Wysokie ciśnienie – co je powoduje i w jaki sposób je łagodzić?

Wysokie ciśnienie to jedna z bardziej rozpowszechnionych chorób cywilizacyjnych. Najczęściej rozpoznawane jest u osób otyłych, palących papierosy, narażonych na stres czy z obciążonym wywiadem rodzinnym w kierunku nadciśnienia. Zapoznaj się ze sposobami na obniżenie ciśnienia w domu.

Co powoduje wysokie ciśnienie?

Nadciśnienie tętnicze to często występujące zaburzenie ze strony układu krążenia. Charakteryzuje się okresowo lub stale podwyższonym ciśnieniem tętniczym skurczowym (górnym) lub rozkurczowym (dolnym). Lekarz może postawić rozpoznanie, gdy podczas dwóch wizyt pacjenta stwierdza ciśnienie skurczowe ≥140 mm Hg i/lub rozkurczowe ≥90 mm Hg. Przyczyny wysokiego ciśnienia mogą być pierwotne lub wtórne. W przeważającej większości (ponad 90%) wysokie ciśnienie ma charakter samoistny. Jak dotąd nie określono dokładnie jego podłoża, choć jako główne czynniki sprawcze wymieniane są czynniki genetyczne i środowiskowe (nieodpowiednia dieta, brak ruchu, palenie tytoniu, spożywanie dużej ilości alkoholu, stres).

W pozostałych około 10% przypadków wysokie ciśnienie ma charakter wtórny. Oznacza to, że jest konsekwencją innego toczącego się w organizmie zaburzenia. Wśród możliwych przyczyn wysokiego ciśnienia wymieniane są:

• choroby nerek (np.: ostre i przewlekłe zapalenie kłębuszków nerkowych, cukrzycowa choroba nerek, zwyrodnienie wielotorbielowate nerek, zwężenie tętnicy nerkowej, wodonercze),
• choroby neurologiczne (np.: guz mózgu, zespół Guillaina-Barrégo, uraz mózgu),
• choroby gruczołów dokrewnych (np.: choroby nadnerczy – zespół Cushinga, guz chromochłonny nadnerczy, hiperaldosteronizm, akromegalia, nadczynność tarczycy),
• choroby układu krążenia (np. miażdżyca),
• obturacyjny bezdech senny.

Wysokie ciśnienie może być również efektem ubocznym przyjmowania niektórych leków. Takie działanie niepożądane mogą mieć: estrogeny, kortykosteroidy, cyklosporyna, takrolimus, erytropoetyna, sympatykomimetyki, inhibitory MAO.

Jak objawia się wysokie ciśnienie?

Wysokie ciśnienie przez długi czas może nie dawać żadnych objawów. Mimo to wykazuje negatywny wpływ na organizm, powodując m.in.: udar mózgu, przerost lewej komory serca, uszkodzenie naczyń krwionośnych. Na bardzo wysokie ciśnienie wskazywać mogą m.in.:

• nadmierna potliwość,
• kołatanie serca,
• duszności,
• zaczerwienienie skóry na twarzy i szyi,
• uderzenia gorąca,
• osłabienie,
• szybka męczliwość,
• nerwowość (nadmierne pobudzenie, ciągłe rozdrażnienie i podenerwowanie),
• zawroty głowy, ból z tyłu głowy, uczucie pulsowania w głowie,
• szumy w uszach,
• mroczki przed oczami.

Do jakiego lekarza się zgłosić?

W przypadku podwyższonych wartości ciśnienia tętniczego krwi w pomiarach domowych lub wystąpienia objawów nadciśnienia należ zgłosić się do internisty lub lekarza rodzinnego. Po przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego oraz zbadaniu pacjenta specjalista skieruje pacjenta na dodatkowe badania krwi, a w razie wskazań, również na badania obrazowe.

Należy pamiętać, że w przypadku pojawienia się nagłego bólu zamostkowego, silnej duszności w spoczynku lub utraty przytomności należy jak najszybciej wezwać pomoc medyczną dzwoniąc pod numer 999 lub 112.

Wysokie ciśnienie – leczenie

Wysokie ciśnienie krwi wymaga leczenia. Obejmuje ono metody farmakologiczne i niefarmakologiczne. Do leków o działaniu obniżającym ciśnienie tętnicze należą zwłaszcza:

• środki moczopędne,

• beta-blokery,
• blokery kanału wapniowego,
• leki blokujące enzym konwertujący angiotensynę.

Jako uzupełnienie leczenia zaleca się przyjmowanie preparatów z magnezem. Bardzo ważna w przypadku wysokiego ciśnienia krwi jest zmiana stylu życia. Zalecane są zwłaszcza:

• zaprzestanie palenia papierosów i spożywania alkoholu,
• podejmowanie aktywności fizycznej,
• dbanie o prawidłową masę ciała,
• zbilansowana dieta,
• unikanie stresu.

W przypadku nadciśnienia wtórnego konieczne jest leczenie choroby, która je wywołała. Nadciśnienie to choroba przewlekła, która wymaga stałej samokontroli. Stąd tak ważny jest regularny pomiar ciśnienia tętniczego krwi. Możesz go wykonać samodzielnie w domu przy użyciu ciśnieniomierza. Najdokładniejszy będzie aparat automatyczny. Badanie wykonuje się w pozycji siedzącej, po krótkim odpoczynku, z ramieniem opartym na poziomie serca, nie po jedzeniu i wypaleniu papierosa.

Wysokie ciśnienie – domowe sposoby przeciwdziałania

Wspomagającą rolę w leczeniu wysokiego ciśnienia tętniczego odgrywają domowe sposoby. Jednym z bardziej znanych spośród nich jest czosnek. Zawarte w nim substancje aktywne zapobiegają zaleganiu cholesterolu, a tym samym powstawaniu niebezpiecznych złogów w ścianach tętnic.

Dobre w walce z wysokim ciśnieniem krwi są ziołowe herbaty. Znane z działania obniżającego ciśnienie są zwłaszcza: jemioła, lipa, dzika róża, głóg, skrzyp polny, ruta, perz, serdecznik pospolity, melisa, rumianek.

Osoby z wysokim ciśnieniem powinny zadbać o więcej potasu w diecie. Pierwiastek ten wpływa na odpowiednią pracę serca. Znaleźć go można w pomidorach, orzechach, strączkowych i zielonych warzywach, bananach, cytrusach, nasionach.

Przy wysokim ciśnieniu wskazane jest picie wody z cytryną. Cytryna obniża cholesterol i wzmacnia naczynia krwionośne. Dzięki temu opóźnia rozwój miażdżycy i reguluje poziom cholesterolu. Aby obniżyć wysokie ciśnienie, powinno się przyjąć pozycję leżącą, uspokoić oddech i zapewnić dopływ świeżego powietrza.

Nadciśnienie – powikłania

Nieleczone, wieloletnie nadciśnienie tętnicze może powodować wiele poważnych powikłań, do których należą m.in.:

• choroby układu sercowo – naczyniowego (powstają w wyniku szkodliwego działania nadciśnienia na mięsień sercowy i naczynia krwionośne) takie jak choroba niedokrwienna serca, zawał serca, tętniaki aorty;
• uszkodzenie nerek;
• przyspieszony rozwój zmian miażdżycowych.

Wiele powikłań nadciśnienia może prowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia organizmu, a nawet zgonu. Dlatego bardzo ważna jest diagnostyka tej choroby oraz wczesne zapobieganie jej powikłaniom.