przepukliny pachwinowej?

Przepuklina pachwinowa może mieć charakter nabyty, gdy dochodzi do osłabienia powłok brzusznych i na skrzyżowaniu mięśni rozwija się szczelina. Sprawia to, że każdy wysiłek wpływający na pracę mięśni brzucha podnosi ciśnienie w jamie brzusznej i sprzyja uwypukleniu jej zawartości. Przepuklina pachwinowa może mieć też charakter wrodzony, kiedy spowodowana jest niewłaściwym rozwojem zarodka (wadą w budowie jamy brzusznej).

Do rozwoju choroby predysponują następujące czynniki:

• nadmierna masa ciała;
• przewlekłe zaparcia;
• zbyt duże obciążenie, ciężka praca fizyczna;
• przewlekły kaszel;
• intensywny wysiłek fizyczny, trening siłowy mięśni brzucha, ćwiczenia na siłowni bez rozgrzewki;
• zaburzony metabolizm kolagenu;
• uraz.

Niebezpieczną sytuacją wymagającą pilnego zgłoszenia się do lekarza jest przepuklina uwięźnięta. O uwięźnięciu przepukliny mówi się, gdy następuje zaciśnięcie się wrót przepukliny na jej zawartości. W konsekwencji może dojść do tzw. zadzierzgnięcia, czyli  do uciśnięcia naczyń zaopatrujących zawartość przepukliny np. pętli jelitowych. Następuje zablokowanie przepływu krwi, co przyczynia się do rozwoju martwicy. Sygnałami uwięzienia przepukliny są: wymioty, nudności, nasilenie bólu, ocieplenie i zaczerwienienie okolicy pachwiny, gorączka oraz niedrożność jelit (niemożność oddania stolca).

Do jakiego lekarza należy się zgłosić?

W przypadku objawów sugerujących pojawienie się przepukliny pachwinowej należy zgłosić się bezpośrednio do chirurga lub do lekarza pierwszego kontaktu – internisty lub lekarza rodzinnego. Zbada on pacjenta, zbierze wywiad dotyczący zgłaszanych dolegliwości i zadecyduje o konieczności dalszych badań takich jak USG jamy brzusznej. Pacjent może dostać skierowanie na konsultację chirurgiczną, podczas której omówi z lekarzem możliwość leczenia operacyjnego przepukliny.

Jeśli występują objawy przepukliny uwięźniętej, należy niezwłocznie zgłosić się do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego (SOR) lub wezwać pomoc – pod nr 999 lub 112.

Rozpoznanie przepukliny pachwinowej

Rozpoznanie przepukliny pachwinowej polega przede wszystkim na badaniu podmiotowym (wywiadzie) i przedmiotowym (badaniu fizykalnym) – ocenia się okolicę pachwiny, podczas gdy pacjent znajduje się w pozycji stojącej. Następnie lekarz zleca badanie USG, które pozwoli określić rodzaj i rozmiar przepukliny. W przypadku niepewności diagnostycznej wykonane mogą zostać bardziej specjalistyczne badania, takie jak rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa.

Na czym polega leczenie przepukliny pachwinowej?

Przepuklina pachwinowa nie znika samoistnie, wręcz przeciwnie, nasila się z czasem. Leczenie zachowawcze z użyciem specjalnych pasów stosuje się w przypadku początkowych zmian i obciążone jest wysokim ryzykiem niepowodzenia. Nie istnieje domowe leczenie przepukliny pachwinowej. Uważa się, że jedyny skuteczny sposób stanowi zabieg operacyjny. Przeprowadza się go w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym (narkozie). Obecnie chirurgia dysponuje wieloma metodami leczenia przepukliny pachwinowej. Operacja przepukliny jest wykonywana w trybie planowym, wyjątek stanowi uwięźnięcie – wówczas zabieg przeprowadza się w trybie pilnym.

Operacja przepukliny pachwinowej może być wykonana klasycznie przez dostęp otwarty lub laparoskopowo. Tradycyjny zabieg polega na otwarciu jamy brzusznej, oddzieleniu przepukliny od otaczających tkanek i jej podwiązaniu. Na koniec chirurg zszywa brzegi rany. Zabieg najczęściej jest przeprowadzany z wszyciem specjalnych siatek (tzw. metoda beznapięciowa) w miejscu osłabienia i uwypuklenia zmiany patologicznej – dzięki nim ryzyko nawrotu choroby jest znacznie mniejsze.

Obecnie w operacji przepukliny pachwinowej często stosuje się laparoskopię. Zamiast otwarcia powłok brzusznych wystarczy kilka (3–4) małych nacięć (0,5–1,5 cm), przez które wprowadza się instrumenty chirurgiczne i kamerę do obserwacji pola zabiegowego. Do zamknięcia wrót przepuklinowych wykorzystuje się wspomniane siatki, które zrastają się z otaczającymi tkankami. Po preparowaniu tkanek nacięcia zostają zaszyte. Laparoskopowa operacji przepukliny pachwinowej może nie być wskazana u znacznie otyłych pacjentów oraz w przypadku zmian o nietypowej lub trudnej lokalizacji.