Szczepienie na ospę – czy jest obowiązkowe? Kto powinien się zaszczepić?
Udostępnij na:
Ospa wietrzna jest jedną z najczęstszych i najbardziej zakaźnych chorób wieku dziecięcego. Wywołuje ją pierwotne zakażenie wirusem ospy wietrznej i półpaśca. Ospa wietrzna łatwo szerzy się drogą kropelkową. Na szczęście istnieje skuteczna profilaktyka tej choroby. Szczepienie znacznie zmniejsza ryzyko zachorowania.
Spis treści
Szczepienie na ospę wietrzną jest bezpieczne i dobrze tolerowane. Zaliczane jest do szczepień zalecanych. Sprawdź, kto powinien zaszczepić się na ospę i jakie preparaty są do tego stosowane. Czy każdy może skorzystać ze szczepienia na ospę?
Ospa wietrzna – najważniejsze informacje o chorobie
Ospa wietrzna to choroba zakaźna, za której powstanie odpowiada wirus należący do rodziny Herpes – wirus ospy wietrznej i półpaśca (ang. Varicella zoster virus – VZV). Ospa wietrzna powstaje w wyniku pierwotnego zakażenia, którego reaktywacja w przyszłości prowadzi do rozwoju półpaśca. Wirus ulega bowiem hibernacji w zwojach czuciowych układu nerwowego i aktywuje się w określonych warunkach. Ospa wietrzna ma sezonowy charakter – najwięcej zachorowań notowanych jest w okresie jesienno-zimowym. Choroba ta najczęściej dotyczy młodszych grup wiekowych.
Wirus ospy wietrznej i półpaśca szerzy się głównie drogą kropelkową. Możliwe jest również przenoszenie patogenu przez kontakt z płynem z pęcherzyków, które powstają na ciele chorego podczas infekcji. Inkubacja (czas od momentu zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów) zajmuje 10–21 dni (z reguły 14–16). Chory jest zakaźny dla otoczenia od 1.–2. dnia przed powstaniem zmian skórnych do czasu przyschnięcia pęcherzyków. Podstawę terapii ospy wietrznej stanowi leczenie objawowe.
Charakterystycznym objawem ospy wietrznej jest wysypka, na podstawie której stawia się rozpoznanie. Ma ona postać rumieniowych plamek, grudek, pęcherzyków z mętnym płynem, krostek, które zasychają w strupki. W pierwszej kolejności zmiany skórne rozwijają się na skórze głowy i tułowia, po czym wysypka schodzi niżej. Zmianom skórnym towarzyszyć mogą objawy grypopodobne takie jak złe samopoczucie, gorączka, bóle głowy i gardła.
Szczepienia na ospę wietrzną – skuteczna forma profilaktyki
Zachorowaniu na ospę wietrzną można zapobiec, stosując się do zasad profilaktyki, a najważniejszą spośród nich są szczepienia ochronne. W Polsce zarejestrowane są dwa preparaty szczepionek przeciwko ospie wietrznej. Nie różnią się one skutecznością i poziomem bezpieczeństwa. Szczepienie na ospę zawiera żywy, atenuowany (pozbawiony zjadliwości) szczep VZV. Skuteczność szczepionki jest bardzo wysoka i wynosi ponad 95%. Szczepionka na ospę zapewnia odporność na zakażenie VZV, zapobiega zachorowaniu bądź znacząco łagodzi przebieg choroby, nawet jeśli zostanie podana w ciągu 3–5 dni od kontaktu z chorym. Szczepionkę na ospę podaje się podskórnie, w tym jednocześnie z innymi szczepionkami, byle w osobne miejsca. Preparat można stosować u zdrowych dzieci już od 9. miesiąca życia (najlepiej po 12. miesiącu). Podawane są dwie dawki szczepionki w odstępie powyżej 6 tygodni, aby uzyskać długotrwałą odporność. U dzieci z niedoborem odporności termin wykonania szczepień zależy od stopnia immunosupresji.
Kto powinien zostać zaszczepiony na ospę wietrzną?
Szczepienia na ospę są niezbędne w określonych grupach ryzyka. Należą do nich:
- dzieci w wieku do 12 lat zakażone wirusem HIV, z upośledzeniem odporności o dużym ryzyku ciężkiego przebiegu choroby, przed chemioterapią lub leczeniem immunosupresyjnym, z ostrą białaczką limfoblastyczną w okresie remisji,
- dzieci w wieku do 12 lat z otoczenia osób wyżej wymienionych, które nie chorowały na ospę wietrzną,
- dzieci w wieku do 12 lat przebywające w rodzinnych domach dziecka, placówkach opiekuńczo-wychowawczych, zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych, regionalnych placówkach opiekuńczo-terapeutycznych, zakładach opiekuńczo-leczniczych, domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, interwencyjnych ośrodkach preadopcyjnych, domach pomocy społecznej,
- inne niż wymienione powyżej dzieci, przebywające w żłobkach lub w klubach dziecięcych.
O szczepieniu na ospę ze wskazań środowiskowych decyduje lekarz.
Szczepienie na ospę jest zalecane, czyli opłacane z własnych środków, osobom, które nie chorowały na ospę i nie były szczepione, oraz kobietom, które planują ciążę i nie chorowały wcześniej.
Do jakiego lekarza się zgłosić?
W przypadku, gdy pacjent jest w grupie ryzyka zakażenia wirusem VZV, np. miał kontakt z osobą zakażoną lub gdy chce profilaktycznie się zaszczepić, powinien zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu – internisty lub lekarza rodzinnego. Jeśli szczepienie dotyczy dzieci, na konsultację należy się udać do pediatry. Na podstawie wywiadu z pacjentem oraz badania fizykalnego lekarz ustali wskazania oraz wykluczy przeciwwskazania do szczepienia, a następnie skieruje pacjenta do przyjęcia szczepionki (wykupionej przez pacjenta w aptece na podstawie recepty lub dostępnej w placówce medycznej). Szczepienie wykonuje lekarz lub pielęgniarka.
Komu nie podaje się szczepienia na ospę wietrzną?
Przed podaniem szczepienia na ospę wietrzną wymagana jest kwalifikacja przez lekarza w celu wykrycia ewentualnych przeciwwskazań, do których należą:
- ostre i ciężkie choroby gorączkowe,
- chłoniaki i inne choroby nowotworowe z zajęciem szpiku lub układu chłonnego,
- odczyny anafilaktyczne (ciężkie reakcje alergiczne stanowiące zagrożenie życia) po szczepieniu na ospę lub podaniu innych szczepionek,
- radioterapia (należy odczekać 6 miesięcy od zakończenia tej formy leczenia),
- obniżenie odporności komórkowej/humoralnej,
- leczenie salicylanami (należy odczekać 6 tygodni od zakończenia podawania tych preparatów),
- ciąża,
- nadwrażliwość na neomycynę.
Udostępnij na:
Zobacz także
Małpia ospa – jak ją rozpoznać, diagnozować i leczyć?
Małpia ospa – choć wcześniej ograniczona do krajów afrykańskich – w ostatnich latach coraz częściej pojawia się także w innych częściach świata. To wirusowa choroba odzwierzęca, która budzi coraz większe obawy ze względu na możliwość jej transmisji między ludźmi. Aby lepiej zrozumieć tę chorobę i skutecznie się jej przeciwstawić, warto przyjrzeć się bliżej objawom, sposobom diagnostyki oraz dostępnym metodom leczenia małpiej ospy.
Czym jest medycyna podróży? Kiedy z niej korzystać?
Podróżowanie do odległych zakątków świata z każdym rokiem staje się powszechniejsze, a turyści coraz chętniej wybierają egzotyczne miejsca. Udając się np. do Afryki, trzeba uwzględnić ryzyko zachorowania na choroby tropikalne. Medycyna podróży i lekarze specjalizujący się w tej dziedzinie pozwalają to ryzyko zminimalizować poprzez profesjonalne porady i stosowanie skutecznej profilaktyki (szczepień ochronnych). Sprawdź, kiedy warto udać się na wizytę i kto powinien to zrobić
Bąblowica – objawy i przyczyny pasożytniczego zagrożenia
Bąblowica to choroba pasożytnicza. Jej powstawaniu sprzyja nieprzestrzeganie zasad higieny i spożywanie posiłków lub wody z niepewnego bądź zanieczyszczonego źródła. Sprawdź, jakie jeszcze są drogi szerzenia się bąblowicy.
