Wścieklizna u ludzi – jak postąpić po ugryzieniu pupila?

Wścieklizna to niebezpieczna choroba, która może doprowadzić do zgonu. Dzięki odpowiedniemu postępowaniu z raną po ugryzieniu przez psa i szczepieniom przeciwko wściekliźnie u ludzi ryzyko zakażenia wirusem wścieklizny jest znacznie ograniczone. Dowiedz się, czym grozi wścieklizna u człowieka i na czym polega jej leczenie.

Wścieklizna u ludzi – jak postąpić po ugryzieniu?

Ugryzł Cię pies i obawiasz się zakażenia wścieklizną? Oto co należy zrobić, aby uniknąć transmisji wirusa.

1. Pierwszym krokiem jest dokładne umycie rany wodą z mydłem. Następnie dezynfekuje się ranę z użyciem ogólnodostępnych w aptece preparatów antyseptycznych. Oczyszczenie rany jest bardzo ważne, ponieważ w znacznym stopniu zmniejsza ryzyko rozwoju wścieklizny.
2. Po wstępnym zaopatrzeniu rany jałowym opatrunkiem zgłoś się do lekarza, który ją obejrzy, oczyści i zaszyje – jeśli będzie to konieczne. Następnie przeprowadzi z Tobą szczegółowy wywiad medyczny. Zapyta zwłaszcza o okoliczności, w których doszło do ugryzienia, o psa, który zaatakował, czy lokalną sytuację epidemiologiczną, tj. przypadki wścieklizny w okolicy itp. Dalsze postępowanie jest ustalane indywidualnie.

Lekarz może zdecydować o podaniu antybiotyku, a przy wysokim ryzyku zakażenia wścieklizną – swoistej immunoglobuliny i szczepienia przeciwko wściekliźnie. To zwiększy szansę, że choroba się nie rozwinie, nawet jeżeli pies był chory. Podjęcie profilaktyki poekspozycyjnej można odłożyć do momentu potwierdzenia zakażenia wirusem wścieklizny u psa, o ile nie przejawiał on objawów choroby i można go objąć 15-dniową obserwacją weterynaryjną. Jeśli pies w czasie obserwacji będzie zdrowy, to oznacza, że nie mógł zarazić wścieklizną, w związku z czym podanie szczepionki nie jest konieczne.

W przypadku gdy nie jest się pewnym co do stanu zdrowia psa, nie można objąć go obserwacją lub przejawiał objawy wścieklizny podczas ataku, to profilaktyka poekspozycyjna powinna zostać podjęta jak najwcześniej. Podaje się pięć dawek szczepionki w odstępach czasu 0, 3, 7, 14 oraz 28–30 dni. Razem z pierwszą dawką podaje się immunoglobulinę. Osobom, które były już zaszczepione, podaje się dwie dawki szczepionki w odstępach czasu 0 i 3 dni i nie stosuje się immunoglobuliny.

Czym grozi wścieklizna u człowieka?

Okres wylęgania się wścieklizny u ludzi wynosi zazwyczaj od 4 do 12 tygodni. Jeśli w tym czasie poszkodowany nie otrzyma odpowiedniej pomocy, to w wyniku zakażenia wirusem wścieklizny dochodzi do zapalenia mózgu, a po krótkim czasie – do zgonu.

Objawy wścieklizny u ludzi obejmują zwłaszcza rozdrażnienie, ból głowy, utratę apetytu, mrowienie w miejscu ugryzienia, obrzęk, zaczerwienienie, nadwrażliwość i bolesność tkanek wokół rany. Następnie pojawiają się: wodowstręt, światłowstręt, agresywne zachowania, a nawet napady szału. Wraz z zaawansowaniem choroby dochodzi do porażenia nerwów, zapalenia mózgu i rdzenia kręgowego. Po upływie około 10 dni od wystąpienia pierwszych objawów zarażony wścieklizną człowiek umiera.

Jak leczy się wściekliznę u ludzi?

Z podejrzeniem wścieklizny pacjent powinien zgłosić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub internisty. Jeśli nie jest w stanie samodzielnie zgłosić się do lekarza, to powinien wezwać pomoc medyczną, dzwoniąc pod numer 112 lub 999.

Rozpoznanie wścieklizny rozpoczyna się od wywiadu, badania przedmiotowego i testu na wściekliznę. Badania laboratoryjne w kierunku wścieklizny obejmują izolację wirusa z materiału biologicznego, wykrycie wirusa metodą PCR lub badanie serologiczne w kierunku swoistych przeciwciał wirusa wścieklizny.

Osoba podejrzana o wściekliznę znajduje się z reguły pod opieką neurologa. U poszkodowanego stosuje się uodpornienie bierno-czynne – immunoglobulinę i szczepionkę. Jeśli pacjent nie zgłosi się odpowiednio szybko po pomoc, to ryzyko zgonu jest bardzo wysokie. Wścieklizna jest chorobą nieuleczalną. Odnotowano jedynie nieliczne przypadki uratowania chorych na wściekliznę. Osoby chore zostają objęte leczeniem objawowym, mogą zostać wprowadzone w śpiączkę, podaje się im leki przeciwwirusowe.

Wścieklizna – leczenie ludzi. Profilaktyka przedekspozycyjna

Zapobieganie wściekliźnie polega na:

• zachowaniu zasady ograniczonego zaufania wobec zwierząt,
• unikaniu kontaktów ze zwierzętami dzikimi, bezpańskimi, z objawami choroby,
• regularnym szczepieniu zwierząt domowych (psy szczepi się 1 raz na rok od 2. miesiąca życia),
• niewypuszczaniu psów z domu bez dozoru,
• poważnym traktowaniu każdego pokąsania, nawet w przypadku udokumentowanego szczepienia przeciwko wściekliźnie,
• skonsultowaniu się z weterynarzem, jeśli zwierzę domowe zostanie pogryzione,
• powiadomieniu odpowiednich służb o podejrzanie wyglądającym zwierzęciu,
• szczepieniach ochronnych – szczepionka przeciw wściekliźnie jest inaktywowana, czyli zawiera zabitego wirusa, jest bezpieczna i dobrze tolerowana.

Zobacz również: Szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu.